অনিছা শ্বাহীদ
মোহন খাউণ্ড

১৯৯৬ চনৰ পৰা ২০০১ চনলৈকে আফগানিস্তানত তালিবানৰ শাসনৰ অধীনত মহিলাসকলক ঘৰতে আৱদ্ধ কৰি ৰখা হৈছিল, স্কুললৈ যাবলৈ বা বেছিভাগ চাকৰি কৰিবলৈ অনুমতি দিয়া হোৱা নাছিল। তেওঁলোকৰ স্বাস্থ্যসেৱাৰ সুবিধা নিষিদ্ধ আছিল আৰু অন্যান্য সীমিত স্বাধীনতাৰ লগতে পুৰুষ সঙ্গী অবিহনে ৰাজহুৱা স্থানত থাকিবলৈ অনুমতি দিয়া হোৱা নাছিল।
উত্তৰ-পূব আফগানিস্তানৰ পাঞ্জছিৰ উপত্যকাত ডাঙৰ-দীঘল হোৱা অনিছা শ্বাহীদে তালিবানে মহিলাৰ ওপৰত চলোৱা দমন কাৰ্য প্ৰত্যক্ষ কৰিছিল। তেওঁ কয়, ‘এগৰাকী সৰু ছোৱালী হিচাপে যুদ্ধ সংগ্ৰাম কৰা দেশ এখনত পঢ়া-শুনা আৰু কাম কৰাটো অতি কঠিন আছিল।
এই অত্যাচাৰৰ সন্মুখীন হৈ শ্বাহীদে নিজৰ কেৰিয়াৰ সাংবাদিকতাৰ বাবে উৎসৰ্গা কৰিছে, ২০২১ চনত উগ্ৰপন্থী গোটটোৱে দেশখন পুনৰ দখল কৰাৰ পিছত এক নৱীকৃত উদ্দেশ্যৰে “Rights of the people,” যোৱা বছৰ দেশ এৰি যোৱাৰ পূৰ্বে কাবুলত বাস কৰা শ্বাহীদে কয়।
কেৰিয়াৰৰ সময়ছোৱাত তেওঁ কৰা সময়োপযোগী, তীক্ষ্ণ সাংবাদিকতাৰ স্বীকৃতি স্বৰূপে শ্বাহীদ এই বছৰৰ আইচিএফজে নাইট আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সাংবাদিকতা বঁটা বিজয়ীসকলৰ ভিতৰত অন্যতম। “মই য’তেই সমস্যা হ’ব তাতেই থাকিব বিচাৰিছিলো, আৰু সেই কণ্ঠ আৰু সেই খবৰটো ৰাইজৰ মাজলৈ লৈ যাব বিচাৰিছিলো,” শ্বাহীদে নিজৰ ৰিপ’ৰ্টৰ বিষয়ে কয়। “সেইটোৱেই আছিল মোৰ ইচ্ছা, আৰু মই কৰিলোঁ।”
শ্বাহীদৰ প্ৰথম বছৰবোৰ
২০০১ চনত আফগানিস্তানত আমেৰিকাৰ আক্ৰমণৰ পিছত তালিবানে ক্ষমতা হেৰুৱাৰ পিছত শ্বাহীদে কাবুল বিশ্ববিদ্যালয়ত সাংবাদিকতাত ডিগ্ৰী ল’বলৈ সক্ষম হয়। ২০০৯ চনত স্বতন্ত্ৰ টিভি চেনেল ট’ল’নিউজলৈ যোৱাৰ পূৰ্বে চেৰাঘ দৈনিক বাতৰি কাকতৰ সাংবাদিক হিচাপে এই ক্ষেত্ৰত প্ৰথম চাকৰি লাভ কৰে।

তাৰ পিছৰ বছৰবোৰত আফগানিস্তানৰ অন্যতম উল্লেখযোগ্য টিভি সাংবাদিক হিচাপে নিজকে প্ৰতিষ্ঠা কৰি শ্বাহীদে আফগানিস্তানত বাস কৰা মহিলাসকলে সন্মুখীন হোৱা প্ৰত্যাহ্বানসমূহৰ ওপৰত পোহৰ পেলাইছিল, অন্যায়সমূহ উদঙাই দিছিল আৰু ক্ষমতাত থকাসকলক জবাবদিহি কৰিছিল।
