ক’ক’মেলন আৰু শিশুৰ মানসিকতাত ইয়াৰ প্ৰভাৱ

সংঘমিত্ৰা কাশ্যপ

কাৰ্টুন নাইবা এনিমেটেড ধাৰাবাহিক বোৰ আমি সকলোৱে চাইছো আৰু সঁচাই ই খুবেই আকৰ্ষণীয় ।
আজিকালি যেতিয়া সৰু শিশু এজনক কি চাই ভাল পোৱা বুলি প্ৰশ্ন কৰা হয় তেতিয়া হয়টো প্ৰায় উত্তৰেই আহে, ক’ক’মেলন। এই খন এনে এক এনিমেটেড ধাৰাবাহিক যত কিছুমান উল্লাসিত চৰিত্ৰ, আকৰ্ষণীয় নাৰ্চাৰী ৰাইম, আৰু স্পন্দনশীল দৃশ্য আছে যি শিশুসকলক দিনটো মনোৰঞ্জন কৰি ৰখাত সহায় কৰে।
আনকি ইয়াৰ লগত ব্যস্ত ৰাখি অভিভাৱকসকলেও নিজৰ কিছু কাম যেনে আহাৰ প্ৰস্তুত কৰিবলৈ, বা অন্যান্য শিশু সম্পৰ্কীয় কামৰ সৈতে মোকাবিলা কৰিবলৈ ই অতি প্ৰয়োজনীয় বিৰতি দিয়ে।
এই শিশু ধাৰাবাহিকখন ইমানেই আকৰ্ষণীয় যে কেতিয়াবা আমি প্ৰাপ্তবয়স্ক সকলে চাই থাকিলেও সময় জ্ঞান হেৰাই যোৱা যেন হয় আৰু তাতে আমিও বিলীন হৈ যাওঁ।

