চুডানত কিয় ৰক্তক্ষয়ী যুদ্ধ আৰম্ভ হ'ল?

চুডানত কিয় ৰক্তক্ষয়ী যুদ্ধ আৰম্ভ হ’ল?

দিলীপ দৈমাৰী

চুডানৰ ৰাজধানী খাৰ্টুম আৰু দেশখনৰ অন্যান্য ঠাইত যি যুদ্ধৰ সূচনা হৈছে, সেয়া দেশখনৰ সামৰিক নেতৃত্বৰ ভিতৰত চলি থকা ক্ষমতা দখলৰ সংগ্ৰামৰ প্ৰত্যক্ষ ফল।

নিয়মীয়া সেনা আৰু ‘ৰেপিড চাপৰ্ট ফৰ্চ’ (আৰ এছ এফ) নামৰ অৰ্ধসামৰিক বাহিনীৰ মাজত আৰম্ভ হৈছে সংঘৰ্ষ।

চুডান ক’ত?

উত্তৰ-পূব আফ্ৰিকাত অৱস্থিত চুডান মহাদেশখনৰ অন্যতম বৃহৎ দেশ, আৰু চুডান ১৯ লাখ বৰ্গ কিলোমিটাৰ বিস্তৃত।

স্মাৰ্টফোন, সামাজিক মাধ্যম আৰু শৈশৱৰ ‘ছন্দপতন ৰিষ্ট’?

December 13, 2024

Media and its influence on issues related to climate change

December 11, 2024

Is man destined to enjoy his journey in this life or is he forced to tragedy and pain?

December 11, 2024

ইয়াৰ উপৰিও ই বিশ্বৰ অন্যতম দৰিদ্ৰ দেশ, ইয়াৰ ৪.৬ কোটি লোকে (প্ৰতিজন ব্যক্তিৰ গড় বাৰ্ষিক আয়) ৭৫০ ডলাৰ (৬০৬ পাউণ্ড) লাভ কৰি জীৱন নিৰ্বাহ কৰে।

চুডানৰ জনসংখ্যা প্ৰধানকৈ মুছলমান আৰু দেশখনৰ চৰকাৰী ভাষা আৰবী আৰু ইংৰাজী।

চুডানত কোনে কোনে কাৰ লগত যুঁজি আছে?

২০২১ চনৰ অভ্যুত্থানৰ পিছৰে পৰা চুডানক জেনেৰেলৰ পৰিষদৰ দ্বাৰা পৰিচালিত কৰা হৈছে, যাৰ নেতৃত্বত আছে এই বিবাদৰ কেন্দ্ৰবিন্দুত থকা সামৰিক বিষয়া দুজন:

• সশস্ত্ৰ বাহিনীৰ মুৰব্বী আৰু কাৰ্যতঃ দেশৰ ৰাষ্ট্ৰপতি জেনেৰেল আব্দেল ফাত্তাহ আল-বুৰহান।

• আৰু তেওঁৰ ডেপুটি আৰু আৰ এছ এফৰ নেতা জেনেৰেল মহম্মদ হামদান ডাগালো, যি হেমেদতী নামেৰে বেছি পৰিচিত।

দেশখন সম্প্ৰতি ভয়াবহ দিশলৈ গৈ আছে আৰু অসামৰিক শাসনৰ দিশত প্ৰস্তাৱিত পদক্ষেপক লৈ তেওঁলোকৰ মাজত মতানৈক্য দেখা গৈছে।

মূল বিষয় হৈছে এক লাখ শক্তিশালী আৰ এছ এফক সেনাবাহিনীত অন্তৰ্ভুক্ত কৰাৰ পৰিকল্পনা, আৰু তাৰ পিছত কোনে নতুন বাহিনীটোৰ নেতৃত্ব দিব!

চুডানত যুদ্ধ কিয় আৰম্ভ হ’ল?

সেনাবাহিনীয়ে ভাবুকি হিচাপে দেখা এই পদক্ষেপক দেশজুৰি আৰ এছ এফৰ সদস্যসকলক পুনৰ নিয়োগ কৰাৰ ফলত কেইবাদিনো ধৰি উত্তেজনা সৃষ্টি হোৱাৰ পিছত ১৫ এপ্ৰিলৰ পৰা গুলীচালনা আৰম্ভ হয়।

আলোচনাই পৰিস্থিতি সমাধান কৰিব পাৰিব বুলি কিছু আশা আছিল যদিও তেনে আলোচনা কেতিয়াও নহ’ল।

প্ৰথম গুলী কোনে গুলিয়াইছিল সেয়া বিতৰ্কিত যদিও দেশৰ বিভিন্ন ঠাইত যুদ্ধ দ্ৰুতগতিত তীব্ৰতৰ হৈ পৰে আৰু ৪০০ৰো অধিক সাধাৰণ নাগৰিকৰ মৃত্যু হয় বুলি বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থাই প্ৰকাশ কৰিছে।

সাধাৰণ নাগৰিক?

