অধ্যয়নৰ মানসিক উপকাৰীতা!

কিতাপ পঢ়াৰ আনন্দ যথেষ্ট সুকীয়া। পঢ়াৰ উদ্দেশ্য কেৱল আনন্দৰ বাহিৰলৈকে বিস্তৃত, ই ব্যক্তিগত বৃদ্ধি আৰু সমাজৰ উন্নতিৰ দিশত এক যাত্ৰা। প্ৰায়ে কোৱা হয় যে অধ্যয়ন অজ্ঞানতাৰ পৰা জ্ঞানৰ এক গভীৰ শিক্ষণ।

এখন কিতাপৰ এটা কাহিনীয়ে মানসিক সন্তুষ্টি প্ৰদান কৰাৰ লগতে আমাৰ শব্দৰ জ্ঞানও বৃদ্ধি কৰে। কিতাপ পঢ়িলে আপোনাৰ মগজু সক্ৰিয় আৰু সুস্থ হৈ থাকিব পাৰে, আপোনাৰ আৱেগিক আৰু মানসিক স্বাস্থ্য উন্নত হ’ব পাৰে আৰু আনকি বেছি দিন জীয়াই থকাৰ সৈতেও ই জড়িত হৈ আছে।

অধ্যয়নৰ মানসিক উপকাৰীতা — Image: Powershift

কিতাপ পঢ়া বুলি যদি ক’বলৈ গ’লে ইয়াত কেৱল পাঠ্যক্ৰমৰ লগত সংযুক্ত অধ্যয়নৰ কথা কোৱা হোৱা নাই। গল্প, উপন্যাস, কবিতা, জীৱনী এইবোৰ হৈছে অধ্যয়নৰ মনোৰঞ্জনৰ এক আহিলা।

ই এক প্ৰকাৰৰ থেৰাপী। কাৰণ ই আমাৰ মনবোৰক চিন্তা, অনুভৱ আৰু আৱেগৰ এক সম্পূৰ্ণ শৃংখলৰ মাজেৰে গতি কৰাত সহায় কৰে। কেতিয়াবা ই মগজুত অসংখ্য পটভূমিৰ সৃষ্টি কৰে, যিয়ে সাহিত্যিক অভিজ্ঞতা বৃদ্ধি কৰে আৰু পাঠকৰ ওপৰত হ্ৰস্ব আৰু দীৰ্ঘম্যাদী দুয়োটা প্ৰভাৱ পেলাব পাৰে।

চুতীয়া ৰাজ্য আৰু সেনানায়ক মানিকচন্দ বৰুৱা

কিতাপ পঢ়াৰ বহুতো মানসিক উপকাৰীতা আছে। ইয়াৰে কিছুমান তলত উল্লেখ কৰা হৈছে :
১) সহানুভূতি বৃদ্ধি কৰে : এখন কিতাপে এজন মানুহৰ মনত সহানুভূতি আৰু যত্ন লোৱাৰ লগত জড়িত আপোনাৰ মগজুৰ অংশবোৰ বেছি উন্নত কৰাত সহায় কৰে। পঢ়াৰ কাৰ্য্যই আপোনাক আন কাৰোবাৰ দৃষ্টিকোণত ৰাখে, বিশেষকৈ যদি ই এক উপন্যাস নতুবা কাহিনী হয় আৰু আপোনাক আনৰ অনুভৱৰ প্ৰতি সহানুভূতিশীল হ’বলৈ শিকায় । এই ধৰণৰ দক্ষতাৰ অধ্যয়নৰ দ্বাৰা অনুশীলন কৰিলে এজন ব্যক্তিয়ে দৈনন্দিন জীৱনত দয়ালু আৰু সহানুভূতিশীল আচৰণ কৰাৰ সম্ভাৱনা অধিক হয়।

