আৰ্ট থেৰাপী: ৰং, ৰোগ আৰু সমাধান
সংঘমিত্ৰা কাশ্যপ
আৰ্ট থেৰাপী
সংঘমিত্ৰা কাশ্যপ
আৰ্ট থেৰাপী হৈছে ৰোগীসকলক তেওঁলোকৰ আৱেগ আৰু চিন্তাৰ ব্যাখ্যা, প্ৰকাশ আৰু সমাধান কৰাত সহায় কৰিবলৈ ব্যৱহাৰ কৰা এক বিশেষ পদ্ধতি।
মানসিক বিকাৰৰ চিকিৎসা আৰু মানসিক স্বাস্থ্য উন্নত কৰাৰ বাবে শৈল্পিক পদ্ধতিৰ ব্যৱহাৰক কলা চিকিৎসা বুলি কোৱা হয়।
আৰ্ট থেৰাপী হৈছে এই ধাৰণাটোৰ মূল এক কৌশল যি সৃষ্টিশীল অভিব্যক্তিৰে এজন ৰোগীক আৰোগ্য কৰাৰ লগতে তেওঁৰ মানসিক সুস্থতা বৃদ্ধি কৰিব পাৰে।
এই থেৰাপীয়ে এজন ব্যক্তিৰ আৱেগ অন্বেষণ কৰিবলৈ, তেওঁলোকৰ দুখৰ অন্তৰ্নিহিত বিবাদ বা অনুভূতি বুজিবলৈ, আৰু সেই সমস্যাবোৰৰ সমাধান বিচাৰি উলিওৱাত যথেষ্ট অৰিহণা যোগায় ।
কলা চিকিৎসাৰ আৰম্ভণি ১৯৪০ ৰ দশক হৈছিল আৰু ১৯৭০ ৰ দশকত ই দেশ বিদেশত অধিক বিস্তৃত হৈ পৰিছিল। মানসিক স্বাস্থ্যৰ ক্ষেত্ৰত আৰ্ট থেৰাপীয়ে এজন ব্যক্তিক হতাশাৰ পৰা আঁতৰাই ৰখাৰ লগতে এজন ব্যক্তিৰ সৈতে সু সম্পৰ্ক গঢ়ি তোলাত বহু অৰিহণা যোগায়।
এটা কলা থেৰাপী অধিৱেশন এটা কলা শ্ৰেণী(Art class) ৰ পৰা পৃথক হয়। য’ত এটা কলা শ্ৰেণীশিক্ষণ কৌশল বা এক নিৰ্দিষ্ট সমাপ্ত সামগ্ৰী সৃষ্টিকৰাত গুৰুত্ব দিয়া হয়, আৰ্ট থেৰাপী হৈছে ব্যক্তি বা এজন ৰোগীৰ আভ্যন্তৰীণ অভিজ্ঞতাৰ ওপৰত অধিক গুৰুত্ব দিয়া হয়।কলা সৃষ্টি কৰাত, মানুহে তেওঁলোকৰ নিজৰ ধাৰণা, কল্পনা আৰু অনুভূতিৰ ওপৰত গুৰুত্ব দিবলৈ সক্ষম হয়।
ব্যক্তি সকলে এনে কলা সৃষ্টি কৰিবলৈ উৎসাহিত কৰা হয় যি তেওঁলোকৰ আভ্যন্তৰীণ পৃথিৱীক বাহিৰৰ পৃথিৱীৰ অভিব্যক্তি তৈয়াৰ কৰাতকৈ অধিক প্ৰকাশ কৰে। আৰ্ট থেৰাপী প্ৰদান কৰিবলৈ এজন ব্যক্তি অৰ্থাৎ থেৰাপিষ্টে জনৰ থেৰাপী প্ৰদান কৰিব পৰাকৈ উপযুক্ত প্ৰমাণ পত্ৰ থাকিব লাগিব আৰু তেওঁ প্ৰতিটো পদ্ধতিৰ সৈতে জ্ঞাত হ’ব লাগিব। আচলতে এজন আৰ্ট থেৰাপিষ্টে ব্যক্তিৰ সৈতে কথা আৰু কলাৰ জৰিয়তে চিকিৎসা প্ৰদান কৰে ।
