ছি জিনপিঙেই পুনৰ চীনৰ সৰ্বময়কৰ্তা

ছি জিনপিঙ

দিলীপ দৈমাৰী

চীনৰ ৰাষ্ট্ৰপতিয়ে নতুন কাৰ্যকাল আৰম্ভ কৰে।

চীনা কমিউনিষ্ট পাৰ্টিৰ পাঁচ বছৰীয়া কংগ্ৰেছৰ পৰিচালনাৰ পৰিৱৰ্তন যোৱা দশকবোৰত প্ৰায়েই হোৱা নাই। ইয়াৰ আৰম্ভণিতে দলৰ মুৰব্বীজনে উপস্থিত থকা ২৩০০ বা তাৰ ওচৰা-ওচৰি দলীয় প্ৰতিনিধিক এটা ‘ষ্টডজি’, প্ৰায়ে অভেদ্য প্ৰতিবেদন প্ৰদান কৰে।

সপ্তাহটোৰ ভিতৰত এই প্ৰতিনিধিসকলে তেওঁলোকৰ নেতাৰ মতামতৰ প্ৰতিধ্বনি দিয়ে আৰু নতুন কেন্দ্ৰীয় সমিতিৰ বাবে ভোট দিয়ে, যিটো সংস্থাত প্ৰায় ৩৭০ জন উচ্চপদস্থ বিষয়া, সামৰিক সেনাপতি আৰু অন্যান্য ‘গ্ৰেণ্ডী’ৰে গঠিত। এই সকলোবোৰৰ অন্ত পৰে দলটোৰ শীৰ্ষ সিদ্ধান্ত গ্ৰহণকাৰী সংস্থা পলিটব্যুৰো স্থায়ী সমিতিৰ এটা ডাঙৰ প্ৰকাশৰ সৈতে। মুঠতে ই এক যথেষ্ট নিস্তেজ বিষয়। কিন্তু এইবাৰ সাধাৰণতকৈ অধিক নাটক হৈছিল, য’ত আছিল এজন প্ৰাক্তন নেতাৰ ৰহস্যজনক প্ৰস্থান।

২৩ অক্টোবৰত ছি জিনপিঙে প্ৰথমে মঞ্চত উঠি নতুন সাতজনীয়া স্থায়ী সমিতিৰ নেতৃত্ব দিয়াটো কোনো আচৰিত কথা নাছিল। তেওঁ স্পষ্ট কৰি দিছিল যে তেওঁ শেহতীয়া অৱসৰৰ নীতি-নিয়ম ভংগ কৰি দলৰ সাধাৰণ সম্পাদক আৰু সশস্ত্ৰ বাহিনীৰ মুৰব্বী হিচাপে থাকিবলৈ মনস্থ কৰিছে। তেওঁক যথাযথভাৱে দুয়োটা পদতে তৃতীয়বাৰৰ বাবে পাঁচ বছৰৰ কাৰ্যকালৰ অনুমতি দিয়া হৈছিল (অতিৰিক্তভাৱে তেওঁক অহা বছৰৰ বিধায়িনী দলৰ বাৰ্ষিক অধিবেশনত, সম্ভৱতঃ মাৰ্চ মাহত ৰাজ্যৰ সভাপতি হিচাপে পুনৰ নিশ্চিত কৰা হ’ব)। কংগ্ৰেছখন বহু দিশত আছিল মিষ্টাৰ ছিৰ ক্ষমতাৰ প্ৰদৰ্শন।

ৰাষ্ট্ৰপতি ছিৰ স্থিতিৰ ওপৰত সন্দেহ নথকাৰ বাবে সকলোৰে চকু তেওঁৰ পিছে পিছে অহা ছয়জন লোকৰ ওপৰত নিবদ্ধ হৈ পৰিছিল। বিগত সময়ত কমিটীৰ সদস্যসকলৰ দলৰ বিভিন্ন ফৈদৰ সৈতে সম্পৰ্ক আছিল, যাৰ ফলত সিদ্ধান্ত গ্ৰহণৰ এক সামূহিক শৈলীৰ সৃষ্টি হৈছিল। সেই সময়বোৰ পাৰ হৈ গ’ল৷ পূৰ্বৰ স্থায়ী সমিতিখনত ৰাষ্ট্ৰপতি ছিয়ে আধিপত্য বিস্তাৰ কৰিছিল।