দেশখনৰ উপ-ৰাষ্ট্ৰপতি জেনেৰেল আব্দুল ৰছিদ দোস্তমৰ নিৰ্দেশত তেওঁক অপহৰণ কৰি যৌন নিৰ্যাতন চলোৱাৰ অভিযোগ উত্থাপন কৰাৰ পিছত ২০১৬ চনত শ্বহীদে আফগানৰ এজন জ্যেষ্ঠ বিষয়া আহমদ ইছচিৰ সাক্ষাৎকাৰ লৈছিল। এই অভিযোগৰ ফলত জনসাধাৰণৰ প্ৰতিক্ৰিয়াৰ সৃষ্টি হয় আৰু নিৰ্বাসনলৈ যোৱা দোস্তমৰ বিৰুদ্ধে অভিযোগ উত্থাপন কৰা হয়।
নিৰাপত্তাৰ প্ৰতি ভাবুকি
শ্বাহীদে আফগানিস্তানত এগৰাকী মহিলা সাংবাদিক হোৱাৰ অৰ্থ কি তাক পুনৰ সংজ্ঞায়িত কৰাত সহায় কৰিছে, তেওঁৰ সুৰক্ষা আৰু সুস্থতাৰ বাবে যথেষ্ট বিপদৰ সন্মুখীন হৈছে। “[মানুহে] মোক কয়, ‘আপুনি এতিয়াও কেনেকৈ কামলৈ যায়? আপুনি আকৌ ওলাই যাব নেকি?’ পিবিএছ নিউজহাৱাৰ সৈতে হোৱা এক সাক্ষাৎকাৰত শ্বাহীদে কয়। “আপুনি কেতিয়া ৰাস্তালৈ ওলাই যায়, যদিও আপুনি মাত্ৰ থিয় হৈ আছে, কোন দিশৰ পৰা কোনোবাই আহি আপোনাক হত্যা কৰিব পাৰে, নাজানে।”
কেইবাবছৰ পূৰ্বে তালিবানে শ্বাহীদৰ সাতজন সহকৰ্মীক বোমা বিস্ফোৰণত হত্যা কৰিছিল বুলি পিবিএছৰ সাক্ষাৎকাৰত কৈছিল । “মই আফগানিস্তানত এটা দশকৰো অধিক সময় কাম কৰিছিলো, যিখন দেশত যুদ্ধ চলি আছিল। যোৱা কিছু বছৰত আফগানিস্তানক সাংবাদিকসকলৰ বাবে আটাইতকৈ ৰক্তাক্ত দেশ হিচাপে ঘোষণা কৰা হৈছে।’ শ্বাহীদে ব্যাখ্যা কৰে।

’যুদ্ধত থকা দেশত কাম কৰাটো কঠিন। বিশেষকৈ মহিলাসকলৰ বাবে, [এই] নিৰাপত্তাজনিত সমস্যা, সামাজিক সমস্যা আৰু পাৰিবাৰিক সমস্যাই [সাংবাদিক] মহিলাসকলৰ বাবে অতি কঠিন কৰি তোলে।”
২০২০ চনৰ আৰম্ভণিতে যেতিয়া ক’ভিড-১৯-এ বিশ্বজুৰি বিয়পি পৰিছিল, তেতিয়া শ্বাহীদৰ ৰিপ’ৰ্টৰ প্ৰতি দায়বদ্ধতাও বেলেগ নাছিল। তেওঁ চিকিৎসালয়লৈ সাহস কৰিছিল এই ৰোগৰ বিষয়ে অধিক জানিবলৈ আৰু নিজৰ সমাজৰ সৈতে স্বাস্থ্য সম্পৰ্কীয় তথ্য ভাগ-বতৰা কৰিবলৈ, যেতিয়া আনসকলক ঘৰতে কোৱাৰেণ্টাইন কৰা হৈছিল।
তেওঁৰ কভাৰেজে আফগান নাগৰিকসকলক নভেল ক’ৰোনা ভাইৰাছে সৃষ্টি কৰা ভাবুকিসমূহ ভালদৰে বুজিবলৈ সহায় কৰিছিল, একে সময়তে চৰকাৰী বিষয়াসকলক তেওঁলোকে সাহায্য পুঁজি কেনেকৈ ব্যয় কৰিছিল তাৰ বাবে জবাবদিহি কৰিছিল।