থেৰাপিষ্টে ৰোগী জনক তেওঁৰ সমস্যাৰ কাৰক নিৰ্ধাৰণ কৰিবলৈ আৰু সমাধানৰ পথ উলিয়াবলৈ কলা সৃষ্টি কৰিবলৈ নিৰ্দেশনা দিয়ে। প্ৰথম অধিৱেশনৰ সময়ত, আৰ্ট থেৰাপিষ্ট এজনে আৰ্ট থেৰাপীৰ লক্ষ্য আৰু উদ্দেশ্য বৰ্ণনা কৰিব দিয়া উচিত। ৰোগী বা তেওঁ ওচৰত থেৰাপীৰ বাবে অহা ব্যক্তিসকলক বুজাই দিয়া ভাল যে ইয়াত কোনো লাভান্বিত হ’বলৈ নিজকে সৃষ্টিশীল বা শৈল্পিক বুলি ভাবিব নালাগে।
ৰোগীক এটা মাধ্যম বাছনি আৰু ব্যৱহাৰ কৰাত সহায়কৰ হাত আগবঢ়াওক, যেনে অংকন, ভাস্কৰ্য, কোলাজ, বা পেইণ্টিং আদি । কলাৰ জৰিয়তে এজন ব্যক্তিক তেওঁক আৱেগ আৰু অনুভূতি বোৰ প্ৰকাশ কৰিবলৈ অনুপ্ৰাণিত কৰাৰ লগতে তেওঁলোকক নিৰীক্ষণ কৰাৰ দায়িত্বও এজন আৰ্ট থেৰাপিষ্টে পালন কৰিব লগীয়া হয়।
এতিয়া কথাটো হ’ল, মানসিক স্বাস্থ্যৰ বাবে কলা চিকিৎসাই কেনেদৰে কাম কৰে বাৰু ? যিহেতু আমি সাধাৰণ ব্যক্তি সকলে মগজুৱে কেনেদৰে কাম কৰে সেয়া সম্পূৰ্ণকৈ বুজি নাপাওঁ, আমি সম্পূৰ্ণকৈ বুজিব নোৱাৰো যে কলা চিকিৎসাই নিজে কেনেদৰে কাম কৰে।
কিন্তু অধ্যয়নবোৰে দেখুৱাইছে যে ই বহুতো মানসিক স্বাস্থ্যৰ স্থিতিত সহায় কৰিব পাৰে।বৰ্ধিত প্ৰমাণ আছে যে কলা চিকিৎসাই মনোভাৱৰ সৈতে সম্পৰ্কিত স্থিতিত সহায় কৰে, যেনে উদ্বেগ আৰু হতাশা, আঘাত, নিম্ন আত্ম-সন্মান, আৰু একে ধৰণৰ বিকাৰ। ই গুৰুতৰ স্বাস্থ্য অৱস্থা থকা লোক, যেনে কৰ্কট ৰোগ, আৰু কাৰাগাৰৰ কয়েদীসহ কাৰ্যকৰী মোকাবিলা দক্ষতা বিকাশৰ বাবে কাম কৰা লোকসকলৰ বাবেও কাৰ্যকৰী।
চিকিৎসালয়ত ভৰ্তি হোৱাৰ সময়ত শাৰীৰিক বিষ অনুভৱ কৰা লোকসকলকো কলা চিকিৎসাই সহায় কৰিব পাৰে। বহুতো শিশুৱে শব্দৰ তুলনাত অংকন, চিত্ৰাংকন বা অন্যান্য শৈল্পিক ৰূপৰ জৰিয়তে তেওঁলোকৰ আৱেগ প্ৰকাশ কৰা সহজ অনুভৱ কৰে। এজন কলা থেৰাপিষ্টে শিশুটোৰ আৱেগিক সঁহাৰি আৰু চিন্তাবোৰ ভালদৰে বুজিবলৈ শিশুটোৰ কলা ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰে। তেওঁলোকে শিশুটোক আৱেগিক সমস্যাৰ মোকাবিলা কৰিবলৈ সৃজনশীলতা ব্যৱহাৰ কৰিবলৈ নিৰ্দেশনা দিব পাৰে।
প্ৰমাণে লগতে দেখুৱায় যে ই আঘাতৰ পিছত মানসিক চাপৰ বিকাৰৰ বাবে কাৰ্যকৰী হ’ব পাৰে। যিহেতু কলা চিকিৎসা তুলনামূলকভাৱে নতুন, প্ৰমাণবোৰ আশাব্যঞ্জক কিন্তু গুৰুতৰ মানসিক স্থিতিৰ বাবে কলা চিকিৎসাৰ কাৰ্যকৰীতাৰ বাবে সীমিত।