২) মনোৰঞ্জনৰ আৰ্হি : কিতাপ পঢ়াতো আচলতে এক নিচা, এক ইতিবাচক সঁহাৰি জনোৱা নিচা। দেখা যায় এজন পাঠকে প্ৰতিবাৰেই এজন কিতাপ পঢ়ি শেষ কৰাৰ পিছতো বহু সময় লৈকে সেই কথা টোৱে তেওঁৰ মনত ক্ৰিয়া কৰি থাকে। “অসীমত যাৰ হেৰাল সীমা” উপন্যাসখন যদি কোনোবাই পঢ়িছে তেনেহ’লে তেওঁ অনুভৱ কৰিব যে সেই কাহিনীৰ প্ৰতিটো চৰিত্ৰ কেতিয়াবা নিজৰ লগত খাপ খাই পৰা যেন লাগে।

পঢ়াৰ বহু বছৰ হৈ যোৱাৰ পিছতো মানুহৰ মনত সেই কাহিনী সদায়েই স্পষ্ট ৰূপত জিলিকি থাকে। ক’বলৈ গ’লে প্ৰতিটো ভাষাৰে এনেকুৱা আৰু বহু উপন্যাস , গল্প আছে যি আমাৰ মনত সদায় ক্ৰিয়া কৰি থাকে। মানুহ এজনে যেতিয়া কাহিনী এটাৰ বিষয়ে চিন্তা কৰে, তেতিয়া শৰীৰত ড’পামিনৰ মুক্তিৰ সূচনা কৰে। ই মানুহক সুখ আৰু আৱেগৰ অনুভূতি কৰোৱায়। নিচাবোৰৰ কথা ক’বলৈ গ’লে এইটো নিৰাপদ আৰু ব্যক্তিগত।

ই এক প্ৰকাৰৰ মনোৰঞ্জন। অধ্যয়নে আপোনাৰ মগজুক সক্ৰিয় আৰু নিয়োজিত কৰি ৰাখে, যাৰ ফলত মগজুৰ স্বাস্থ্য ভাল হয়। সেইটো ছ’চিয়েল মিডিয়া, চিনেমা, আৰু টেলিভিছন, আৰু ডিজিটেল মনোৰঞ্জনৰ বিকল্পতকৈ বহু গুনেই ভাল ।

৩) সমালোচনাত্মক চিন্তাৰ ক্ষমতা উন্নত কৰে : যিকোনো কাহিনী পঢ়াৰ উন্নত সুবিধা আছে, য’ত আছে জ্ঞানমূলক কাৰ্য্যক্ষমতা আৰু স্নায়ু বৰ্তনী সংযোগ। ই ব্যক্তি এজনৰ বাওঁফালৰ টেম্প’ৰেল কৰ্টেক্সত মগজুৰ কাৰ্য্যক্ষমতা যথেষ্ট উন্নত কৰে, যিটো ভাষাৰ গ্ৰহণযোগ্যতা আৰু মগজুৰ প্ৰাথমিক অঞ্চলৰ সৈতে জড়িত। ইয়াত আপোনাৰ ভাষাৰ বিষয়ে জ্ঞান, বিষয়বোৰ প্ৰত্যক্ষভাৱে দেখা নোপোৱাকৈও উন্নত হয়, যিকোনো বিষয়ত সমালোচনা কৰি নিজৰ মন্তব্য দিব পৰা ক্ষমতা বাঢ়ে।

৪) মানসিক চাপ কমায় আৰু সুখী হৰম’ন বৃদ্ধি কৰে : আপুনি যদি মানসিক চাপত ভুগিছে তেন্তে এখন সুন্দৰ কিতাপ লোৱাটো এটা সুন্দৰ সমাধান হ’ব পাৰে। প্ৰমাণ কৰা হৈছে যে দৈনিক পোন্ধৰ মিনিট সময় পঢ়িলে আপোনাৰ মগজুৰ মুঠ কৰ্টিছলৰ মাত্ৰা কম হ’য়, যাক কেতিয়াবা “ষ্ট্ৰেছ হৰম’ন” বুলিও কোৱা গৱেষণাৰ পৰা এইটোও প্ৰমাণিত হৈছে যে এটা কাহিনী পঢ়িলে গান শুনা নতুবা ব্যায়াম কৰাতকৈও অধিক সোনকালে মানসিক চাপ হ্ৰাস পায়।