মঞ্চত উপস্থিত নোহোৱা সকলৰ পৰা আৰম্ভ কৰিলে দেখা যায় ৬৭ বছৰ বয়সত চীনৰ প্ৰধানমন্ত্ৰী লি কেকিয়াং স্থায়ী সমিতিৰ আসন ধৰি ৰাখিবলৈ অপুৰঠ আছিল। বহুদিনৰ আগতে তেওঁক, ছিয়ে এতিয়া যি পদবী লাভ কৰিছে, সেইবোৰৰ সম্ভাৱ্য প্ৰাৰ্থী হিচাপে দেখা গৈছিল।

কিন্তু এসময়ত লিৰ সম্ভাৱ্য উত্তৰাধিকাৰী হিচাপে দেখা পোৱা তেওঁ আৰু ৱাং ইয়াঙক (৬৭ বছৰীয়াও) কমিটীৰ পৰা অপসাৰণ কৰা হয়। আন দুজন সদস্য লি ঝানছু আৰু হান ঝেংকো আঁতৰাই পেলোৱা হয়, যিসকলে স্বাভাৱিক অৱসৰৰ বয়স (৬৮)ত উপনীত হৈছিল। তেওঁলোকৰ ঠাইত ছিৰ সৈতে সম্পৰ্ক থকা চাৰিজন লোকক পদোন্নতি দিয়া হৈছে।

ইয়াৰে আটাইতকৈ উল্লেখযোগ্য হ’ল চাংহাইৰ দলীয় জ্যেষ্ঠ বিষয়া তথা ছিৰ এজন সংৰক্ষিত লি কিয়াং। উপ-প্ৰধানমন্ত্ৰী হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ নকৰাৰ পিছতো মাৰ্চ মাহত তেওঁ প্ৰধানমন্ত্ৰী হিচাপে নিযুক্তি দিয়াৰ সম্ভাৱনা আছে—এইটো চাকৰিৰ বাবে এক স্বাভাৱিক প্ৰয়োজনীয়তা। ছাংহাইৰ বাসিন্দাসকলে তেওঁৰ পদোন্নতিক অপমান হিচাপে চাব পাৰে। কভিড-১৯ দমনৰ বাবে চলিত বৰ্ষৰ আৰম্ভণিতে মহানগৰীত মাহৰ পিছত মাহ ধৰি চলি থকা লকডাউনৰ তদাৰক কৰিছিল লিয়ে।

কিন্তু ৰাষ্ট্ৰপতি ছিয়ে লিৰ পক্ষত থকাৰ কাৰণ আছে: এই শতিকাৰ আৰম্ভণিতে, যেতিয়া ছি ঝেজিয়াং প্ৰদেশৰ দলীয় মূৰব্বী আছিল, তেতিয়া লি তেওঁৰ মুখ্য কৰ্মচাৰী আছিল। ছাংহাইত কভিড প্ৰাদুৰ্ভাৱৰ সময়ত দৃঢ়তাৰে থিয় দিয়াৰ বাবেও হয়তো ছিয়ে কৃতজ্ঞতা জ্ঞাপন কৰিব পাৰে। চীনৰ ৰাষ্ট্ৰপতি গৰাকীয়ে চীনৰ কঠোৰ “জিৰ’-কভিড” নীতিৰ কণ্ঠস্বৰ সমৰ্থক হৈ আহিছে।

স্থায়ী সমিতিলৈ অহা আন আনসকলৰো ছিৰ সৈতে ঘনিষ্ঠ সম্পৰ্ক আছে। এজন হৈছে বেইজিঙৰ দলৰ সম্পাদক কাই কি, যিয়ে ঝেজিয়াঙত কেইবাটাও বিশিষ্ট চাকৰি কৰিছিল যেতিয়া ছি তাত দায়িত্বত আছিল। আন এজন হৈছে দক্ষিণৰ এখন ধনী প্ৰদেশ গুৱাংডংৰ পাৰ্টি বছ লি ছি। তেওঁৰ পৰিয়ালৰ ছিৰ সৈতে সম্পৰ্ক আছে বুলি কোৱা হৈছে যিটো দশক দশক আগৰ। তেওঁ এতিয়া দলীয় অনুশাসনৰ মুখ্য বলবৎকাৰী হৈ পৰে। তৃতীয়জন হৈছে ছিৰ মুখ্য কৰ্মচাৰী ডিং জুইক্সিয়াং।

