কুৰ্দিস্তানৰ নাৰী আন্দোলনৰ ইতিহাস – জিন! জিয়ান! আজাদি!!

কুৰ্দিস্তানৰ নাৰী আন্দোলন – জিন! জিয়ান! আজাদি!

অৰবিন্দ ৰাভা

কুৰ্দিস্তানৰ নাৰী আন্দোলনৰ ইতিহাস

শেহতীয়া বছৰবোৰত কুৰ্দি নাৰী আন্দোলনে অত্যাচাৰ আৰু ফেচিবাদৰ বিৰুদ্ধে যুঁজি বিশ্বজুৰি বহু চৰ্চা লাভ কৰিছে। ই মধ্যপ্ৰাচ্যৰ আটাইতকৈ সংগঠিত আৰু গতিশীল নাৰী আন্দোলনত পৰিণত হৈছে। স্বাধীনতাৰ বাবে যুঁজি থকা বিশ্বৰ বহু আন্দোলনৰ প্ৰেৰণা আৰু আশাৰ উৎস হৈ পৰিছিল।

এইটো কেনেকৈ হ’ল? অতি নিপীড়িত সমাজ এখনৰ ভিতৰত এনে এক প্ৰেৰণাদায়ক আন্দোলন কেনেকৈ গঢ় লৈ উঠিল?

কুৰ্দি নাৰী আন্দোলনক সঁচাকৈয়ে বুজিবলৈ হ’লে আমি আন্দোলনটোৰ ইতিহাস আৰু ইয়াৰ বিকাশৰ পৰিস্থিতিৰ ওপৰত অধিক দৃষ্টি নিক্ষেপ কৰাটো প্ৰয়োজন।

প্ৰথম অধ্যায় :

নৱপ্ৰস্তৰ বিপ্লৱ আৰু নাৰীৰ ভূমিকা

কুৰ্দি জনসাধাৰণৰ উৎপত্তি সমাজৰ দোলনা মেছ’পটেমিয়াৰ পৰাই আৰম্ভ হৈছে। সেই সময়ত মেছ’পটেমিয়াত দেৱতাৰ বহু আগতেই দেৱী আছিল। ইননানা – যাক ইষ্টাৰ বা আষ্টাৰ্টে বুলিও কোৱা হয় – ইয়াৰ ভিতৰত অন্যতম আছিল, ই মেছ’পটেমিয়াৰ সমাজত নাৰীৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকাৰ প্ৰতীক আছিল।

এই সময়ছোৱাত নাৰীৰ সমাজত অগ্ৰণী ভূমিকা আছিল, জীৱন গঢ়ি তোলা, জ্ঞান সৃষ্টি কৰা আৰু বস্তুগত আৰু অবস্তুগত দুয়োটা মূল্যবোধৰ ভাগ-বতৰা কৰা।

 নাৰীসকলে খেতিৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি প্ৰকৃতি আৰু সাম্প্ৰদায়িক জীৱনৰ সৈতে সংযুক্ত এক বসতিপ্ৰধান গাঁৱলীয়া জীৱনশৈলীৰ ভেটি স্থাপন কৰিছিল। খ্ৰীষ্টপূৰ্ব প্ৰায় ১২,০০০ চনত এই সময়ছোৱাক নৱপ্ৰস্তৰ যুগীয় বিপ্লৱ বুলি জনা যায় যিটো ভূমিকাৰ বাবেই নাৰী বিপ্লৱ আছিল।

যদিও ৫০০০ বছৰ আগতে পুৰুষ অভিজাত শ্ৰেণী, পুৰোহিত আৰু ৰজাই নাৰীৰ সৃষ্টি আৰু জ্ঞান জব্দ কৰিছিল, ইয়াৰ বাহিৰত, আৰু পিতৃতান্ত্রিক সমাজৰ ভেটি আৰম্ভ কৰিছিল। নাৰী পুৰুষৰ সম্পত্তি হৈ পৰিল, আৰু পৰিয়ালৰ সদস্যৰ বিষয়বস্তু হৈ পৰিল, তেওঁলোকক বস্তু বা জন্ম দিয়া যন্ত্ৰ হিচাপে দেখা গ’ল। তেওঁলোকৰ অধিকাৰৰ পৰা বঞ্চিত হৈছিল।