এখন কিতাপ পঢ়াৰ সময়ত আমি বিভিন্ন আৱেগ প্ৰদৰ্শন কৰোঁ। ই সুখী হৰম’ন যেনে এন্দৰফিনক নিৰ্গত কৰে আৰু এই ফিল-গুড হৰম’নে আপোনাক শিথিল কৰাত সহায় কৰে, বিষ পৰিচালনা কৰে আৰু মানসিক চাপৰ পৰা উপশম পোৱাটো সহায়। আচলতে সেয়ে অভ্যাসগত পাঠকসকলৰ অপাঠকতকৈ হতাশা আৰু আত্মসন্মানৰ সমস্যাৰ হাৰ যথেষ্ট কম হয়।

৫) সৃষ্টিশীলতা : পঢ়িলে এজন ব্যক্তিৰ সৃষ্টিশীল আৰু কল্পনাপ্ৰসূত প্ৰতিভা বহু পৰিমাণে বৃদ্ধি হয়। এটা উপন্যাসৰ কাহিনী কল্পনা কৰিলে ই আপোনাৰ সৃষ্টিশীলতাক উদ্দীপিত কৰে, যিয়ে আপোনাৰ কলাৰ উৎপাদনশীলতাৰ ওপৰত কাম কৰা মগজুৰ অংশবোৰ সক্ৰিয় কৰাত সহায় কৰে। নতুন সৃষ্টিৰ আধাৰ পোৱা যায়।

৬) জ্ঞান বৃদ্ধি কৰে: এই ডিজিটেল যুগত হয়তো বহুতে বিশ্বাস কৰে যে কেৱল ইউটিউব ভিডিঅ’ৰ পৰাহে উপযোগী তথ্য পোৱা যায়। আনকি ছাত্ৰ ছাত্ৰীৰ সকলৰ মাজতো এই ধাৰণা বহু পৰিমাণে দেখা যায়। হয়, এটা ইউটিউব ভিডিঅ’ই আপোনাক বিষয়টো বুজিবলৈ সহায় কৰিব পাৰে, কিন্তু এটা ভিডিঅ’ই আপোনাক বিষয়বস্তুৰ বিশাল গভীৰতালৈ যাবলৈ অনুমতি নিদিয়ে।

বহুতে ইউটিউবৰ যোগেদি কিতাপ বোৰৰ অডিঅ’ শুনে , কিন্তু ই জ্ঞান বৃদ্ধি কৰাত সহায়ক হৈ নুঠে। কাৰণ জ্ঞান বৃদ্ধিৰ বাবে এটা কাহিনীক নিজৰ দৃষ্টিভঙ্গীৰে কল্পনা কৰাটো প্ৰয়োজন। পৃষ্ঠৰ বাহিৰলৈ গৈ যিকোনো বিষয়ত গভীৰ জ্ঞান লাভ কৰিবলৈ হ’লে, আপুনি পঢ়া-শুনা কৰা বিস্তৃত জ্ঞানৰ প্ৰয়োজন। কিতাপৰ দ্বাৰা চিন্তা বিনিময় কৰি প্ৰতিফলিত পাঠকসকলে তেওঁলোকৰ পঢ়াৰ অভিজ্ঞতাক সমৃদ্ধ কৰে।

এই দৃষ্টিভংগীৰ আদান-প্ৰদান, সক্ৰিয় শুনা, আৰু সঁহাৰিয়েও তেওঁলোকৰ মন বহল কৰে আৰু অধিক মুকলি মনৰতাক লাভান্বিত কৰে। মূলত পঢ়াটোৱে জ্ঞান শোষণৰ সুবিধা প্ৰদান কৰে, আনহাতে আনৰ লগত ভাগ-বতৰা কৰিলে প্ৰজ্ঞাৰ পোষকতা কৰে। আচলতে মাল্টিমিডিয়াক শিক্ষণৰ সম্প্ৰসাৰণ বা বৃদ্ধি কৰিব পাৰে বুলি বিশ্বাস কৰা হয় যদিও গৱেষণাই ইংগিত দিয়ে যে এই ধৰণৰ পাঠদান শৈলীৰ পৰা দেখা পোৱা ইতিবাচক প্ৰভাৱ মূল পাঠদান অংশ হিচাপে পঢ়াৰ অবিহনে নূন্যতম।

