জটিল চাকনৈয়াত সাম্প্ৰতিক বিশ্ব
অঞ্জন শৰ্মা
বিগত কেইটামান মাহত ইউক্ৰেইনৰ বহুকেইগৰাকী লেখক, সাংবাদিক, শিক্ষাবিদ, শিক্ষক, ছাত্ৰ, উদ্যোগিক ক্ষেত্ৰৰ সৈতে জড়িত আৰু প্ৰতিদিনে যুদ্ধৰ বিষাক্ত ধোঁৱা, গুলি, বিস্ফোৰণৰ মাজত জীৱন অতিবাহিত কৰা ব্যক্তিৰ সৈতে হোৱা সম্পৰ্কৰ আধাৰত হোৱা আলাপ আৰু সাম্প্ৰতিক বিশ্বৰ কিছু সংবাদ মাধ্যমৰ পৰা আহৰিত তথ্যৰ সহায়ত সাম্প্ৰতিক কালত তেওঁলোকৰ সামুহিক চিন্তা, মনোভাৱ আদিৰ সামান্য উমান লৈ সেইবোৰৰেই এক ক’লাজ – “জটিল চাকনৈয়াত সাম্প্ৰতিক বিশ্বঃ আমি ক’ত আছো!”
এক
কৰ’না মহামাৰী: কৰ’না মহামাৰীয়ে আমাৰ জীৱন আৰু অৰ্থনীতিক বিধ্বস্ত কৰি পেলালে—আৰু এতিয়াও সেই ভয়ংকৰ অধ্যায় শেষ হোৱা নাই। ভাইৰাছৰ অবিৰত বিস্তাৰৰ ফলত আৰু অধিক সংক্ৰামক বা তাতোকৈ অকল্পনীয় জটিলতাৰে নতুন ৰূপেৰে কৰ’নাৰ বাৰম্বাৰ আৱিৰ্ভাৱ, অভাৱনীয় মাৰাত্মক ৰূপেৰে পুনৰ সৃষ্টি হৈ থকাৰ আশংকা , যাৰ ফলত সৰ্বব্যাপী অধিক বিপদ বিঘিনিৰ সৃষ্টি হ’ব পাৰে—আৰু ধনী আৰু দৰিদ্ৰ দেশসমূহৰ মাজত অধিক বিচ্ছিন্নতা সৃষ্টি হ’ব পাৰে – সেয়া সাম্প্ৰতিক জীৱনযাত্ৰাৰ এক নতুন ধাৰা হৈ পৰিছে।
দুই
যুদ্ধ: কৰ’নাৰ ভয়ংকৰ পৰিস্থিতিৰ শাম নোহোৱাতেই, হঠাৎ ৰাছিয়াই ইউক্ৰেইনক আক্ৰমণ কৰাৰ ফলত ইউক্ৰেইন অৰ্থনীতিৰ লগতে সমগ্ৰ বিশ্বৰে ভংগুৰ অৰ্থনীতিত মোক্ষম আঘাত হানি আফ্ৰিকাৰ আৰু এছিয়াৰ বহুদেশৰ লগতে ৰাছিয়াৰ ইউক্ৰেইন আক্ৰমণে সমগ্ৰ বিশ্বতে অৰ্থনৈতিক- ৰাজনৈতিক কম্পন প্ৰেৰণ কৰিছে তথা ৰাছিয়াই নিজৰো প্ৰচন্ড ক্ষতিসাধন কৰিছে।
তিনি
সৰ্বোপৰি মানৱীয় ট্ৰেজেডী— ইউক্ৰেইনৰ সাধাৰণ পুৰুষ, মহিলা আৰু শিশুৰ দুখ-কষ্ট কুলাই – পাচিয়ে নধৰা হৈছে, ১ কোটি ১০ লাখতকৈ অধিক লোক ইতিমধ্যে স্থানচ্যুত হৈছে।
এনে এক অনাকাংখিত পটভূমিত কেৱল মাথোঁ ইউক্ৰেইনেই ভুক্তভোগী হোৱা নাই, কৰ’নাৰ ভয়াবহ পৰিস্থিতিৰ কিছু শাম কাটোতেই যিবোৰ দেশে বা যিবোৰ আন্তৰ্জাতিক সংস্থাই তালিবানৰ নৃশংসতাৰ চিকাৰ হোৱা মানুহবোৰলৈ, নাৰীসকললৈ, তথা আফগানিস্তানৰ পিনে চকু মেলি চাবলৈ ইচ্ছুক হৈছিল, ছিৰিয়া, লিবিয়া, লাওচ, ম্যানমাৰ, কংগো আদিলৈ চকু মেলি চাবলৈ ইচ্ছুক হৈছিল, জলবায়ু পৰিৱৰ্তনৰ প্ৰভাৱ সম্পৰ্কে অলপ-অচৰপ আগবাঢ়িছিল, অৰ্থনৈতিক সংকট সমাধানৰ পথৰ অনুসন্ধান কৰিছিল – সেই সকলোবোৰ হঠাৎ ৰাছিয়াৰ নৃশংস যুদ্ধখনে একেবাৰে স্থবিৰ কৰি জলাশয়ত, বোকাত পেলাই দিলে!