আব্দুল্লা অকালানে এই প্ৰক্ৰিয়াটোক নাৰীৰ বিৰুদ্ধে “প্ৰতিবিপ্লৱ” বুলি বৰ্ণনা কৰিছে। তেওঁ নাৰীক “প্ৰথম আৰু শেষ উপনিবেশ” বুলি বৰ্ণনা কৰি ভয়াৱহ ধ্বংস আৰু বিচ্ছিন্নতাক সামৰি লৈছে। প্ৰাচীন কালত কুৰ্দসকল বেছিভাগেই জীৱবাদী আৰু প্ৰকৃতি আৰু মাতৃদেৱী সংস্কৃতিৰ সৈতে শক্তিশালী সম্পৰ্ক থকা জৰদস্তিবাদী আছিল। যদিও অষ্টম শতিকাৰ পৰা কুৰ্দি সমাজৰ গৰিষ্ঠসংখ্যকতে ইছলাম বলবৎ হৈছিল আৰু ধৰ্মৰ জৰিয়তেও নাৰীৰ ওপৰত পিতৃতান্ত্রিক সংহিতা জাপি দিয়া হৈছিল।

দ্বিতীয় অধ্যায়

কুৰ্দসকল কোন?

আজি কুৰ্দসকলৰ সংখ্যা ৪ কোটিৰো অধিক, যাৰ ফলত তেওঁলোক জাতি-ৰাষ্ট্ৰ নথকা আটাইতকৈ বৃহৎ জনসংখ্যাৰ ভিতৰত অন্যতম। কুৰ্দি লোকসকল মূলতঃ মুছলমান যদিও আন বহুতো ধৰ্ম আছে যেনে আলাউই, এজিদি, আৰু বহুতো। কুৰ্দি ভাষা হৈছে ভাৰত-ইউৰোপীয় ভাষা যাৰ কেইবাটাও উপভাষা আছে: কুৰ্মাঞ্চি, ছ’ৰানী, জাজাকি, কেলহুৰী, আৰু হেৱৰামি/গোৰানী।

১৯১৪ চনলৈকে কুৰ্দসকলে বেছিভাগেই অট্টোমান আৰু পাৰ্চী সাম্ৰাজ্যৰ অধীনত বাস কৰিছিল আৰু সেই সময়ছোৱাত প্ৰায়ে মহিলাৰ নেতৃত্বত জনজাতীয় বিদ্ৰোহৰ বাবে তেওঁলোকে নিজৰ ভাষা আৰু সংস্কৃতি ৰক্ষা কৰিবলৈ সক্ষম হৈছিল। এই প্ৰতিৰোধৰ বাবেই তেওঁলোকে এক নিৰ্দিষ্ট স্বায়ত্তশাসন বজাই ৰাখিবলৈ সক্ষম হৈছিল।

দ্বিতীয় বিশ্বযুদ্ধৰ পিছত ১৯২৩ চনত ল’জান সন্ধিত আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় শক্তিসমূহে মধ্যপ্ৰাচ্যৰ নতুন মানচিত্ৰ অংকন কৰি চাৰিখন নতুন জাতি-ৰাষ্ট্ৰৰ সৃষ্টি কৰে: ইৰাক, ছিৰিয়া, তুৰস্ক আৰু ইৰাণ। কুৰ্দিস্তান এই চাৰিটা অংশৰ মাজত বিভক্ত হৈছিল আৰু কুৰ্দসকলে ইয়াত বাস কৰিবলৈ বাধ্য হৈছিল। জাতি হিচাপে কুৰ্দসকলৰ কোনো আইনী মৰ্যাদা বা অধিকাৰ নাছিল।

কুৰ্দি ভাষা আৰু নাম নিষিদ্ধ কৰা হৈছিল, নিজৰ অস্তিত্ব অস্বীকাৰ কৰা হৈছিল, আনহাতে জাতি-ৰাষ্ট্ৰসমূহে একত্ৰীকৰণ প্ৰক্ৰিয়া আৰম্ভ কৰিছিল। যিকোনো প্ৰতিৰোধ বা বিদ্ৰোহৰ সন্মুখীন হ’বলগীয়া হৈছিল অত্যাচাৰ, গণহত্যা আৰু গণহত্যাৰ। নাৰীসকল ৰাষ্ট্ৰৰ অত্যাচাৰ আৰু পিতৃতন্ত্ৰ দুয়োটাৰে ভুগি আছিল।

কুৰ্দিস্তানৰ ৪টা অঞ্চলতে অৰ্থনৈতিক অৱহেলা, জাতীয় আৰু ৰাজনৈতিক অত্যাচাৰৰ ফলত স্থানচ্যুতি আৰু প্ৰব্ৰজনৰ সৃষ্টি হয়। এই কাৰণেই আজি ৪০ লাখ কুৰ্দি প্ৰব্ৰজনকাৰী আছে; ইয়াৰে ২,৫ মিলিয়ন ইউৰোপীয় দেশত বাস কৰে।