৭) একাগ্ৰতা আৰু মনোযোগ উন্নত কৰে : অধ্যয়নে মনোযোগ বৃদ্ধি কৰে। কাৰণ কাহিনীৰ এটা পঢ়ি থাকিলে আপুনি ক্ৰমান্নয়ে কল্পনা কৰি যায় যি আপোনাৰ মনোযোগত প্ৰভাৱ পেলোৱাৰ লগতে ধৈৰ্যও বঢ়ায়। যিখন পৃথিৱীত গেজেট আৰু মিডিয়াবোৰে আমাৰ সময়খিনি দ্ৰুত আৰু চুটি কৰি পেলাইছে, সেইখন পৃথিৱীত আমি অহৰহ একাগ্ৰতা আৰু মনোনিৱেশৰ অভ্যাস কৰিব লগাটো প্ৰয়োজনীয় হৈ পৰিছে ।

পঢ়াটো হৈছে এনে কিছুমান কাৰ্য্যকলাপৰ ভিতৰত এটা যিয়ে আপোনাৰ অবিভক্ত মনোযোগৰ প্ৰয়োজন হয়, সেয়েহে, আপোনাৰ মনোনিৱেশ কৰাৰ ক্ষমতা উন্নত কৰে।

৮) আপোনাৰ শব্দভাণ্ডাৰ আৰু যোগাযোগ উন্নত কৰে : আপুনি কেতিয়াবা এনে এখন কিতাপ পঢ়িছেনে য’ত আপুনি এটা অচিনাকি শব্দৰ সন্মুখীন হৈছে আৰু তাৰ অৰ্থ আপুনি অভিধানত বিচাৰিছে? নতুন শব্দৰ সৈতে পৰিচয় কৰাই দি আপোনাৰ শব্দভাণ্ডাৰ উন্নত কৰাৰ ক্ষমতা কিতাপৰ আছে। আপুনি যিমানেই পঢ়িব সিমানেই আপোনাৰ শব্দভাণ্ডাৰ বৃদ্ধি পাব, লগতে আপোনাৰ ফলপ্ৰসূভাৱে যোগাযোগ কৰাৰ ক্ষমতাও বৃদ্ধি পাব।

প্ৰতিখন কিতাপেই শব্দৰ পছন্দ আৰু লিখাৰ কৌশলৰ লগত সংকলন, লগতে ইংগিত, ভাষা, আৰু সংলাপৰ জৰিয়তে কেনেকৈ চিন্তা আৰু আৱেগক যোগাযোগ কৰিব পাৰি তাৰ উদাহৰণ হৈছে কিতাপ। আপোনাৰ মগজুৱে আপুনি পঢ়া কিতাপবোৰৰ ভাষিক শৈলী সংৰক্ষণ কৰে, যিয়ে আপোনাক লিখিত আৰু মৌখিক ৰূপ দুয়োটাতে স্পষ্টভাৱে যোগাযোগ কৰাৰ ক্ষমতা শক্তিশালী কৰাত সহায় কৰে।

কিতাপৰ জৰিয়তে আন ঠাইৰ ইতিহাসৰ লগতো যোগাযোগ কৰিব পাৰি। ই আপোনাক বিভিন্ন দৃষ্টিভংগীও দিয়ে। আপুনি আন কাৰোবাৰ দৃষ্টিকোণৰ পৰা বস্তুবোৰ দেখাৰ ক্ষমতা লাভ কৰে। আপুনি নতুন ধাৰণাসমূহৰ সন্মুখীন হয় আৰু পৃথিৱীখনক চোৱাৰ নতুন নতুন উপায় লাভ কৰে, আৰু সেই সহানুভূতিয়ে আপোনাক আপোনাৰ চৌপাশৰ লোকসকলৰ সৈতে অধিক ফলপ্ৰসূভাৱে যোগাযোগ কৰাত সহায় কৰে।