ৰাছিয়াৰ নৃশংস যুদ্ধৰ পৰা হোৱা অৰ্থনৈতিক পৰিণতি দ্ৰুতভাৱে বহু দূৰলৈকে বিয়পি পৰিল, চুবুৰীয়া দেশবোৰৰ লগতে আৰু বাহিৰলৈকেও বিয়পি পৰিল, আৰু এই যুদ্ধখনে ইউক্ৰেইনৰ লগতে বিশ্বৰ আটাইতকৈ দুৰ্বল লোকসকলক আটাইতকৈ বেছি আঘাত কৰিলে। আমদানি আৰু ৰপ্তানিৰো হঠাৎ ‘লকডাউন’ হৈ গ’ল! ইতিমধ্যে কৰ’নাই তছনছ কৰা লাখ লাখ পৰিয়ালে কম আয় আৰু শক্তিৰ বাবে অত্যাধিক মূল্য পৰিশোধ, ইন্ধন, নিবনুৱা সমস্যা আৰু খাদ্যৰ মূল্যবৃদ্ধিৰ সৈতে যুঁজি আছিল।
কিন্তু এই যুদ্ধই সমস্যাবোৰ বহুত বেছি ভয়াৱহ কৰি তুলিলে, আৰু বৈষম্য অধিক বৃদ্ধি হোৱাৰ সম্ভাৱনা জাগ্ৰত কৰি তুলিলে। তাৰোপৰি বহু বছৰৰ পাছত মুদ্ৰাস্ফীতি বিশ্বৰ বহু দেশৰ বাবে এক স্পষ্ট তথা বৰ্তমানৰ বিপদত পৰিণত হ’ল। বিশ্বৰ পুনৰ্বিকাশৰ বাবে এয়া হৈ পৰিল এক বৃহৎ বিপৰ্যয়। অৰ্থনৈতিক দিশৰ পৰা চালে বিকাশ হ্ৰাস পাইছে আৰু মুদ্ৰাস্ফীতি বৃদ্ধি পাইছে আৰু মানৱীয়ভাৱে ক’বলৈ গ’লে মানুহৰ উপাৰ্জন কমিছে আৰু কষ্ট বৃদ্ধি পাইছে ৷
###
এই সংকটসমূহ— মহামাৰী আৰু যুদ্ধ—আৰু ইয়াৰ সৈতে মোকাবিলা কৰাৰ আমাৰ ক্ষমতা, আন এটা ক্ৰমবৰ্ধমান বিপদৰ দ্বাৰা আৰু জটিল হৈ পৰিছে! বিশ্ব অৰ্থনীতিক ভূ-ৰাজনৈতিক ব্লকলৈ বিভাজিত কৰা—বিভিন্ন বাণিজ্য আৰু প্ৰযুক্তিৰ মানদণ্ড, পেমেণ্ট ব্যৱস্থা, আৰু সংৰক্ষিত মুদ্ৰাৰ সৈতে সাঙোৰ খাই পৰিছে।
এনে ‘টেকটনিক’ পৰিৱৰ্তনে যন্ত্ৰণাদায়ক সমন্বয়ৰ ব্যয়ৰ সন্মুখীন হোৱা খাটাং। যোগানৰ শৃংখল, অনুসন্ধান আৰু বিকাশ, আৰু উৎপাদন নেটৱৰ্ক লাহে লাহে ভাঙি যাব আৰু পুনৰ নিৰ্মাণৰ প্ৰয়োজন হ’ব। এইধৰণৰ বিচ্যুতিৰ বোজা বহন কৰিব লাগিব দৰিদ্ৰ দেশবোৰে আৰু দৰিদ্ৰ লোকসকলে। ভাৰতত ইতিমধ্যেই কেঁকোৰা চেপা দিয়া আৰম্ভ হৈছে। আনকি দৈ, পনীৰ, চিকিৎসাৰ ওপৰতো কৰ-কাটল আৰোপ কৰা হৈছে ( মোগল সম্ৰাট এজনে ডাঢ়িৰ ওপৰতো জিজিয়া কৰ লগোৱাৰ দৰে)!