কিন্তু বৰ্তমানে বহু তথ্যৰ পৰা পোৱা গৈছে যে এই ক’ক ‘মেলনখন শিশু সকলৰ বাবে ভয়ংকৰ বাবে এক ক্ষতিকাৰক হৈ উঠিছে। অভিভাৱক আৰু বিশেষজ্ঞসকলৰ মাজত শেহতীয়াকৈ হোৱা আলোচনাই শিশুসকলৰ বাবে এই অনুষ্ঠানটোৱে অতিমাত্ৰা উদ্দীপনা দিব পাৰে নেকি বুলি উদ্বেগ প্ৰকাশ কৰিছে অৰ্থাৎ তেওঁলোকক অত্যধিক সংবেদনশীন কৰাই দিব পাৰে বুলি ধাৰণা কৰা হৈছে।
এই সম্পৰ্কীয় কেইবাটাও ভিডিঅ’ YouTubeবা আন চছিয়েল মাধ্যমত পোৱা গৈছে। ইয়াত কোৱা হৈছে যে যিহেতু এই ধাৰাবাহিক খনত ভিতৰত বহুতো দ্ৰুত দৃশ্য, উচ্চ শব্দৰ ব্যৱহাৰ আছে, গতিকে ই শিশুসকলক বিকাশশীল মগজুক আগুৰি ধৰিব পাৰে। ইয়াৰ ফলত তেওঁলোকৰ মনত অনবৰতে খং ভাৱ বা সমস্যাৰ সৃষ্টি হ’ব পাৰে, আৰু অযথা বস্তুৰ ক্ষতিকাৰকভাৱে ক্ষতি কৰিব পাৰে।
ক’ক’মেলন আৰু অন্যান্য অনুৰূপ এনিমেচন শৃংখলা শিশুৰ জীৱনলৈ যিধৰণে অনুগ্ৰতি কৰিছে , সমগ্ৰ বিশ্বৰ পৰিয়াল আৰু শিশু সকলৰ মানসিক বিকাশৰ বাবে ই বিষাক্ত হৈ উঠিছে।
কেতিয়াবা ভাবিছে নে আপোনাৰ সন্তানে কিয় ক’ক ‘মেলন চোৱা বন্ধ কৰিব নোৱাৰে বা ইয়াত বাধা দিওঁতে আপোনাৰ অসুবিধা হয়? ইয়াৰ মূল কাৰণ সমূহ হৈছে :
দ্ৰুত দৃশ্যৰ পৰিৱৰ্তন : শিশুসকলক ক’ম’লনে নিয়োগ কৰি ৰাখিবলৈ প্ৰয়োগ কৰা আটাইতকৈ উল্লেখযোগ্য কৌশলটো হৈছে এটাক নিয়োজিত দ্ৰুত গতিত কৰা দৃশ্যৰ পৰিৱৰ্তন , য’ত দৃশ্যবোৰ প্ৰতি দুই-তিনি ছেকেণ্ডৰ মূৰে মূৰে সলনি হয়। এই অহৰহ গতিবিধি অনুসৰি শিশুৰ মনোযোগ বন্ধ হৈ থকাটো নিশ্চিত হয়। যেতিয়া মগজু এই দ্ৰুত গতিৰ লগত অভ্যস্ত হৈ পৰে, তেতিয়া শিশুৱে অবিৰত উদ্দীপনা আশা কৰে।
উজ্জ্বল ৰং আৰু পুনৰাবৃত্তিমূলক আৰ্হি : ইয়াত ব্যৱহাৰ কৰা ৰঙ অধিক উজ্বল যাৰ বাবে ক’ক’মেলনে শিশুৰ মনক অতি সোনকালেই মোহিত কৰে। শিশুসকলক স্বাভাৱিকতে স্পন্দনশীল ৰং আৰু সহজ ডিজাইনৰ প্ৰতি আকৰ্ষিত কৰা হয় যিবোৰে তেওঁলোকৰ বিকাশশীল চকুত আৰু মগজুত সহজতে ক্ৰিয়া কৰিব পাৰে। ইয়াৰ লগতে চিনাকি গীত আৰু ৰাইম্ বাৰে বাৰে ব্যৱহাৰ কৰে , যি এটি শিশুৰ মনটোক এটা ভাল লগা প্ৰদান কৰে।
ড’পামিন প্ৰদান : ক’ক’মেলনৰ দ্ৰুত গতি আৰু অহৰহ সংবেদনশীল কথাবোৰ উদ্দীপকৰ দৰে কাম কৰিব পাৰে। শিশু বিকাশৰ বিশেষজ্ঞসকলে কৈছে যে ক’ক’মেলনৰ দৰে শ্ব’ৰ ফলত মগজুৱে আনন্দ আৰু পুৰস্কাৰৰ সৈতে জড়িত ৰাসায়নিক পদাৰ্থ ড’পামিন মুক্ত কৰিব পাৰে। ফলত শিশুসকলে অধিক পৰ্দাৰ সময়ৰ বাবে হাহাকাৰ কৰে, শ্ব’টো বন্ধ কৰাৰ সময়ত হতাশা সন্মুখীন হব পাৰে।
বিশেষজ্ঞৰ মতে ইয়াৰ পৰা এজন শিশুৰ হব পৰা ক্ষতি সমূহ হৈছে:
তীব্ৰতা আৰু নিচা : ক’ক’মেলনৰ বিৰুদ্ধে সকলোৱে কৰা এটা মূল সমালোচনা হ’ল ইয়াত হাইপাৰ-ষ্টিমুলেটিং বিষয় বস্তু আছে। ধাৰাবাহিক খনত অতি সংপৃক্ত ৰং ব্যৱহাৰ কৰা হয় যি আমাৰ স্বায়ুত প্ৰভাৱ পেলায় আৰু প্ৰায় দুছেকেণ্ডৰ মূৰে মূৰে দ্ৰুত দৃশ্য সলনি হয় গতিকে ইয়াত ফলত সৰু ল’ৰা-ছোৱালীৰ বাবে মগজুত গধুৰ বোজাৰ সৃষ্টি হোৱা যেন ভাৱ হ’ব পাৰে।কিছুমান বিশেষজ্ঞই কোক’মেলন উপভোগ কৰাৰ প্ৰভাৱক নিচাৰ সৈতে তুলনা কৰিছে।
তেওঁলোকৰ মতে যদি আপুনি সদায় এই ধাৰাবাহিক চাই থকা এজন শিশুক এদিনৰ বাবেও ইয়াৰ পৰা আঁতৰাই ৰাখোঁ তেনেহ’লে তেওঁলোক সকলো কথাতে তীব্ৰ হৈ পৰাৰ লগতে ইয়াৰ পৰা বঞ্চিত হ’লে তেওঁলোকৰ প্ৰত্যাহাৰৰ লক্ষণ( withdrawal symptoms) দেখা দিব পাৰে। আনকি বহুত শিশুৰ বয়স অনুসৰি হবলগীয়া আৱেগিক বিকাশ সমূহতো প্ৰভাৱ পৰে বুলি পোৱা গৈছে।

