ইউক্ৰেইনত হৈ থকা পৰাজয় ভ্লাদিমিৰ পুটিনৰ বাবে সংকট হৈ পৰিছে
তনয় চক্ৰৱৰ্তী
ৰাষ্ট্ৰপতি ভ্লাদিমিৰ পুটিনে তেওঁৰ ২৩ বছৰীয়া শাসনৰ আটাইতকৈ গুৰুতৰ ঘৰুৱা সংকটৰ সৈতে যুঁজি আছে: ইউক্ৰেইনত যুদ্ধক্ষেত্ৰত পৰাজয়ৰ বাবে কোন দোষী সেই লৈ ৰাছিয়াৰ অভিজাত শ্ৰেণীৰ ভিতৰত ক্ৰমান্বয়ে ৰাজহুৱাভাৱে চলি থকা কাজিয়াৰ পটভূমিত।
১৯৯৯ চনৰ শেষৰ দিনটোত বৰিছ য়েলচিনে তেওঁক ক্ৰেমলিনৰ শীৰ্ষ চাকৰি অৰ্পণ কৰাৰ পিছৰে পৰা পুটিনে তেওঁৰ চাৰিওফালে প্ৰাক্তন চোৰাংচোৱা, ব্যৱসায়ী আৰু টেকন’ক্ৰেটৰ এক উগ্ৰ আনুগত্যশীল নতুন অভিজাত শ্ৰেণী গঢ়ি তুলিছে যিয়ে সকলো বিবাদ ব্যক্তিগতভাৱে সমাধান কৰিবলৈ সন্মত হৈছে।
কিন্তু বহুত সৰু ইউক্ৰেইনৰ হাতত এখন প্ৰাক্তন মহাশক্তিৰ অপমানজনক পৰাজয়ে পুটিনৰ কৰ্তৃত্ব দুৰ্বল কৰি পেলাইছে আৰু মস্কোত এনে এক সংকটৰ ভাৱ জগাই তুলিছে যিটো ১৯৯০ চনৰ বিশৃংখলতাৰ পিছত তেওঁ নিৰ্বাপিত কৰাৰ প্ৰতিশ্ৰুতি দিছিল।
জনছ হপকিন্স স্কুল অৱ এডভান্সড ইণ্টাৰনেশ্যনেলৰ শীতল যুদ্ধৰ ইতিহাসবিদ ছাৰ্গেই ৰাডচেংকোৱে কয় যে ইউক্ৰেইনত সামৰিক ব্যৰ্থতাৰ ফলত পুটিনৰ কৰ্তৃত্ব ক্ষয় গৈছে – আৰু ইউক্ৰেইনত হোৱা লোকচানে তেওঁৰ কৰ্তৃত্বক মাৰাত্মকভাৱে ক্ষতিগ্ৰস্ত কৰিব বুলি এক অতি বাস্তৱিক অনুভৱ আছে বুলি অধ্যয়নত প্ৰকাশ!
পুটিনৰ অধীনত ৰাছিয়া পূৰ্বে কেতিয়াও এনে তীব্ৰ সংকটময় অৱস্থাত পৰা নাছিল যদিও এতিয়া তীব্ৰ সংকটৰ ভাৱ আহিছে, কাৰণ প্ৰতিদিনে যুদ্ধক্ষেত্ৰত ৰাছিয়াৰ অৱস্থা বেয়া হোৱাৰ লগে লগে পুটিনৰ স্থিতিৰ অৱনতি ঘটিছে।

১৯৯৯ চনৰ পৰা পুটিনে ২০০০ চনত কুৰ্স্ক পাৰমাণৱিক চাবমেৰিন ডুব যোৱা আৰু ২০০২ চনত মস্কোৰ এখন থিয়েটাৰত পণবন্দী সংকটৰ পৰা ২০১১-১২ চনৰ চৰকাৰ বিৰোধী প্ৰতিবাদলৈকে ধাৰাবাহিক সংকটৰ সন্মুখীন হৈছে যদিও সম্ভাৱ্য পৰাজয়ৰ দৰে আন কোনো পৰিস্থিতিয়ে ভাবুকি কঢ়িয়াই অনা নাই ইউক্ৰেইনত।
পুটিনে আক্ৰমণৰ নিৰ্দেশ দিয়াৰ সাত মাহতকৈও অধিক সময়ৰ পাছত মস্কোৰ পৰা প্ৰায় ১০০০ কিলোমিটাৰ (৬০০ মাইল) দূৰৈৰ যুদ্ধক্ষেত্ৰত পৰাজয়ৰ ফলত ক্ৰেমলিনৰ মুৰব্বীগৰাকীৰ ৭০ বছৰীয়া জন্মদিন উদযাপন কৰাৰ সময়তে তেওঁৰ কৰ্তৃত্ব হেৰুৱাই পেলোৱাৰ বাবে পুনৰ বুমেৰাং হৈ পৰিছে।