বিশ্ব শাসনৰ এই খণ্ডিতকৰণৰ বিষয়টোৱেই হয়তো যথাযথভাবে উপৰিসৌধৰ বাবে আটাইতকৈ গুৰুতৰ প্ৰত্যাহ্বান – যিয়ে দশক দশক ধৰি আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় আৰু অৰ্থনৈতিক সম্পৰ্কসমূহ নিয়ন্ত্ৰণ কৰি আহিছে, আৰু সমগ্ৰ বিশ্বতে ‘মানৱ সভ্যতা’ৰ সৈতে ওতঃপ্ৰোত ভাবে জড়িত সামগ্ৰিক জীৱন ধাৰণৰ মানদণ্ডৰ উল্লেখযোগ্য উন্নতি সাধন কৰাত সহায় কৰিছে। ইতিমধ্যে এইবোৰে আমাৰ সন্মুখীন হোৱা দুটা সংকটৰ ওপৰত একেলগে কাম কৰাৰ ক্ষমতাক ক্ষতিগ্ৰস্ত কৰি পেলাইছে আৰু ই আমাক আন বিশ্বজনীন প্ৰত্যাহ্বানসমূহৰো সন্মুখীন হ’বলৈ সম্পূৰ্ণৰূপে অক্ষম কৰি তুলিব পাৰে—যেনে জলবায়ু পৰিৱৰ্তনৰ অস্তিত্বৰ ভাবুকি।
এতিয়া যিবোৰ কাৰ্যকেই হাতত নলওক কিয়, একেলগে সেইবোৰৰ ফলাফলে আমাৰ ভৱিষ্যতক মৌলিকভাৱে নিৰ্ধাৰণ কৰিব। আজি এক এনে মনোভাৱৰেই প্ৰয়োজন, যিহেতু বিশ্বৰ নাগৰিকে ডাঙৰ প্ৰত্যাহ্বান আৰু অধিক কঠিন যাত্ৰাৰ সন্মুখীন হ’বলগীয়া হৈছে।
ইউক্ৰেইনত যুদ্ধৰ পূৰ্বতেই ইতিমধ্যে বিশ্বই পুনৰুদ্ধাৰৰ গতি হেৰুৱাই পেলাইছিল, বিশেষকৈ কৰ’না সম্পৰ্কীয় বাধা-বিঘিনিৰ বাবেই। কিন্তু মূলতঃ যুদ্ধ আৰু ইয়াৰ প্ৰতিক্ৰিয়াৰ বাবে পৰিস্থিতিৰ অধিক অৱনতি হ’ল। মুদ্ৰাস্ফীতি, বিত্তীয় কঠোৰতা, আৰু চীনত সঘনে হোৱা ব্যাপক লকডাউন—যিটোৱে বিশ্বৰ যোগান শৃংখলত নতুন নতুন ওখ ওখ গতিৰোধক সৃষ্টি কৰিছে তথা কাৰ্যকলাপৰ ওপৰত বোজা জাপি দিছে। ফলত ২০২২ আৰু ২০২৩ দুয়োটা বৰ্ষৰ বাবে বিশ্বৰ বিকাশ বৃদ্ধিৰ ক্ষেত্ৰত প্ৰচন্ড বাধাৰ সৃষ্টি হৈছে ।
সৌভাগ্যক্ৰমে এইখিনিতে ক’ব পাৰি যে যুদ্ধৰ প্ৰভাৱে এই বছৰ ১৪৩খন দেশৰ অৰ্থনীতিৰ বাবে হ্ৰাসৰ পূৰ্বানুমান থিৰাং কৰাত অৰিহণা যোগাব—যি হ’ল বিশ্বৰ জিডিপিৰ ৮৬ শতাংশ।
