এ.ডি.এইচ.ডি : "দুষ্ট" শব্দৰ আঁৰৰ কাহিনী

এ.ডি.এইচ.ডি : “দুষ্ট” শব্দৰ আঁৰৰ কাহিনী

সংঘমিত্ৰা কাশ্যপ

মনোযোগ-ঘাটি/অতিসক্ৰিয়তা বিকাৰ (এ.ডি.এইচ.ডি.) হৈছে শিশুক প্ৰভাৱিত কৰা আটাইতকৈ সচৰাচৰ হোৱা মানসিক বিকাৰবোৰৰ ভিতৰত অন্যতম।

এ.ডি.এইচ.ডি.(Attention deficit hyperactivity disorder)-ৰ লক্ষণবোৰৰ ভিতৰত আছে অমনোযোগিতা (মনোযোগ ৰাখিব নোৱাৰা), অতিসক্ৰিয়তা (অস্থিৰ ভাৱে কৰা অতিৰিক্ত চলাচল) আৰু সংবেদনশীলতা (চিন্তা নকৰাকৈ মুহূৰ্তত হোৱা খৰখেদা কাৰ্য)।

এডিএইচডিক এক দীৰ্ঘম্যাদী আৰু দুৰ্বল বিকাৰ বুলি গণ্য কৰা হয় আৰু ই ব্যক্তিজনক তেওঁলোকৰ জীৱনৰ বিভিন্ন দিশত প্ৰভাৱিত কৰে বুলি জনা যায় , যাৰ ভিতৰত আছে শৈক্ষিক আৰু পেছাদাৰী সাফল্য, পাৰস্পৰিক সম্পৰ্ক, আৰু দৈনন্দিন কাৰ্যকলাপ।

এ.ডি.এইচ.ডি. থকা প্ৰাপ্তবয়স্কসকলে দুৰ্বল আত্ম-মূল্য, সমালোচনাৰ প্ৰতি সংবেদনশীলতা, আৰু গোটেই জীৱনত উচ্চ স্তৰৰ সমালোচনাৰ পৰা উদ্ভৱ হোৱা আত্ম-সমালোচনা বৃদ্ধি কৰিব পাৰে।

এ.ডি.এইচ.ডি. প্ৰায়ে স্কুলীয়া বয়সৰ শিশুৰ ক্ষেত্ৰত প্ৰথমে চিনাক্ত কৰা হয়। বিদ্যালয় এখনত বহু সংখ্যক এনে শিশু থাকে যি হয়টো সাধাৰণ ব্যক্তি বা এজন শিক্ষকৰ বাবে ” দুষ্ট” বুলি জনাজাত হয়। কাৰণ এই শিশুসকলৰ ফলত শ্ৰেণীকোঠাত ব্যাঘাত হয় বা স্কুলৰ কামত সমস্যা হয়।

কিন্তু সঠিক ভাবে যদি মন কৰা যায় তেনেহলে এই বিশেষ কাৰণ এ.ডি.এইচ.ডি ৰ বাবেহে হয়টো শিশু সকল এনেকুৱা হয়। ছোৱালীবোৰতকৈ ল’ৰাবোৰৰ মাজত এইটো অধিক সচৰাচৰ ধৰা পৰে।

অৱশ্যে, ইয়াৰ অৰ্থ এইটো নহয় যে ল’ৰাবোৰৰ এডিএইচডি হোৱাৰ সম্ভাৱনা অধিক। ল’ৰাবোৰে ইয়াক অতিসক্ৰিয়তা আৰু অন্যান্য বাহ্যিক লক্ষণৰ সৈতে উপস্থাপন কৰে, আনহাতে ছোৱালীবোৰৰ নিষ্ক্ৰিয়তা থাকে।

কেতিয়াবা আপুনিও মন কৰিছে চাগে যে বহুতো শিশুৱে স্থিৰ হৈ বহি থাকিবলৈ, মনোযোগ দিবলৈ আৰু আৱেগিকভাৱে কাম কৰাত অসুবিধা অনুভৱ কৰে।

এডিএইচডিক চিনাক্ত কৰাৰ তিনিটা মুখ্য প্ৰকাৰ আছে। সেইকেইটা হৈছে :

১/ অমনোযোগী উপস্থাপন :

অমনোযোগী মানে হৈছে যিকোনো কামতে নিজৰ মনোযোগ নিজেই ব্যাঘাত কৰা আৰু সংগঠন কৰাত প্ৰত্যাহ্বান জনোৱা। এই প্ৰকাৰ থকা শিশু এজনৰ মূল লক্ষ্য সমূহ হ’ল :