ক্ৰেমলিনে মন্তব্যৰ বাবে কৰা অনুৰোধৰ কোনো সঁহাৰি নিদিলে যদিও পুটিনে ইউক্ৰেইনৰ যুদ্ধক পশ্চিমৰ সৈতে বহুত বহল সংঘাত হিচাপে ঢালি দিছে, যিটোৱে তেওঁ কয় যে ১৯৯১ চনৰ ছোভিয়েট পতনৰ পিছত ৰাছিয়াক অপমানিত কৰিছিল আৰু এতিয়া ৰাছিয়াক খোদিত কৰাৰ ষড়যন্ত্ৰ কৰিছে।
যুদ্ধই অৱশ্যে পুটিনক বিপুল পৰিমাণৰ ৰাজনৈতিক, অৰ্থনৈতিক, কূটনৈতিক, সামৰিক পুঁজিৰ মাজেৰে জ্বলিবলৈ বাধ্য কৰাইছে।

এই শীতকালত ৰাছিয়াৰ সময় কেনেকুৱা হ’ব তাৰ ওপৰত বহু কথা নিৰ্ভৰ কৰিব।
ৰাজনৈতিক পৰামৰ্শদাতা সংস্থাৰ মুৰব্বী তাটিয়ানা ষ্টেনোৱায়াই কয় যে পুটিন সামৰিক পৰিস্থিতিৰ পণবন্দী। “২৪ ফেব্ৰুৱাৰীৰ পিছত তেওঁ বহুত দুৰ্বল হৈ পৰিছিল।”
পাৰমাণৱিক অস্ত্ৰ প্ৰয়োগ হ’ব নেকি?
গুৰুতৰভাৱে দুৰ্বল বা আনকি হতাশগ্ৰস্ত পুটিনে যুদ্ধৰ বহুত বেছি বিপজ্জনক পৰ্যায়ৰ সূচনা কৰিব পাৰে কাৰণ তেওঁ পশ্চিমীয়া দেশসমূহক সতৰ্ক কৰি দিছে যে ৰাছিয়াৰ অন্তৰ্ভুক্ত ভূখণ্ডত যিকোনো আক্ৰমণে পাৰমাণৱিক সঁহাৰিৰ সৃষ্টি কৰিব পাৰে।
বৈদেশিক মন্ত্ৰালয়ৰ মুখপাত্ৰ মাৰিয়া জাখাৰোভাই বৃহস্পতিবাৰে সাংবাদিকৰ আগত কয় যে ৰাছিয়াৰ স্থিতি – যে কেতিয়াও পাৰমাণৱিক যুদ্ধ কৰিব নালাগে – এতিয়াও সলনি হোৱা নাই।
ৰাষ্ট্ৰপতি জো বাইডেনে এই সপ্তাহত কয় যে পুটিনৰ পাৰমাণৱিক সতৰ্কবাণীয়ে শীতল যুদ্ধৰ কিউবাৰ মিছাইল সংকটৰ পিছত যিকোনো সময়তকৈ বিশ্বক “আৰ্মাগেডন”ৰ ওচৰলৈ লৈ গৈছে, যেতিয়া ছোভিয়েট ইউনিয়ন আৰু আমেৰিকাই পাৰমাণৱিক যুদ্ধৰ আটাইতকৈ ওচৰ চাপিছিল।
ঘৰত অৱশ্যে পুটিনে অভিজাত শ্ৰেণীৰ ভিতৰত মতানৈক্যৰ সন্মুখীন হৈছে, যিটো ২০২৪ চনৰ ৰাষ্ট্ৰপতি নিৰ্বাচনৰ ১-১/২ বছৰ নৌহওঁতেই ২৪ ফেব্ৰুৱাৰীত ইউক্ৰেইন আক্ৰমণ আৰু ২১ ছেপ্টেম্বৰত তেওঁৰ সংগঠন – দ্বিতীয় বিশ্বযুদ্ধৰ পিছত প্ৰথমটো – দুয়োটাতে স্তম্ভিত হৈ পৰিছিল।