তথাপিও, বিশ্ব অৰ্থনৈতিক দৃষ্টিভংগীত দেখা গৈছে যে দেশভেদে সম্ভাৱনা বহু বেলেগ বেলেগ। ইউক্ৰেইনত বিপৰ্যয়জনক অৰ্থনৈতিক লোকচানৰ পৰা আৰম্ভ কৰি ৰাছিয়াত তীব্ৰ সংকোচনলৈকে, পণ্য, বাণিজ্য আৰু বিত্তীয় মাধ্যমৰ জৰিয়তে যুদ্ধৰ পৰা ‘স্পিলঅভাৰ’ৰ সন্মুখীন হোৱা দেশলৈকে। অৰ্থনৈতিক হ্ৰাসৰ সন্মুখীন হোৱা অৰ্থনীতিসমূহৰ ভিতৰত খাদ্য আৰু ইন্ধনৰ উপায়হীন আমদানিকাৰক সকলো আছে—যেনে আফ্ৰিকা, মধ্যপ্ৰাচ্য, এছিয়া আৰু ইউৰোপত।
একে সময়তে শক্তি আৰু খাদ্যৰ উচ্চ মূল্যই মুদ্ৰাস্ফীতিৰ চাপ বৃদ্ধি কৰি সমগ্ৰ বিশ্বৰ পৰিয়ালৰ প্ৰকৃত আয়ক চেপি ধৰিছে। বেছিভাগ দেশৰ বাবেই এতিয়া উৎপাদনক মহামাৰীৰ পূৰ্বৰ ধাৰালৈ ঘূৰি আহিবলৈ আৰু অধিক সময় লাগিব বুলি আশা কৰা হৈছে। প্ৰায়বোৰ উদীয়মান আৰু উন্নয়নশীল দেশেই কেৱল যুদ্ধৰ অৰ্থনৈতিক পৰিণতিৰ সৈতে যুঁজি থকাই নহয়, মহামাৰী সংকটৰ গভীৰ ক্ষতৰ প্ৰভাৱৰ সৈতেও যুঁজি আছে। ইয়াৰ ভিতৰত চাকৰি হেৰুওৱা আৰু শিক্ষণৰ ক্ষতিৰ ব্যয়, বেছিভাগ ক্ষেত্ৰতেই মহিলা আৰু যুৱক-যুৱতীসকলে বহন কৰিবলগীয়া হৈছে।
তাৰোপৰি বিশেষজ্ঞ সকলৰ দৃষ্টিভংগীও এতিয়া অসাধাৰণভাৱে অনিশ্চিত— যি স্বাভাৱিক পৰিসৰৰ বহু দূৰত। কাৰণ যুদ্ধ আৰু নিষেধাজ্ঞা পুনৰ তীব্ৰতৰ হ’ব পাৰে। নতুনকৈ কৰ’না ভেৰিয়েন্টৰ উন্মেষ ঘটিব পাৰে। পথাৰৰ শস্যৰ আশানুৰূপ ফল লাভ নহ’ব পাৰে। যুদ্ধৰ পূৰ্বে ৰাছিয়া আৰু ইউক্ৰেইনে বিশ্বব্যাপী ঘেঁহু ৰপ্তানিৰ ২৮ শতাংশ যোগান ধৰিছিল; ৰাছিয়া আৰু বেলাৰুছে ৰপ্তানিৰ ৪০ শতাংশ পটাছ যোগান ধৰিছিল, যি এক গুৰুত্বপূৰ্ণ সাৰ। এতিয়া শস্য আৰু কুঁহিয়াৰৰ দাম আকাশলংঘী হৈছে, আৰু সমগ্ৰ আফ্ৰিকা আৰু মধ্যপ্ৰাচ্যৰ নেতাসকলে কৈছে যে যোগান কমিছে। ভাৰতেও ঘেঁহুৰ ৰপ্তানি বন্ধ কৰিছে। শ্ৰীলঙ্কাত জৰুৰীকালীন অৱস্থা ঘোষণা কৰিছে।