বিৱৰণৰ প্ৰতি তীক্ষ্ণ মনোযোগ দিবলৈ যত্ন নকৰা বা বিদ্যালয়ৰ কামত অসাৱধান হোৱা ।

কাম বা কাৰ্যকলাপত মনোনিৱেশ কৰাত সমস্যা যেনে বক্তৃতা, বাৰ্তালাপ বা দীঘলীয়া পঢ়াৰ সময়ত।

কথা ক’লে শুনা যেন নালাগে (অৰ্থাৎ, মনোযোগ আন ঠাইত থকা যেন লাগে)।

যিকোনো নিৰ্দেশনা অনুসৰণ কৰিবলৈ অস্বীকাৰ আৰু ভাল লগা কাম এটা আৰম্ভ কৰিলেওঁ ব্যক্তিজনে কিন্তু দ্ৰুততাৰে মনোযোগ হেৰুৱাব পাৰে।

নিৰন্তৰ মানসিক প্ৰচেষ্টাৰ প্ৰয়োজন হোৱা কামবোৰ পৰিহাৰ বা অপছন্দ কৰা, যেনে প্ৰতিবেদন প্ৰস্তুত কৰা আৰু প্ৰপত্ৰ সম্পূৰ্ণ কৰা।

দৈনন্দিন জীৱনৰ বাবে প্ৰয়োজনীয় বস্তু সদায়েই হেৰুৱায়, যেনে স্কুলৰ কাগজপত্ৰ, কিতাপ, চাবি, ৱালেট, চেল ফোন আৰু চশমা।

সহজে অন্যমনস্ক হৈ যোৱা আদি।

২/ অতিসক্ৰিয়/আৱেগিক প্ৰকাৰ :

অতিসক্ৰিয়তা হৈছে অত্যাধিক চলাচল যেনে অস্থিৰ হোৱা, অত্যাধিক শক্তি, স্থিৰ হৈ বহি নথকা, আৰু বাকপটু হোৱা। সংবেদনশীলতাই পৰিণামৰ বিষয়ে চিন্তা নকৰাকৈ লোৱা সিদ্ধান্ত বা পদক্ষেপক বুজায়। ইয়াৰ আন লক্ষণ সমূহ হৈছে :

হাত বা ভৰিৰে অস্থিৰ হোৱা, কোনো ঠাইতে ভাল দৰে বহিব নোৱাৰা, অস্থিৰ অনুভৱ কৰা যেনে শ্ৰেণীকোঠাত, কৰ্মস্থানত, নিজা ঘৰ আদি। য’ত এইটো অনুপযুক্ত হয় তাত দৌৰা বা বগায় যোৱা ।

শান্তভাৱে খেলিব বা অৱসৰৰ কাম কৰিব নোৱাৰা।

প্ৰয়োজনত কৈ অত্যাধিক কথা কোৱা ।

প্ৰশ্ন এটা সমাপ্ত হোৱাৰ আগতে এটা উত্তৰটো কৈ আজৰি হ’বলৈ বিচৰা । উদাহৰণ স্বৰূপে মানুহৰ বাক্য শেষ হোৱালৈ, বাৰ্তালাপত কথা পাতিবলৈ অপেক্ষা কৰিব নোৱাৰা।

সকলো সময়তে মনটো কিবা এটা কৰিবলৈ উচপিচাই থকা আদি।

৩/ সংযুক্ত ধৰণ

যেতিয়া অমনোযোগী আৰু অতিসক্ৰিয়/আৱেগ দুয়োপ্ৰকাৰৰ বাবে দুয়োটা চৰ্ত পূৰণ কৰা হয় তেতিয়া এই প্ৰকাৰৰ এডিএইচডি নিৰ্ণয় কৰা হয়।

মনত ৰখা উচিত যে এই প্ৰকাৰ সমূহৰ যিকোনো এটা ছয় মাহতকৈ অধিক দিন এজন ব্যক্তি বা শিশুৰ মাজত থাকিব লাগিব।