তৃতীয় অধ্যায়

কুৰ্দিস্তানত পিকেকে আৰু নাৰী মুক্তিৰ সংগ্ৰাম

১৯৬০ চনত স্বাধীনতা আৰু মুক্তি আন্দোলন বিশ্বজুৰি বিয়পি পৰে, তুৰস্ককে ধৰি য’ত যুৱ বিপ্লৱী আন্দোলন এটা শক্তিশালী আছিল। এই প্ৰসংগত আব্দুল্লা অকালানে কুৰ্দি মুক্তি আন্দোলন আৰম্ভ কৰিছিল “কুৰ্দিস্তান এখন উপনিবেশ”।

১৯৭৮ চনত কুৰ্দি আৰু তুৰ্কী ছাত্ৰ-ছাত্ৰীৰ সৈতে মিলি অ’কালানে কুৰ্দি জনসাধাৰণৰ আত্মনিয়ন্ত্ৰণৰ অধিকাৰৰ বাবে বিপ্লৱী আন্দোলন কুৰ্দিস্তান ৱৰ্কাৰ’ছ পাৰ্টিৰ বাবে ধন আগবঢ়ায়। মাৰ্ক্সবাদী-লেনিনবাদী আৰু মাওবাদী তত্ত্বৰ পৰা অনুপ্ৰাণিত হৈ পিকেকেৰ লক্ষ্য আছিল এখন স্বাধীন, সংযুক্ত, সমাজবাদী কুৰ্দিস্তানত উপনীত হোৱা।

আৰম্ভণিৰে পৰা মহিলাসকলে দলত যোগদান কৰিছিল। পিকেকেৰ পুঁজিদাতাসকলৰ ভিতৰত আছিল ছাকিনে কানচিজ। নাৰীৰ বাবে এই সংগ্ৰামৰ অৰ্থ আছিল কেৱল ঔপনিৱেশিক ৰাষ্ট্ৰৰ বিৰোধিতা কৰাই নহয় পৰিয়াল আৰু সমাজৰ পিতৃতান্ত্রিক বাধাৰ বিৰোধিতা কৰা।

ছাকিনে কানচিজে প্ৰথম দিনবোৰত এইদৰে বৰ্ণনা কৰিছিল:

‘এই আন্দোলনে মানৱতাৰ সাৰমৰ্মক সম্বোধন কৰিছে। আমাৰ সকলো বিতৰ্ক, আমাৰ শিক্ষা আৰু বক্তৃতা আৰম্ভ হয় মানৱতা আৰু মানৱীয় মূল্যবোধৰ পৰা। আমি অতীতৰ মানৱ পৰিস্থিতিৰ কথা, বিভিন্ন ঐতিহাসিক পৰ্যায়ত কথা পাতি আছিলো আৰু মানৱতাৰ মূল্যবোধৰ বিষয়ে আলোচনা কৰি আছিলো। বুজিব বিচৰা নাৰীসকলে এই আন্দোলনৰ ভিতৰতে নিজকে বিচাৰি পাইছিল। কুৰ্দিস্তানৰ বাবে সংগ্ৰাম আৰু ৰাজনৈতিক সংগ্ৰামৰ আৰম্ভণিতে নাৰীসকলৰ জড়িত হোৱা অতি কঠিন আছিল। তথাপিও আমি সফল হৈছো আৰু ইয়াৰ ফলত আমাৰ আন্দোলন গঢ় দিয়াৰ শক্তি আহিল”।

১৯৮০ চনত নাটোৰ দ্বাৰা পৰিচালিত ফেচিষ্ট সামৰিক অভ্যুত্থানৰ সময়ত বাওঁপন্থী আন্দোলনসমূহ প্ৰায় নিঃশেষ হৈ গৈছিল। লাখ লাখ লোকক হত্যা কৰা হ’ল বা কাৰাগাৰত ভৰোৱা হ’ল। দিয়াৰবাকিৰৰ কাৰাগাৰত পিকেকেৰ বন্দীসকলে “বাৰ্ক্সৱেডান জিয়ান ই!” – প্ৰতিৰোধেই জীৱন!