ৰাছিয়াই সংযুক্ত লুহানস্ক অঞ্চলৰ পশ্চিম অংশ ভাবুকিৰ সন্মুখীন কৰা লাইমেনৰ দুৰ্গটো হেৰুৱাই পেলোৱাৰ ফলত দুজন ঘনিষ্ঠ কঠোৰ মিত্ৰ চেচেন নেতা ৰামজান কাদিৰভ আৰু ভাড়াতীয়া ৱেগনাৰ গ্ৰুপৰ প্ৰতিষ্ঠাপক ইভগেনি প্ৰিগোজিনক ক্ষুব্ধ হৈ পৰে।
কাদিৰভ আৰু প্ৰিগোজিনে শীৰ্ষ জেনেৰেলসকলক উপহাস কৰি কয় যে সেনাবাহিনী আত্মীয়তাবাদেৰে ভৰি আছে আৰু জ্যেষ্ঠ বিষয়াসকলৰ পদবী কাঢ়ি লৈ তেওঁলোকৰ পাপৰ প্ৰায়শ্চিত্তৰ বাবে খালী ভৰিৰে সন্মুখলৈ পঠিওৱা উচিত।
ৰাডচেংকোৱে কয় যে কাদিৰ’ভৰ সমালোচনাই সম্ভৱতঃ মস্কোত নিজেই কাৰ্পেটৰ তলৰ ক্ষমতা সংগ্ৰামৰ প্ৰতিফলন ঘটাইছে – কেৱল তেওঁৱেই সেই মতামতসমূহ প্ৰচাৰ কৰা নাই।

শীৰ্ষ জেনেৰেল আৰু অন্তৰ্নিহিতভাৱে প্ৰতিৰক্ষা মন্ত্ৰী ছাৰ্গেই শ্বোইগুৰ বিৰুদ্ধে এনে জনসাধাৰণৰ ক্ষোভে পুটিনৰ বাবে এক সমস্যাৰ সৃষ্টি কৰিছে: তেওঁ যুদ্ধৰ মাজভাগত শীৰ্ষ বিষয়াক বৰ্খাস্ত কৰি সামৰিক বাহিনীৰ ক্ষোভৰ বিপদৰ সন্মুখীন হ’বলগীয়া হয় নে তেওঁ নিজেই দোষ লোৱাৰ আশংকা কৰে?
পুটিনৰ অন্যতম ঘনিষ্ঠ মিত্ৰ শ্বোইগুক ২০১২ চনত নিযুক্তি দিয়া হৈছিল। দুয়োজনে নিয়মিতভাৱে শ্বোইগুৰ জন্মভূমি টুভা অঞ্চলৰ অৰণ্য আৰু পাহাৰত একেলগে ছুটী কটায়।
কাদিৰভৰ সমালোচনাৰ আন এটা কেন্দ্ৰবিন্দু হৈছে ৰাছিয়াৰ জেনেৰেল ষ্টাফৰ মুৰব্বী ভেলেৰী গেৰাচিমোভ। শ্বোইগু আৰু গেৰাচিমোভ দুয়োজনেই ৰাছিয়াৰ যিকোনো পাৰমাণৱিক আক্ৰমণৰ সহযোগী অনুমোদন দিব লাগিব – যিদৰে যিকোনো সম্ভাৱ্য প্ৰতিস্থাপনৰ বাবেও হ’ব।
ক্ৰেমলিনৰ প্ৰাক্তন ভাষণ লেখক আব্বাছ গালিয়ামোভে কয় যে অভিজাত শ্ৰেণীৰ মাজত ফাট বাঢ়িছে।
যদিহে সেনাই ফ্ৰণ্ট লাইন সুস্থিৰ কৰিবলৈ সক্ষম হয়, তেন্তে হয়তো ইয়াতকৈ বেছি সময় লাগিব, কিন্তু এনে এটা পৰ্যায় আহিব য’ত পুটিনে যুদ্ধখন শেষ কৰিব নোৱাৰিব, বা চলাই নিব নোৱাৰিব।’
10-10-2022
Mahabahu.com is an Online Magazine with collection of premium Assamese and English articles and posts with cultural base and modern thinking. You can send your articles to editor@mahabahu.com / editor@mahabahoo.com ( For Assamese article, Unicode font is necessary)