যদি ইয়াৰ উৎসৰ বিষয়ে কবলৈ যাওঁ তেনেহ’লে এইটো নিশ্চিত যে বিজ্ঞানীসকলে এতিয়ালৈকে এডিএইচডিৰ নিৰ্দিষ্ট কাৰণবোৰ চিনাক্ত কৰা নাই। যদিও এডিএইচডিত আনুবংশিক অৰিহণা যোগোৱাৰ প্ৰমাণ বাঢ়ি আহিছে আৰু কেইবাটাও জিন বিকাৰৰ সৈতে সম্পৰ্কিত হৈছে, কোনো নিৰ্দিষ্ট জিন বা জিন সংমিশ্ৰণক বিকাৰৰ কাৰণ হিচাপে চিনাক্ত কৰা হোৱা নাই।

গৱেষণাই এইটোও কয় যে এডিএইচডি থকা লোকসকলৰ মগজুৰ কেইবাটাও সাম্ভাব্য পাৰ্থক্য থাকে।

এ.ডি.এইচ.ডি.-ত সম্ভাৱ্যভূমিকা থকাৰ বাবে পৰামৰ্শ দিয়া অন্যান্য কাৰকবোৰৰ ভিতৰত আছে:

অকালতে জন্ম হোৱা (গৰ্ভধাৰণৰ ৩৭ তম সপ্তাহৰ আগতে)

জন্মৰ ওজন অতি মাত্ৰা কম হোৱা

গৰ্ভাৱস্থাত ধূমপান বা সুৰা বা ড্ৰাগৰ অপব্যৱহাৰ।

গৰ্ভাৱস্থাৰ সময়ত অত্যাধিক চাপ।

যদিও এ.ডি.এইচ.ডি.-ৰ কোনো চিকিৎসা নাই,কিন্তু বৰ্তমানে উপলব্ধ চিকিৎসাই ইয়াৰ লক্ষণবোৰ হ্ৰাস কৰাত সহায় কৰিব পাৰে আৰু কাৰ্যকলাপ উন্নত কৰিব পাৰে। চিকিৎসাবোৰৰ ভিতৰত আছে ঔষধ, মনোচিকিৎসা, শিক্ষা বা প্ৰশিক্ষণ।

ঔষধ :

বহুলোকৰ বাবে, এ.ডি.এইচ.ডি. ঔষধে অতিসক্ৰিয়তা আৰু সংবেদনশীলতা হ্ৰাস কৰে আৰু তেওঁলোকৰ মনোযোগ, কাম আৰু শিকাৰ ক্ষমতা উন্নত কৰে। কেতিয়াবা নিৰ্দিষ্ট ব্যক্তি এজনৰ বাবে কাম কৰা সঠিক ঔষধ বিচাৰি পোৱাৰ আগতে কেইবাটাও বেলেগ বেলেগ ঔষধ চেষ্টা কৰিবলগীয়া হয়। ঔষধ গ্ৰহণ কৰা যিকোনো লোকক তেওঁলোকৰ নিৰ্ধাৰিত চিকিৎসকে নিৰীক্ষণ কৰাটো খুবেই জৰুৰী।

মনোচিকিৎসা :

এডিএইচডি থকা ব্যক্তি আৰু তেওঁলোকৰ পৰিয়ালক লক্ষণবোৰ নিয়ন্ত্ৰণ কৰাত আৰু দৈনন্দিন কাৰ্যকলাপ উন্নত কৰাত সহায় কৰিবলৈ কেইবাটাও নিৰ্দিষ্ট মনোসামাজিক পদ্ধতি বিচাৰি উলিওৱা হৈছে। তাৰ ভিতৰত আছে আচৰণচিকিৎসা। ই এক প্ৰকাৰৰ মনোচিকিৎসা যাৰ উদ্দেশ্য হৈছে এজন ব্যক্তিক তেওঁলোকৰ আচৰণ সলনি কৰাত সহায় কৰা।

ইয়াত ব্যৱহাৰিক সহায় অন্তৰ্ভুক্ত থাকিব পাৰে, যেনে কাম বোৰ সংগঠিত কৰাত বা স্কুলৰ কাম সম্পূৰ্ণ কৰাত সহায় কৰা, বা আৱেগিকভাৱে কঠিন অনুষ্ঠানৰ মাজেৰে কাম কৰা। দ্বিতীয়টো হৈছে জ্ঞানীয় আচৰণ চিকিৎসা। ই এজন ব্যক্তিক মনোযোগ আৰু একাগ্ৰতা উন্নত কৰিবলৈ নিজৰ চিন্তা আৰু অনুভূতি কেনেদৰে সজাগ আৰু গ্ৰহণ কৰিব লাগে শিকাত সহায় কৰে।