যদিও সংঘাতটো মূল স্থাপনসমূহৰ নিয়ন্ত্ৰণৰ আশে-পাশে থকা যেন লাগে, তথাপিও ইয়াৰ বহুখিনি চহৰ অঞ্চলত ঘটি আছে আৰু সাধাৰণ নাগৰিকসকল অজানিতে ভুক্তভোগী হৈ পৰিছে।

আৰ এছ এফৰ ঘাটি ক’ত আছে সেয়া সঠিকভাৱে স্পষ্ট নহয় যদিও তেওঁলোকৰ যোদ্ধা বিমানখন ঘন জনবসতিপূৰ্ণ অঞ্চললৈ স্থানান্তৰিত হোৱা যেন লাগে।

ছয় নিযুততকৈ অধিক লোকৰ ৰাজধানী চহৰখনত চুডানৰ বায়ুসেনাই বিমান আক্ৰমণ চলাইছে, যাৰ ফলত সাধাৰণ লোকৰ মৃত্যু হোৱাৰ সম্ভাৱনা আছে।

যুদ্ধৰ পৰা মানুহ পলায়ন কৰিবলৈ কেইবাটাও যুদ্ধবিৰতি ঘোষণা কৰা হৈছে যদিও এইবোৰ পালন কৰা হোৱা নাই।

দ্ৰুত সহায়ক বাহিনী কি কি?

২০১৩ চনত গঠন হোৱা আৰ এছ এফৰ উৎপত্তি হৈছে দাৰফুৰত বিদ্ৰোহীৰ বিৰুদ্ধে নিৰ্মমভাৱে যুঁজ দিয়া কুখ্যাত জাঞ্জাৱীদ মিলিচীয়াৰ পৰা, য’ত তেওঁলোকৰ বিৰুদ্ধে জাতিগত শোষনৰ অভিযোগ উত্থাপন হৈছিল।

তেতিয়াৰ পৰাই জেনেৰেল ডাগালোৱে য়েমেন আৰু লিবিয়াৰ সংঘাতত হস্তক্ষেপ কৰা এক শক্তিশালী ভেটি গঢ়ি তুলিছে। চুডানৰ কিছুমান সোণৰ খনি নিয়ন্ত্ৰণকে ধৰি অৰ্থনৈতিক স্বাৰ্থও ইতিমধ্যে গঢ় লৈ উঠিছে।

২০১৯ চনৰ জুন মাহত ১২০ জনতকৈ অধিক প্ৰতিবাদকাৰীক হত্যা কৰাকে ধৰি আৰ এছ এফৰ বিৰুদ্ধে মানৱ অধিকাৰ উলংঘাৰ অভিযোগ উত্থাপন হৈছে।

সেনাৰ বাহিৰত এনে শক্তিশালী শক্তিক দেশত অস্থিৰতাৰ উৎস হিচাপে দেখা গৈছে।

• আৰ এছ এফ – চুডানৰ নিৰ্দয় ভাড়াতীয়া ঘাটক বাহিনী!

• জেনেৰেল ডাগালো কোন?

চুডানৰ দায়িত্বত কিয় সামৰিক বাহিনী?

১৯৮৯ চনত অভ্যুত্থানেৰে ক্ষমতালৈ অহা দীৰ্ঘদিনীয়া ৰাষ্ট্ৰপতি ওমৰ আল বছিৰক ২০১৯ চনত উচ্ছেদ কৰাৰ পিছত হোৱা উত্তেজনাৰেই সৃষ্টি শেহতীয়া পৰিঘটনা।

প্ৰায় তিনি দশকৰ শাসনৰ অন্ত পেলাবলৈ আহ্বান জনাই ৰাজপথত বিশাল প্ৰতিবাদৰ সৃষ্টি হয় আৰু তেওঁৰ পৰা মুক্তি পাবলৈ সেনাই অভ্যুত্থান ঘটায়।

কিন্তু সাধাৰণ নাগৰিকে গণতন্ত্ৰৰ প্ৰৱৰ্তনৰ বাবে প্ৰচাৰ চলাই থাকিল।

তাৰ পিছত যৌথ সামৰিক-অসামৰিক চৰকাৰ গঠন কৰা হয় যদিও ২০২১ চনৰ অক্টোবৰ মাহত আন এক অভ্যুত্থানত সেই চৰকাৰ ওফৰাই পেলোৱা হয়, যেতিয়া জেনেৰেল বুৰহানে দায়িত্ব লয়।