লগতে কাৰাগাৰত আছিল ছাকিনে কানচিজ এই প্ৰতিৰোধৰ অন্যতম আগশাৰীৰ ব্যক্তি, যিয়ে দেখুৱাইছিল যে কেনেকৈ বিপ্লৱী মহিলাসকলে যিকোনো পৰিস্থিতিত সংগ্ৰাম কৰিব পাৰে, কুৰ্দি সমাজত নাৰীৰ ধাৰণাক প্ৰত্যাহ্বান জনাইছিল।

১৯৮৪ চনত তুৰ্কী ৰাষ্ট্ৰৰ বিৰুদ্ধে পিকেকেৰ সশস্ত্ৰ প্ৰতিৰোধ আৰু শ শ বছৰীয়া দমন আৰু দাসত্ব আৰম্ভ হয়। সেই সময়ছোৱাত বিশেষকৈ গ্ৰাম্য অঞ্চলত কুৰ্দি সমাজেও ৰাষ্ট্ৰীয় মুক্তি ফ্ৰণ্ট অৱ কুৰ্দিস্তান (ই আৰ এন কে)ৰ বেনাৰত নিজকে সংগঠিত কৰিছিল।

১৯৮৭ চনত কুৰ্দি মহিলাসকলে ইউনিয়ন অৱ পেট্ৰিয়াটিক উইমেন অৱ কুৰ্দিস্তান ৱাইজেডব্লিউকে স্থাপন কৰে যিয়ে পিকেকে নেতা আব্দুল্লা অকালানৰ বিশ্লেষণৰ পৰা বিপুল প্ৰেৰণা লাভ কৰে। “নাৰীৰ মুক্তি অবিহনে কুৰ্দিস্তান আৰু কুৰ্দি সমাজৰ মুক্তি লাভ কৰিব নোৱাৰি” বুলি তেওঁৰ তত্ত্বই মহিলাসকলক সংগঠিত আৰু প্ৰতিৰোধত সক্ৰিয়ভাৱে অংশগ্ৰহণ কৰিবলৈ অধিক আত্মবিশ্বাস দিছিল।

১৯৯০ চনৰ বিদ্ৰোহৰ সময়ত উত্তৰ কুৰ্দিস্তানত লাখ লাখ মহিলাই প্ৰতিৰোধত যোগদান কৰিছিল, আৰু স্বাধীনতাৰ ইচ্ছা আৰু হাতত শিল লৈ ৰাজপথলৈ ওলাই আহিছিল। এনে কৰি তেওঁলোক এই বিদ্ৰোহৰ আঁৰৰ মূল শক্তি হৈ পৰিছিল।

১৯৯০ চনৰ ভিতৰত পিকেকে এক গণ আন্দোলনত পৰিণত হয়। হাজাৰ হাজাৰ মহিলাই গেৰিলা বাহিনীত যোগদান কৰি অস্ত্ৰ তুলি লৈ সমাজত আনকি আন্দোলনতো পিতৃতান্ত্রিক লিংগ ভূমিকাক প্ৰত্যাহ্বান জনাইছিল।

মহিলা উগ্ৰপন্থীয়ে নাৰীক ‘দুৰ্বল’ আৰু ‘অধিক দুৰ্বল’ বুলি ধৰি লৈ নিজৰ পুৰুষ সতীৰ্থসকলৰ সামন্তবাদী আৰু পিতৃতান্ত্রিক মনোভাৱৰ সৈতে যুঁজিবলগীয়া হৈছিল। বেৰিটান (গুলনাজ কাৰাটাছ)ৰ দৰে বহু মহিলা যোদ্ধা আৰু সেনাপতিয়ে এই সংগ্ৰামক আকোৱালি লৈছিল, প্ৰতিৰোধৰ প্ৰতিটো ফ্ৰণ্টত নাৰীৰ ইচ্ছা আৰু উচিত স্থানৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰিছিল। তেওঁ কৈছিল:

“যুদ্ধ কৰা মোৰ প্ৰিয়জন, শক্তিশালী যুঁজ! যুদ্ধ কৰি আমি অস্তিত্ব লাভ কৰো। যুঁজি আমি মুক্ত আৰু ধুনীয়া আৰু অধিক হওঁ। যুঁজ দি আমি ভাল পাওঁ।”