থেৰাপিষ্টে এডিএইচডি থকা ব্যক্তিজনক চিকিৎসাৰ সৈতে অহা জীৱনৰ পৰিৱৰ্তনৰ সৈতে খাপ খাবলৈ উৎসাহিত কৰে। তাৰ বাহিৰেও পিতৃ-মাতৃৰ দক্ষতা প্ৰশিক্ষণ কৰা হয় যত অভিভাৱকসকলক তেওঁলোকৰ সন্তানৰ ইতিবাচক আচৰণক উৎসাহিত আৰু পুৰস্কৃত কৰাৰ বাবে দক্ষতা শিকায়।

অভিভাৱকসকলক শিশুৰ আচৰণ সলনি কৰিবলৈ, তেওঁলোকে উৎসাহিত কৰিব বিচৰা আচৰণৰ বাবে তাৎক্ষণিক আৰু ইতিবাচক প্ৰতিক্ৰিয়া দিবলৈ, আৰু তেওঁলোকে নিৰুৎসাহিত কৰিব বিচৰা আচৰণবোৰ উপেক্ষা বা পুনঃনিৰ্দেশিত কৰিবলৈ পৰিণামৰ প্ৰণালী ব্যৱহাৰ কৰিবলৈ শিকোৱা হয়।

কিন্তু এই সকলো চিকিৎসা বিফল যদি অভিভাৱক আৰু শিক্ষক সকল সজাগ আৰু সহায়কৰ নহয়। এই ক্ষেত্ৰত শিক্ষক আৰু বিদ্যালয়ৰ কৰ্মচাৰীসকলে অভিভাৱক আৰু চিকিৎসকসকলক আচৰণ আৰু শিকাৰ সমস্যা মূল্যাঙ্কন কৰাত সহায় কৰিবলৈ তথ্য প্ৰদান কৰিব পাৰে আৰু আচৰণগত প্ৰশিক্ষণত সহায় কৰিব পাৰে।

অৱশ্যে, বিদ্যালয়ৰ কৰ্মচাৰীসকলে এডিএইচডি নিৰ্ণয় কৰিব নোৱাৰে, চিকিৎসাৰ বিষয়ে সিদ্ধান্ত ল’ব নোৱাৰে। কেৱল অভিভাৱকেহে শিশুটোৰ স্বাস্থ্য সেৱা চিকিৎসকৰ সৈতে সেই সিদ্ধান্তবোৰ ল’ব পাৰে।

এই কথা জনা উচিত যে যিসকল শিক্ষাৰ্থীৰ এ.ডি.এইচ.ডি.-আছে তেওঁলোকৰ বাবে প্ৰতিখন বিদ্যালয়তে এজন special educator ( বিশেষ শিক্ষণ শিক্ষক) ৰখাৰ ব্যৱস্থা কৰিব লাগে বুলি আইনী নিৰ্দেশ কৰা হৈছে। ইয়াৰ পৰা এডিএইচডি থকা শিশুৱে অধ্যয়ন দক্ষতাৰ নিৰ্দেশনা, শ্ৰেণীকোঠাৰ পৰিৱৰ্তন, বৈকল্পিক শিক্ষণ কৌশল আৰু এক পৰিৱৰ্তিত পাঠ্যক্ৰমৰ পৰা লাভান্বিত হ’ব পাৰে।

এডিএইচডি হৈছে ১৯৭৩ চনৰ পুনৰ্সংস্থাপন আইন আৰু আমেৰিকান উইথ ডিচেবিলিটিছ এক্ট (এডিএ)ৰ অধীনত এক সুৰক্ষিত অক্ষমতা। ইয়াৰ অৰ্থ হৈছে যে ফেডাৰেল পুঁজি প্ৰাপ্ত কৰা প্ৰতিষ্ঠানবোৰে এই ব্যক্তি বা শিশু সকলৰ বিৰুদ্ধে বৈষম্য কৰিব নোৱাৰে।

যিসকল ব্যক্তিৰ এডিএইচডিৰ লক্ষণবোৰে কামৰ পৰিস্থিতিত ক্ষতি কৰে, তেওঁলোক এ.ডি.এ.-ৰ অধীনত যুক্তিসঙ্গত কৰ্মস্থানৰ বাবে যোগ্য হ’ব পাৰে।

[সংঘমিত্ৰা কাশ্যপ, মনোবিজ্ঞানী]

Images from different sources

Mahabahu.com is an Online Magazine with collection of premium Assamese and English articles and posts with cultural base and modern thinking. You can send your articles to editor@mahabahu.com / editor@mahabahoo.com ( For Assamese article, Unicode font is necessary)