অন্যান্য প্ৰকাৰৰ চিকিৎসাৰ দৰে আৰ্ট থেৰাপীয়েও কিছু ঋণাত্মক দিশ আছে । সাম্ভাব্য নেতিবাচক প্ৰভাৱবোৰৰ ভিতৰত আছে:
উচ্চ স্তৰৰ চাপ বা উদ্বেগ,কাৰ্যকৰীভাৱে প্ৰক্ৰিয়া নকৰাকৈ আৱেগবোৰ ৰখা,যদি থেৰাপী হঠাতে সমাপ্ত কৰা হয় তেনেহ’লে মোকাবিলা কৰাত অসুবিধা আৰু যদি আৰ্ট থেৰাপী অকাৰ্যকৰী হয়, ইয়াৰ অৰ্থ হৈছে ৰোগীৰ সমস্যাবোৰ সম্পূৰ্ণৰূপে সমাধান কৰিব পৰা নাযাব।
কেতিয়াবা প্ৰায়ে ই ৰোগীৰ দুখ আৰু আবেগ বোৰ বৃদ্ধি কৰে আৰু আনকি ৰোগী এজনক চিকিৎসাৰ আন, উন্নত-উপযুক্ত প্ৰকাৰৰ প্ৰতি প্ৰতিৰোধী কৰি তুলিব পাৰে। কিন্তু এয়া মাত্ৰ ১ শতাংশ ব্যক্তিৰ মাজত হে পৰিলক্ষিত হয়।
বহুতো ব্যক্তিয়ে কলা চিকিৎসা অন্বেষণ কৰিবলৈ অনিচ্ছুক কিয়নো তেওঁলোকে ভাবে যে তেওঁলোকৰ কাম কৰাৰ বাবে শৈল্পিক প্ৰতিভা থাকিব লাগিব, ইয়াক এক কাৰ্যকৰী সঁজুলিৰ সলনি “কলা আৰু কাৰুশিল্প” হিচাপে চাব লাগিব, বা অন্যথা ই তেওঁলোকক সহায় কৰিব পাৰে বুলি অবিশ্বাসী। ইয়াৰ বাবে কলা চিকিৎসাৰ কাৰ্যকৰীতা কেতিয়াবা সীমিত হৈ পৰে।
বৰ্তমান সময়ত আৰ্ট থেৰাপী মনোৰোগ বিশেজ্ঞসকলে তেওঁলোকৰ চিকিৎসাৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰা দেখা যায়। আন ঠাইৰ লগতে অসমটো এই থেৰাপীৰ লাহে লাহে উপযুক্ত ব্যৱহাৰ দেখা গৈছে আৰু ই ৰোগ আৰু ৰোগীৰ ক্ষেত্ৰত যথেষ্ট সহায়ক হৈ পৰিছে ।
[সংঘমিত্ৰা কাশ্যপ, মনোবিজ্ঞানী]
Images from different sources
Mahabahu.com is an Online Magazine with collection of premium Assamese and English articles and posts with cultural base and modern thinking. You can send your articles to editor@mahabahu.com / editor@mahabahoo.com ( For Assamese article, Unicode font is necessary)
Related Posts
Music Therapy for Mental Health
Music Therapy for Mental Health AGRITA CHHIBBER AGRITA CHHIBBER How does music therapy work? The use of music and/or musical...
Read more
Mahabahu is a collection of premium articles, opinions and writes from the writers all around the world.