মনোযোগৰ ওপৰত প্ৰভাৱ : এই দ্ৰুতগতিত চলি থকা ধাৰাবাহিক বোৰ অত্যধিক সংখ্যক চোৱাটো এটা বিপজ্জনক ধাৰা যিয়ে শিশুৰ মনোযোগ আৰু মনোযোগৰ পৰিসৰক নাইকীয়া কৰিব পাৰে।
এই ধৰণৰ কন্টেন্টৰ অত্যধিক চোৱাৰ ফলত শিশুসকল ডাঙৰ হৈ অহাৰ লগে লগে কেইবাটাও কাৰ্যবাহী কাৰ্য্যক্ষমতাৰ সমস্যা হ’ব পাৰে যেনে পৰিকল্পনা, সংগঠন, সমস্যা সমাধান, আৰু ইমপালছ নিয়ন্ত্ৰণ আদি অন্যান্য জ্ঞানমূলক কাৰ্য্যসমূহ পৰিচালনা কৰাত অসুবিধা হোৱাৰ সম্ভাৱনা অধিক। শিশু মনোবিজ্ঞানীসকলৰ মতে দুবছৰ বয়সত পৰাই এনে অভ্যাস গঢ় লৈ উঠিলে বিশেষকৈ এই সমস্যাবোৰ পিছলৈ বৃদ্ধি হব পাৰে।
তাৰ লগতে ক’ক’মেলন’ ৰ পুনৰাবৃত্তিমূলক, আৰু ইয়াৰ উজ্জ্বল দৃশ্যসমূহ শিশুসকলৰ মনোযোগত বাধাৰ সৃষ্টি কৰে। ইয়াৰ ফলত শিশুসকলৰ বাবে অন্যান্য, কম উদ্দীপক কাৰ্য্যকলাপৰ মাজেৰে বহিব পৰা ক্ষমতা বিকাশ কৰাটো কঠিন হৈ পৰে যিবোৰৰ বাবে আচলতে স্থায়ী আগ্ৰহ আৰু মনোনিৱেশৰ প্ৰয়োজন হয়।
উদাহৰণস্বৰূপে, কিছুমান কিতাপ পঢ়া বা কল্পনাপ্ৰসূত খেল খেলাৰ লগত তেওঁলোকে ক’ক’মেলনে অনা দ্ৰুত মনোৰঞ্জনৰ স্তৰৰ সৈতে তুলনা কৰিব নোৱাৰিবও পাৰে আৰু ফলত অসুবিধা হ’ব পাৰে। তেনেদৰে, শিশুসকলে এই নিস্তব্ধ কাৰ্য্যকলাপসমূহৰ বাবে প্ৰয়োজনীয় ধৈৰ্য্য আৰু একাগ্ৰতা বিকাশ কৰিব নোৱাৰিব পাৰে যিয়ে জ্ঞানমূলক আৰু আৱেগিক বিকাশৰ এক গুৰুত্বপূৰ্ণ অংশ গঠন কৰে।

ভাষা বিকাশৰ উদ্বেগ : বহুতে কয় যে গীত, ৰাইম আৰু পুনৰাবৃত্তিৰ জৰিয়তে নতুন শব্দভাণ্ডাৰৰ প্ৰৱৰ্তন কৰি ক’ক’মেলনে ভাষা বিকাশত সহায় কৰিব পাৰে, কিন্তু পিতৃ-মাতৃৰ তত্বাৱধান অবিহনে অত্যধিক দৰ্শনে ইয়াত বিৰূপ প্ৰভাৱ পেলাব পাৰে। দীৰ্ঘ সময়ৰ বাবে ক’ক’মেলন চোৱা শিশুসকলে বাক্য পলমৰ সন্মুখীন হ’ব পাৰে বুলি গৱেষণাৰ পৰা জনা গৈছে।উদাহৰণস্বৰূপে, বিশেষজ্ঞসকলে সতৰ্ক কৰি দিছে যে দৈনিক ৪-৫ ঘণ্টা পৰ্দাৰ সময়ে ভাষাৰ ক্ষতি কৰিব পাৰে আনকি কিছুমান শিশু অকথ্য হৈ পৰাৰ সম্ভাৱনা থাকে।
সামাজিক পাৰস্পৰিক ক্ৰিয়া: ক’ক’মেলন চোৱাকে ধৰি অত্যধিক সময় পৰ্দাত অতিবাহিত কৰা শিশুসকলে সমনীয়া আৰু পৰিয়ালৰ সদস্যৰ সৈতে মত বিনিময় কৰিবলৈ অতি কম আগ্ৰহ দেখুৱাই বুলি জনা গৈছে। এজন ব্যক্তিৰ জীৱনত যোগাযোগৰ দক্ষতা, সহানুভূতি, আৰু আৱেগিক নিয়ন্ত্ৰণ বিকাশৰ বাবে সামাজিক পাৰস্পৰিক ক্ৰিয়া-কলাপ অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা আছে।
গতিকে যদি বয়সৰ লগত এই বিকাশ হৈ নুঠে তেনেহলে পিছত তেনে এজন শিশুৰ সামাজিক ইংগিত শিকিবলৈ আৰু অৰ্থপূৰ্ণ সম্পৰ্ক গঢ়ি অসুবিধা হ’ব পাৰে বুলি কোৱা হৈছে।