কুৰ্দি পৰ্বতমালাত আব্দুল্লা অকালানৰ দৃষ্টিভংগীৰ পৰা নাৰী মুক্তি আন্দোলনে বহুখিনি লাভৱান হৈছিল। নব্বৈৰ দশকত আব্দুল্লা অকালানে লিংগ আৰু সমাজৰ মুক্তিৰ বাবে আমূল নতুন মতাদৰ্শ গঢ়ি তুলিছিল। তেওঁ দেখিছিল যে প্ৰভাৱশালী ক্ষমতা সম্পৰ্কৰ সম্পৰ্ক আৰু লিংগ পৰিচয়ত স্বাধীনতা বা প্ৰেম দুয়োটাকে উপলব্ধি কৰিব নোৱাৰি। বিচ্ছেদ তত্ত্বই নাৰীৰ বাবে নিজৰ দাসত্বৰ পৰিচয় অতিক্ৰম কৰাৰ পথ নিৰ্ধাৰণ কৰিছিল; পুৰুষ প্ৰধান ব্যৱস্থাৰ পৰা মানসিক, আৱেগিক আৰু সাংস্কৃতিকভাৱে নিজকে পৃথক কৰি। তেওঁৰ “মানুহক হত্যা কৰা” তত্ত্বই পুৰুষক পাছলৈ উফৰাই পেলাবলৈ আৰু সেই প্ৰভাৱশালী পুৰুষত্বৰ বিৰুদ্ধে সংগ্ৰাম কৰিবলৈ উৎসাহিত কৰিছিল যিটো কেৱল লিংগ নহয়, ক্ষমতা আৰু শোষণৰ এক বিশাল ব্যৱস্থা।

কুৰ্দি সমাজত পিতৃতন্ত্ৰ আৰু ঔপনিৱেশিকতাবাদৰ প্ৰভাৱ কেনেকৈ অতিক্ৰম কৰিব পাৰি তাৰ ওপৰত কৰা বিশ্লেষণত তেওঁ ‘ব্যক্তিত্ব বিশ্লেষণ’ৰ পদ্ধতি উদ্ভাৱন কৰিছিল: নিপীড়িত নাৰী আৰু প্ৰভাৱশালী পুৰুষৰ মানসিকতা, ইয়াৰ অন্তৰ্নিহিত পৰিয়ালৰ গাঁথনি আৰু লিংগ ভূমিকাক গভীৰভাৱে প্ৰশ্ন কৰা। নাৰীৰ বাবে আটাইতকৈ অপৰিহাৰ্য পদক্ষেপ আছিল নিজৰ লিংগ আৰু পৰিচয়ৰ প্ৰতি প্ৰেম আৰু সন্মান গঢ়ি তোলা; বিচ্ছিন্নতা অতিক্ৰম কৰা আৰু আত্মবিশ্বাস লাভ কৰাৰ লগতে আন মহিলাৰ ওপৰত আস্থা লাভ কৰা।

১৯৯৩ চনত অকালানে গেৰিলা বাহিনীৰ ভিতৰত নাৰী সেনাবাহিনী গঠনৰ বাবে ঠেলি দিয়ে। জীৱনৰ সকলো দিশ আৰু গেৰিলা যুদ্ধৰ বিষয়ে সিদ্ধান্ত ল’ব লগা হোৱা নাৰীসকলৰ বাবে ই এক বৃহৎ প্ৰত্যাহ্বান হৈ পৰিছিল। নাৰীয়ে নিজৰ আভ্যন্তৰীণ পিতৃতান্ত্রিক আৰ্হিৰ সন্মুখীন হ’বলগীয়া হৈছিল, লগতে পুৰুষৰ আধিপত্যৰ বিশ্লেষণো কৰিবলগীয়া হৈছিল। মানসিকতাত, পুৰুষ-নাৰীৰ সতীৰ্থ সম্পৰ্কৰ লগতে কুৰ্দি সমাজতো বৈপ্লৱিক পৰিৱৰ্তন ঘটিল। এইটো বিপ্লৱৰ ভিতৰত বিপ্লৱতকৈ কম নাছিল।

১৯৯৫ চনত ৩০০ গৰাকী নাৰীয়ে পাহাৰত প্ৰথম ৰাষ্ট্ৰীয় মহিলা কংগ্ৰেছ অনুষ্ঠিত কৰে, আৰু মহিলাৰ নিজৰ ইচ্ছা আৰু ৰাজনৈতিক আৰু সামাজিক দৃষ্টিভংগীৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি স্বায়ত্তশাসিত নাৰী সংগঠন ৰূপায়ণ কৰি কুৰ্দিস্তান মহিলা স্বাধীনতা সংঘ YAJK গঠন কৰে। ই আছিল এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পৰ্যায়।