আৰু তেতিয়াৰ পৰাই জেনেৰেল বুৰহান আৰু জেনেৰেল ডাগালোৰ মাজত প্ৰতিদ্বন্দ্বিতা তীব্ৰতৰ হৈ পৰিছে।

যোৱা ডিচেম্বৰ মাহত ক্ষমতা পুনৰ সাধাৰণ নাগৰিকৰ হাতত ৰখাৰ বাবে কাঠামোগত চুক্তিত সহমতত উপনীত হৈছিল যদিও সবিশেষ চূড়ান্ত কৰাৰ আলোচনা ব্যৰ্থ হৈছে।

দুয়োপক্ষই কি বিচাৰে?

জেনেৰেল ডাগালোৱে ধাৰাবাহিক টুইটযোগে কয় যে জেনেৰেল বুৰহানৰ চৰকাৰ “উগ্ৰ ইছলামিক” আৰু তেওঁ আৰু আৰ এছ এফে “চুডানৰ জনসাধাৰণৰ বাবে যুঁজিছে যাতে তেওঁলোকে ইমান দিনে আকাংক্ষা কৰি অহা গণতান্ত্ৰিক অগ্ৰগতি নিশ্চিত কৰিব পাৰে”।

আৰ এছ এফৰ নিষ্ঠুৰ ট্ৰেক ৰেকৰ্ডৰ প্ৰতি লক্ষ্য ৰাখি বহুতে এই বাৰ্তা বিশ্বাস কৰাটো কঠিন বুলি ভাবে।

জেনেৰেল বুৰহানে কয় যে তেওঁ অসামৰিক শাসনলৈ ঘূৰি অহাৰ ধাৰণাটোক সমৰ্থন কৰে, কিন্তু তেওঁ কেৱল নিৰ্বাচিত চৰকাৰকহে ক্ষমতা গতাই দিব। একাংশই তেওঁৰ প্ৰাক্তন ৰাষ্ট্ৰপতি বছিৰ আৰু তেওঁৰ মিত্ৰৰ সৈতে সম্পৰ্ক থকাৰ সন্দেহ কৰিছে, যিটো সেনাই অস্বীকাৰ কৰিছে।

সন্দেহৰ সৃষ্টি হৈছে যে দুয়োজন জেনেৰেলে নিজৰ ক্ষমতাৰ পদবীত ওলমি থাকিব বিচাৰে, তেওঁলোকৰ লগত যোৱা ধন-সম্পত্তি আৰু প্ৰভাৱ হেৰুৱাবলৈ অনিচ্ছুক।

আন দেশবোৰে কি কৰি আছে?

এই যুদ্ধই দেশখনক আৰু অধিক খণ্ডিত কৰি ৰাজনৈতিক অস্থিৰতা আৰু অধিক ভয়াৱহ কৰি তুলিব পাৰে আৰু চুবুৰীয়া ৰাজ্যসমূহক আকৰ্ষণ কৰিব পাৰে বুলি আশংকা কৰা হৈছে।

অসামৰিক শাসনলৈ ঘূৰি অহাৰ আহ্বান জনোৱাৰ চেষ্টাত গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা গ্ৰহণ কৰা কূটনীতিবিদসকলে দুয়োজন জেনেৰেলক কথা পাতিবলৈ উপায় বিচাৰিবলৈ চেষ্টা কৰি আহিছে।

যুদ্ধ আৰম্ভ হোৱাৰ কিছু সময়ৰ পিছতে এটা আঞ্চলিক ব্লকে তিনিজন ৰাষ্ট্ৰপতি – কেনিয়া, দক্ষিণ চুডান আৰু জিবুতিৰ পৰা – খাৰ্টুমলৈ পঠিয়াবলৈ সন্মত হয় যদিও তেনে অভিযান কেতিয়াও নহ’ল।

ব্ৰিটেইন, আমেৰিকা আৰু ইউৰোপীয় ইউনিয়নে এই সংকট সমাধানৰ বাবে যুদ্ধবিৰতি আৰু আলোচনাৰ আহ্বান জনাইছে আৰু বহু দেশে এতিয়া নিজৰ নাগৰিকক বাহিৰলৈ উলিয়াই অনাৰ চেষ্টাত মনোনিৱেশ কৰিছে।

২৭-০৪-২০২৩

( বিভিন্ন উৎসৰ সহায়ত, বিশেষকৈ বি.বি.চি.ৰ, Images from different sources)

Mahabahu.com is an Online Magazine with collection of premium Assamese and English articles and posts with cultural base and modern thinking. You can send your articles to editor@mahabahu.com / editor@mahabahoo.com ( For Assamese article, Unicode font is necessary)