শাৰীৰিক কাৰ্য্যকলাপ : সুস্থ বৃদ্ধি আৰু বিকাশৰ বাবে শাৰীৰিক কাৰ্যকলাপ অতি প্ৰয়োজনীয়। ই শাৰীৰিক দক্ষতা, সমন্বয়, আৰু সামগ্ৰিক শাৰীৰিক স্বাস্থ্য বিকাশত সহায় কৰে। অত্যধিক পৰ্দাৰ সময়ে বিশেষকৈ নিচাৰ দৰে যদি এই ধাৰাবাহিক চাবলৈ লয় তেনেহলে সক্ৰিয় খেল আৰু ব্যায়ামৰ সুযোগ স্থানচ্যুত কৰিব পাৰে।
টোপনিৰ ব্যাঘাত : কেতিয়াবা দেখা যায় শিশুটিক ৰাতি শুৱাৰ আগত আহাৰ গ্ৰহণ কৰাৰ সময়ত বহুতো অভিভাৱকে অসুবিধাৰ সন্মুখীন নহ’বলৈ ক’ক’ মেলন বা অন্যান্য কিছু ধাৰাবাহিকৰ সুবিধা লয় , যি পিছত গৈ হয়টো টোপনিৰ ক্ষেত্ৰত বাধা দিব পাৰে। পৰ্দাৰ দ্বাৰা নিৰ্গত নীলা পোহৰে টোপনি নিয়ন্ত্ৰণ কৰা হৰম’ন মেলাটনিনৰ উৎপাদনত ব্যাঘাত জন্মাব পাৰে।

নিৰ্ভৰশীলতা আৰু আচৰণৰ বিষয়সমূহ: কিছুমান অভিভাৱকে নিজৰ সন্তানক শান্ত বা দখল কৰিবলৈ ক’ক’মেলনক সঁজুলি হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰে, যিয়ে আৱেগ আৰু আচৰণ পৰিচালনাৰ বাবে পৰ্দাৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীলতা সৃষ্টি কৰিব পাৰে। যাৰ ফলত পিছৰ বয়সত আত্মনিয়ন্ত্ৰণৰ অসুবিধা আৰু পৰ্দা উপলব্ধ নহ’লে আচৰণৰ সমস্যা বৃদ্ধি পাব পাৰে।
ক’ক’মেলন পৰিমিতকৰণৰ ক্ষেত্ৰত এক সুন্দৰ আৰু শৈক্ষিক সম্পদ হ’ব পাৰে যদিও অভিভাৱকসকলৰ বাবে পৰ্দাৰ সময় নিৰীক্ষণ আৰু সীমিত কৰাটো অতি প্ৰয়োজনীয় যাতে ই তেওঁলোকৰ সন্তানৰ বিকাশত নেতিবাচক প্ৰভাৱ পেলাৱ নোৱাৰে। তাৰ সলনি শিশু সকলক শাৰীৰিক খেলা-ধূলা, সামাজিক পাৰস্পৰিক ক্ৰিয়া-কলাপ, আৰু পাৰস্পৰিক শিক্ষণকে ধৰি এক সুষম পৰিসৰৰ কাৰ্য্যকলাপক উৎসাহিত কৰিলে সৰু ল’ৰা-ছোৱালীৰ সুস্থ বৃদ্ধি আৰু বিকাশৰ সমৰ্থনত সহায়ৰ হৈ উঠাৰ সম্ভাৱনা থাকে।

সংঘমিত্ৰা কাশ্যপ: মনোবিজ্ঞানী
Mahabahu.com is an Online Magazine with collection of premium Assamese and English articles and posts with cultural base and modern thinking. You can send your articles to editor@mahabahu.com / editor@mahabahoo.com(For Assamese article, Unicode font is necessary) Images from different sources.