১৯৯৮ চনৰ ৮ মাৰ্চত দ্য উইমেন’ছ লিবাৰেচন মতাদৰ্শই নাৰী স্বাধীনতা সংগ্ৰামক পৰৱৰ্তী পৰ্যায়লৈ লৈ যায়। ইয়াৰ কাঠামোত ঔপনিৱেশিকতাৰ বিৰুদ্ধে গৃহভূমিক ভালপোৱা আৰু ৰক্ষা কৰাৰ নীতিসমূহ অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে; নাৰী হিচাপে মুক্তভাৱে চিন্তা কৰা আৰু স্বাধীন ইচ্ছা গঢ়ি তোলা; মুক্তিৰ বাবে সংগঠিত আৰু সংগ্ৰাম কৰাৰ লগতে নান্দনিকতাৰ মুক্ত বুজাবুজিৰে জীৱন গঢ়ি তোলা।

ঠিক এবছৰৰ পাছত ১৯৯৯ চনৰ মাৰ্চ মাহত কুৰ্দিস্তান নাৰী শ্ৰমিক দল পিজেকেকেও প্ৰতিষ্ঠা কৰা হয়। ২০০৪ চনত কুৰ্দিস্তানৰ চাৰিটা অংশত ভূমিকা পালন কৰা উইমেন’ছ ফ্ৰিডম পাৰ্টি অৱ কুৰ্দিস্তান (পিএজেকে)লৈ পুনৰ গঠন কৰা হয়।

১৯৯৯ চনৰ ১৫ ফেব্ৰুৱাৰীত নাটোৰ অভিযানত আব্দুল্লা অকালানক অপহৰণ কৰি কাৰাগাৰত ভৰাই থোৱা হয়। এই অভিযানে কুৰ্দি জনসাধাৰণৰ অস্তিত্বৰ ওপৰত আক্ৰমণ চলায়। তুৰস্কৰ ইমৰালি দ্বীপত একক বন্দী অৱস্থাত অকালানে স্বাধীনতা সংগ্ৰামৰ বাবে এক নতুন আৰ্হিৰ বিশদভাৱে উল্লেখ কৰিছিল যিয়ে কুৰ্দি সমস্যাৰ সমাধানৰ বাহিৰলৈ গৈছে আৰু গণতন্ত্ৰ, পৰিৱেশ বিজ্ঞান আৰু নাৰী মুক্তিৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি গঢ়ি উঠা সমাজৰ প্ৰস্তাৱ আগবঢ়াইছে।

গণতান্ত্ৰিক কনফেডাৰেলিজম ৰাষ্ট্ৰৰ গাঁথনিৰ বিকল্প। ই স্বায়ত্তশাসিত গাঁথনিত সংগঠিত বহুজাতিক, বহু-সাংস্কৃতিক আৰু বহুভাষিক গণতান্ত্ৰিক জাতিৰ প্ৰসাৰ ঘটায়। অকালানৰ প্ৰস্তাৱ সংখ্যালঘুকে ধৰি সকলো পৰিচয়ৰ সমান প্ৰতিনিধিত্বৰ সৈতে এক উগ্ৰ গণতন্ত্ৰৰ বাবে, আৰু সকলোৰে প্ৰত্যক্ষ অংশগ্ৰহণ। যুদ্ধ আৰু হিংসাৰ বিৰুদ্ধে আত্মৰক্ষাৰ অধিকাৰ সমাজৰ আছে, ঠিক যেনেকৈ গোলাপে কাঁইটেৰে নিজৰ অস্তিত্ব ৰক্ষা কৰে। যদি ই নিজকে ৰক্ষা নকৰে, তেন্তে এখন সমাজ শোষণ আৰু অত্যাচাৰৰ বাবে নিন্দা কৰা হৈছে।

চতুৰ্থ অধ্যায়:

কুৰ্দিস্তানৰ ৪টা অংশত নাৰী আন্দোলন আৰু ৰোজাভা বিপ্লৱ

হিংসা আৰু ফেচিষ্ট ৰাষ্ট্ৰৰ দ্বাৰা অহৰহ ভাবুকিৰ সন্মুখীন হৈও ৰাজনৈতিক তত্ত্বসমূহ আগবাঢ়ি যোৱাৰ লগে লগে নাৰী আন্দোলনে অতি ব্যৱহাৰিকভাৱে কাম কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰিলে।

১৯৯১ চনত তুৰস্কত প্ৰথমটো কুৰ্দি সমৰ্থক দলৰ পুঁজিৰ পিছত বহু কুৰ্দি নাৰী মেয়ৰ আৰু সংসদৰ সদস্য হিচাপে নিৰ্বাচিত হৈছে। ২০১৪ চনত সকলো ৰাজনৈতিক আৰু প্ৰশাসনিক সংস্থাতে লিংগ সম প্ৰতিনিধিত্বৰ সহ-অধ্যক্ষ ব্যৱস্থা ৰূপায়ণ কৰা হয়। উত্তৰ কুৰ্দিস্তানৰ মহিলাসকলে এক বিশাল আন্দোলনৰ ছাঁত স্বায়ত্তশাসিতভাৱে সংগঠিত হয়।