“যেতিয়া মই কভাৰেজৰ বাবে চিকিৎসালয়লৈ গৈছিলো, তেতিয়া মই ৰোগী, ৰোগীৰ পৰিয়ালৰ সদস্য আৰু চিকিৎসকৰ সৈতে ঘণ্টাৰ পিছত ঘণ্টা কথা পাতিছিলো। মই সকলোৰে কাহিনী শুনিছিলো, আৰু তেনে কৰি মই মানুহক বুজাব বিচাৰিছিলো যে তেওঁলোকে [ক’ভিড-১৯ৰ বাবে আতংকিত] কৰা উচিত নহয়।’-মহিলাগৰাকীয়ে কয়।

তালিবানৰ আফগানিস্তান পুনৰ দখল কৰা
২০২১ চনত আমেৰিকাৰ সামৰিক বাহিনীৰ প্ৰত্যাহাৰৰ পিছত তালিবানে দেশখনৰ ওপৰত পুনৰ নিয়ন্ত্ৰণ লাভ কৰাৰ পিছত আফগানিস্তানত সাংবাদিক আৰু মহিলাসকলৰ বাবে পৰিস্থিতি যথেষ্ট অৱনতি ঘটিছে। শ্বাহীদে তেওঁৰ সুৰক্ষাৰ চিন্তাত আমেৰিকাত আশ্ৰয় লৈছিল।
আজিও ৭ হাজাৰ মাইলতকৈও অধিক দূৰত্বত তেওঁ এগৰাকী ফ্ৰীলান্স ৰিপ’ৰ্টাৰ হিচাপে নিজৰ জন্মভূমিক সামৰি লৈছে। আন আফগান মহিলাসকলৰ বাবে, আৰু বিশেষকৈ মহিলা সাংবাদিকসকলৰ বাবে এক পথ সৃষ্টি কৰাৰ বাবে তেওঁৰ প্ৰতিশ্ৰুতি কেতিয়াও দোলাব পৰা নাই।
“মই মানুহক ক’ব বিচাৰিছিলো যে আফগানিস্তানত মহিলাই যিকোনো কাম কৰিব পাৰে। মহিলাই যিকোনো কাম কৰিব পাৰে, মহিলা সাংবাদিক হ’ব পাৰে’-শ্বাহীদে কয়। “যদিও বহুতে বিশ্বাস কৰিছিল যে আফগানিস্তানত মহিলাসকলে পুৰুষৰ দৰে কাম কৰিব নোৱাৰে —কিন্তু মহিলাসকলে কৰিছিল।”
আফগানিস্তানৰ নাগৰিকসকলৰ সৈতে উন্নত ব্যৱহাৰৰ বাবে এতিয়া বিদেশৰ পৰা পোষকতা কৰি শ্বাহীদে আশা কৰিছে যে পৰিস্থিতি অতি সোনকালে ভাল দিশলৈ সলনি হ’ব।
“মই কামনা কৰোঁ যে এদিন আফগানিস্তানৰ কন্যাসকলৰো শিক্ষাৰ অধিকাৰ থাকিব, মহিলাসকলৰ কাম কৰাৰ অধিকাৰ [হ’ব], জীয়াই থকাৰ অধিকাৰ থাকিব আৰু [যে] আফগানিস্তানৰ জনসাধাৰণে শান্তিৰে খোজ কাঢ়িব পাৰিব আৰু সেয়া হ’ব “Roads of Afghanistan,” শ্বাহীদে কয়।
[Images from different sources]
Mahabahu.com is an Online Magazine with collection of premium Assamese and English articles and posts with cultural base and modern thinking. You can send your articles to editor@mahabahu.com / editor@mahabahoo.com ( For Assamese article, Unicode font is necessary)