এসময়ত দলটোক শাসন কৰা যেন লগা নীতি-নিয়মৰ ধ্বংসাৱশেষৰ ওপৰত ছিৰ আধিপত্য গঢ় লৈ উঠিছে। তৃতীয়বাৰৰ বাবে কাৰ্যকাল গ্ৰহণ কৰি তেওঁ দলৰ নেতাসকলে সৰ্বাধিক এটা দশক কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰিব বুলি আশা ভংগ কৰিলে, যিদৰে তেওঁৰ শেহতীয়া পূৰ্বৰ হু জিনতাওৱে কৰিছিল। নতুন স্থায়ী সমিতিৰ কোনো সদস্যকে সম্ভাৱ্য উত্তৰাধিকাৰী বুলি গণ্য কৰা নহয়। লগতে এসময়ত ভবা হৈছিল যে ৬৭ বছৰৰ ওপৰৰ বিষয়াসকলে শীৰ্ষ নেতৃত্বৰ পদবী গ্ৰহণ নকৰে। সেয়া আৰু নহয়। ছিৰ বয়স ৬৯ আৰু তেওঁৰ নতুন শীৰ্ষ জেনেৰেল জাং ইউক্সিয়াৰ বয়স ৭২।

কংগ্ৰেছৰ অন্তিম দিনটোত ঘোষণা কৰা দলটোৰ চনদত হোৱা পৰিৱৰ্তনে ছিৰ কৰ্তৃত্বও বৃদ্ধি কৰিলে। ইয়াৰ ভিতৰত আছিল দলৰ নেতৃত্বৰ “মূল”ত মিষ্টাৰ ছিৰ স্থিতি সুৰক্ষিত কৰিবলৈ দলৰ সদস্যসকলৰ ওপৰত নতুন দাবী। তেওঁক এতিয়া কেৱল অতি ভয়ংকৰ শব্দৰে বৰ্ণনা কৰা হৈছে। কংগ্ৰেছে অনুমোদন জনোৱা এটা প্ৰস্তাৱ অনুসৰি, ছিৰ উন্নীতকৰণে “চীন জাতিটোৰ সজীৱকৰণক এক অপ্ৰত্যাৱৰ্তনীয় ঐতিহাসিক পথত থিয় কৰাইছে।”

কিন্তু কংগ্ৰেছৰ আটাইতকৈ নাটকীয় মুহূৰ্তটো আহিল ইয়াৰ সামৰণি অধিবেশনৰ সময়ত, যেতিয়া এজন দুৰ্বল যেন দেখা হু জিনতাওক অনুষ্ঠানটোৰ পৰা বাহিৰলৈ উলিয়াই দিয়া হৈছিল। ছিৰ কাষত বহি থকা মিষ্টাৰ হুক দুজন বিষয়াই চকীৰ পৰা ওলাই অহাত সহায় কৰাৰ বাবে বিভ্ৰান্ত আৰু যাবলৈ অনিচ্ছুক যেন দেখা গৈছিল।

তেওঁক এটা প্ৰস্থানৰ ফালে নিৰ্দেশিত কৰাৰ সময়ত আন নেতাসকলে মুখ লকডাউন কৰি বহিছিল। ঘণ্টাৰ পিছত ঘণ্টা চীনৰ চৰকাৰী সংবাদ মাধ্যমে প্ৰকাশ কৰা অনুসৰি ৭৯ বছৰীয়া মিষ্টাৰ হু অসুস্থ হৈ পৰিছে।

মিষ্টাৰ হুৰ প্ৰস্থানৰ ৰাজনীতিৰ সৈতে কোনো সম্পৰ্ক আছিল নেকি সেই লৈ পৰ্যবেক্ষকসকলৰ মাজত মতানৈক্য আছে।

কিন্তু, যদিও কেৱল স্বাস্থ্য সম্পৰ্কীয়, তেওঁৰ প্ৰস্থানৰ এটা অনাকাংক্ষিত প্ৰতীকী দৃশ্য আছিল: কংগ্ৰেছে ছিৰ পূৰ্বৰ ৰাজনীতিবিদসকলৰ সৈতে জড়িত ৰাজনীতিবিদসকলক (পলিটব্যুৰ’ত আসন হেৰুৱাই পেলোৱা হু চুনহুয়াকে ধৰি) একাষৰীয়া কৰি পেলাইছে। ছিক এতিয়া নিজৰ মানুহবোৰে আগুৰি ধৰিছে। ক্ষমতাৰ ওপৰত তেওঁৰ দখল ইয়াতকৈ কঠিন কেতিয়াও হোৱা নাই।

25-10-2022

[Images from different sources]

Mahabahu.com is an Online Magazine with collection of premium Assamese and English articles and posts with cultural base and modern thinking. You can send your articles to editor@mahabahu.com / editor@mahabahoo.com ( For Assamese article, Unicode font is necessary)