তুৰ্কীৰ শাসকীয় দল এ কে পিয়ে নাৰী, তেওঁলোকৰ গণতান্ত্ৰিক লাভ আৰু প্ৰতিষ্ঠানক লক্ষ্য কৰি লৈছে। মেয়ৰ আৰু সাংসদকে ধৰি হাজাৰ হাজাৰ কুৰ্দি নাৰী কৰ্মীক কাৰাগাৰত ভৰোৱা হয় আৰু শ শ মহিলা সংঘ আৰু সংগঠন নিষিদ্ধ কৰা হয়।

ইৰাণত পূব কুৰ্দিস্তানৰ মুক্ত নাৰী সম্প্ৰদায়ে কেজেআৰে গোপনে নাৰীক সংগঠিত আৰু শিক্ষা প্ৰদান কৰি আহিছে, নিষ্ঠুৰ ৰাষ্ট্ৰ দমনৰ ফলত মৃত্যুদণ্ডৰ সন্মুখীন হোৱাৰ পিছতো।

২০০৩ চনত ইৰাকৰ দক্ষিণ কুৰ্দিস্তানে ছাদ্দাম হুছেইনৰ বিৰুদ্ধে সামৰিক হস্তক্ষেপৰ পিছত স্বায়ত্তশাসন লাভ কৰে। ইয়াক ইৰাকৰ কুৰ্দিস্তান অঞ্চল বুলি জনা যায়। কিছুমান মহিলাই ৰাজনৈতিক জীৱনত অংশগ্ৰহণ কৰাৰ বিপৰীতে এটা শক্তিশালী স্বায়ত্তশাসিত তৃণমূল পৰ্যায়ৰ মহিলা আন্দোলনৰ বিকাশ নহ’ল।

কুৰ্দি নাৰী প্ৰব্ৰজনকাৰীসকলেও ১৯৮০ আৰু ৯০’ত সংগঠিত হৈছিল। তেওঁলোকে কুৰ্দিস্তান মুক্তি আৰু কুৰ্দি নাৰী আন্দোলনক বিশ্বজুৰি পৰিচিত কৰি তুলিছে, আৰু অন্যান্য স্বাধীনতা আন্দোলনৰ সৈতে সংযোগ স্থাপন কৰি সংহতি আৰু মিত্ৰতাৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ নেটৱৰ্ক গঢ়ি তুলিছে। ২০১৪ চনৰ পৰা তেওঁলোকে ইউৰোপত কুৰ্দি নাৰী আন্দোলন টিজেকে-ইৰ ছাঁত সংগঠিত হয়।

যদিও ইউৰোপ কুৰ্দি নাৰীৰ বাবে নিৰাপদ নহয়। ২০১৩ চনৰ ৯ জানুৱাৰীত ছাকিনে কানচিজক তেওঁৰ সতীৰ্থ ফিডান ডগান আৰু লেইলা শ্বেইলেমেজৰ সৈতে পেৰিছত তুৰ্কী চোৰাংচোৱা সেৱাই হত্যা কৰে। ৰোজাভা বিপ্লৱে কুৰ্দি নাৰী আন্দোলনক আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় মঞ্চত আগস্থানলৈ আনিলে।

২০১১ চনত বাছাৰ আল আছাদ শাসনৰ বিৰুদ্ধে ছিৰিয়াৰ বিদ্ৰোহে পশ্চিম কুৰ্দিস্তানৰ ৰ’জাভাক ডেম’ক্ৰেটিক স্বায়ত্তশাসনৰ ব্যৱস্থাৰে সংগঠিত কৰাৰ সুযোগ দিছিল। সমগ্ৰ বিশ্বতে ৰোজাভা বিপ্লৱৰ পৰিচিত হ’ল। কেৱল আইছিছৰ সৈতে নহয়, সমাজৰ ভিতৰত পিতৃতন্ত্ৰৰ বিৰুদ্ধে যুঁজিবলৈ ফলপ্ৰসূতা আৰু ইচ্ছাৰ বাবে নাৰী সুৰক্ষা ইউনিট ৱাইপিজেক প্ৰশংসা কৰা হয়। বৃহৎ যুদ্ধত মহিলা সেনাপতিসকলে অগ্ৰণী ভূমিকা পালন কৰিছিল। বিপ্লৱৰ বাবে প্ৰাণ আহুতি দিয়া আৰিন মিৰ্কান আৰু আভেষ্টা ছাবুৰৰ দৰে যোদ্ধাসকল মহিলা বিপ্লৱীসকলৰ প্ৰতীক হৈ পৰিছিল। জাৰ্মানীৰ ইভানা হফমেন, আৰ্জেণ্টিনাৰ আলিনা ছানচেজ আৰু ব্ৰিটেইনৰ আন্না কেম্পবেলৰ দৰে আন্তৰ্জাতিকতাবাদী মহিলাসকলেও বিপ্লৱৰ ৰক্ষাৰ সময়ত যোগদান কৰি শ্বহীদ হৈ পৰে।