৯) টোপনি ভাল হয়: বহুতো লোকক দেখা যায় যে তেওঁলোকে শুবলৈ যোৱাৰ আগত এখন কিতাপ পঢ়াটো এটা অভ্যাসত পৰিণত কৰে। আগৰ তুলনাত অধিক আমি দিনটোৰ মাজেৰে পাৰ হ’বলৈ স্ক্ৰীণৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল আৰু ই সময়ৰ লগত বাঢ়ি গৈছে।সেয়েহে দিনটোৰ এটা সময়ত ফোনটো এফালে থৈ কিতাপ এখন তুলি ললে ই আপোনাৰ মগজুক নিস্তব্ধ কৰি তোলে।

তদুপৰি, যিহেতু পঢ়াটোৱে আপোনাক মানসিক চাপত কৰাত সহায় কৰে, সেয়েহে বিচনাৰ ঠিক আগতে কিতাপ পঢ়া কথাটোৱে আপোনাৰ মন আৰু উদ্বেগ শান্ত কৰাত সহায় কৰে আৰু টোপনিৰ মান উন্নত কৰাত সহায় কৰে।

১০) প্ৰেৰণাদায়ক: প্ৰত্যাহ্বানসমূহ অতিক্ৰম কৰা কৰিত্ৰসকলৰ বিষয়ে কিতাপ পঢ়ি আমি প্ৰায়ে একে কাম কৰিবলৈ উৎসাহিত হওঁ। সঠিক কিতাপ এখনে আপোনাক কেতিয়াও হাৰ নামানিবলৈ আৰু ইতিবাচক হৈ থাকিবলৈ প্ৰেৰণা দিব পাৰে, ই ৰোমাঞ্চৰ উপন্যাস বা আত্মসহায়কও হৈ উঠিব পাৰে। আজিৰ সমাজত মানসিক স্বাস্থ্য এক ক্ৰমবৰ্ধমান চিন্তাৰ বিষয় হৈ পৰিছে।

ডিজিটেল যুগত মানুহে বন্ধু-বান্ধৱ আৰু পৰিয়ালৰ পৰা অধিক বিচ্ছিন্ন অনুভৱ কৰাৰ লগে লগে হতাশা আৰু উদ্বেগ বৃদ্ধি পাইছে। পঢ়াটোৱে আপোনাক পৃথিৱীৰ সৈতে এক অনন্য ধৰণেৰে সংযুক্ত অনুভৱ কৰাত সহায় কৰে। আপুনি এনেকুৱা চৰিত্ৰৰ বিষয়ে পঢ়িব পাৰে যিয়ে আপুনি সৈতে একেই সমস্যাৰ সৈতে যুঁজি আছে, আৰু সেই সংযোগে আপোনাক দৃশ্যমান আৰু অকলশৰীয়া কমকৈ অনুভৱ কৰাত সহায় কৰিব পাৰে।

অধ্যয়নসমূহে কয় যে একে ধৰণৰ সংগ্ৰামৰ মাজেৰে যোৱা এটা চৰিত্ৰৰ সৈতে চিনাক্ত কৰিলে ব্যক্তিৰ মাজত বিচ্ছিন্নতা আৰু নিসংগতাৰ অনুভূতি লাঘৱ হয়। সেয়েহে হয়তো কোৱা হয় কিতাপ হৈছে শ্ৰেষ্ঠ বন্ধু।

সংঘমিত্ৰা কাশ্যপ,মনোবিজ্ঞানী

Mahabahu.com is an Online Magazine with collection of premium Assamese and English articles and posts with cultural base and modern thinking. You can send your articles to editor@mahabahu.com / editor@mahabahoo.com(For Assamese article, Unicode font is necessary) Images from different sources.