মহিলা পৰিষদ, কমিউন আৰু সংগঠনসমূহেই হৈছে ৰোজাভাৰ স্পন্দনশীল হৃদয়। নাৰী আন্দোলন কংগ্ৰা ষ্টাৰত সংগঠিত হয়।

কংগ্ৰা ষ্টাৰে নাৰীসকলক আত্মসংগঠনৰ প্ৰতি সবলীকৰণ, সংগঠিত আৰু শিক্ষিত কৰে যাতে ৰোজাভা বিপ্লৱ নাৰী বিপ্লৱ হৈ থাকিব। মাতৃ আৰু গৃহিণীৰ ভূমিকাত সীমাবদ্ধ হৈ থকা মহিলাসকলে নিজৰ অধিকাৰ পুনৰ লাভ কৰিছে আৰু সম্প্ৰদায় সংগঠন, মহিলা সমবায় আৰু প্ৰতিষ্ঠানত অংশগ্ৰহণ কৰিছে। উত্তৰ আৰু পূব ছিৰিয়াৰ “নাৰীৰ আইন”-এ স্বাধীনতা আৰু সমতাক প্ৰসাৰিত কৰে, পৰিয়ালৰ প্ৰেক্ষাপটৰ ভিতৰত নাৰীসকলক হিংসা আৰু বৈষম্যৰ পৰা ৰক্ষা কৰে।

উত্তৰ আৰু পূব ছিৰিয়াৰ আত্মপ্ৰশাসনৰ সকলো ৰাজনৈতিক আৰু প্ৰশাসনিক গাঁথনিতে সকলো স্তৰতে লিংগ সম প্ৰতিনিধিত্বৰ সহ-অধ্যক্ষ ব্যৱস্থা প্ৰযোজ্য। ৰাজনৈতিক জীৱন এতিয়া পুৰুষ প্ৰধান ডমেইন নহয়।

ৰোজাভা বিপ্লৱৰ সকলো কৃতিত্ব বহুতৰে দীঘলীয়া, কঠিন যুঁজ আৰু মহান ত্যাগৰ ফল। বহু নাৰীয়ে ত্যাগ কৰিবলৈ ইচ্ছুক হৈ আহিছে কাৰণ তেওঁলোকে পৰিৱৰ্তনৰ পথ, প্ৰেম আৰু সৌন্দৰ্য্যৰ পথ দেখা পায়। সংগ্ৰামত পতিত প্ৰতিগৰাকী নাৰীয়ে ৰোজাভাৰ মাতৃ, যুঁজাৰু, যুৱতীসকলৰ মাজত জীয়াই থাকে, নিজৰ জীৱন আৰু ভৱিষ্যত পুনৰ উদ্ধাৰ কৰি।

কুৰ্দি নাৰী আন্দোলন এতিয়াও আৰম্ভণিৰে পৰাই এই শ্লোগানৰ মূৰ্ত ৰূপ: প্ৰতিৰোধ জীৱন! আৰু জীৱনৰ লক্ষ্য স্বাধীনতা। নাৰীৰ স্বাধীনতা অবিহনে কোনো মুক্ত জীৱন নাথাকিব আৰু সেয়েহে কুৰ্দি নাৰী আন্দোলনৰ পৰা বিশ্বজুৰি প্ৰতিধ্বনিত হোৱা আন এটা চিঞৰ হৈছে জিন! জিয়ান! আজাদী!

মহিলা! জীৱন! স্বাধীনতা!…

[Writen with help from many sources; images from different sources]

Mahabahu.com is an Online Magazine with collection of premium Assamese and English articles and posts with cultural base and modern thinking.  You can send your articles to editor@mahabahu.com / editor@mahabahoo.com ( For Assamese article, Unicode font is necessary)