খাদ্যৰ অনিশ্চয়তা এক গুৰুতৰ চিন্তাৰ বিষয়। এতিয়াই দেশবোৰে খাদ্য সুৰক্ষাক শক্তিশালী কৰাৰ বাবে বহুপক্ষীয় পদক্ষেপেৰে কাম কৰিব লাগিব। বিকল্পটো ভয়ংকৰ! অধিক ক্ষুধা, অধিক দৰিদ্ৰতা আৰু অধিক সামাজিক অশান্তি—বিশেষকৈ বহু বছৰ ধৰি ভংগুৰতা আৰু সংঘাতৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ সংগ্ৰাম কৰি অহা দেশসমূহৰ বাবে। খাদ্য আৰু শক্তিৰ মূল্যৰ লগতে যোগান শৃংখলৰ সমস্যাই মুদ্ৰাস্ফীতি বৃদ্ধি কৰি আহিছে। উন্নত অৰ্থনীতিৰ বাবে ইতিমধ্যে মুদ্ৰাস্ফীতি বিগত চাৰি দশকৰ ভিতৰত উচ্চতম স্তৰত উপনীত হৈছে আৰু এতিয়া ইয়াক পূৰ্বতে অনুমান কৰাতকৈ অধিক সময় উচ্চ হৈ থাকিব বুলি প্ৰক্ষেপ কৰা হৈছে।
বিভিন্ন দেশৰ নীতি নিৰ্ধাৰকসকলে উচ্চ মুদ্ৰাস্ফীতি আৰু বৃদ্ধি পোৱা ঋণৰ ওপৰত কেনেকৈ নিয়ন্ত্ৰণ কৰিব পাৰে, একে সময়তে জটিল ব্যয় বজাই ৰাখিব পাৰে আৰু স্থায়ী বৃদ্ধিৰ বাবে ভেটি গঢ়ি তুলিব পাৰে – সেয়া অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ বিষয়। বিকাশৰ পুনৰুদ্ধাৰ সুৰক্ষিত কৰিবলৈ আৰু স্থিতিস্থাপকতা গঢ়ি তোলাৰ বাবে নীতিগত ব্যৱস্থা গ্ৰহণ কৰা, ইউক্ৰেইনত যুদ্ধৰ অন্ত পেলোৱা, মহামাৰীৰ সন্মুখীন হোৱা, মুদ্ৰাস্ফীতি আৰু ঋণৰ সৈতে মোকাবিলা কৰা আদি তাৎক্ষণিক অগ্ৰাধিকাৰসমূহ সকলোতকৈ বেছি গুৰুত্বপূৰ্ণ বুলি গণ্য কৰিব লাগিব।
“যিখন পৃথিৱীত ইউৰোপৰ যুদ্ধই আফ্ৰিকাত ভোক , দুৰ্ভিক্ষৰ সৃষ্টি কৰে; য’ত এটা মহামাৰীয়ে দিনে দিনে বিশ্ব নামৰ গোলকটোক উৰাই-ঘুৰাই বছৰ বছৰ পিছলৈ নিব পাৰে; য’ত যিকোনো ঠাইতে নিৰ্গমনৰ অৰ্থ হ’ল সকলো দেশতে সাগৰৰ জলপৃষ্ঠ বৃদ্ধি হোৱা—গোলকীয় সহযোগিতাৰ বিচ্ছিন্নতাৰ পৰা আমাৰ সামূহিক সমৃদ্ধিৰ প্ৰতি ভাবুকিক অতিৰঞ্জিত কৰিব নোৱাৰি। এই বিপদসমূহৰ একমাত্ৰ ফলপ্ৰসূ প্ৰতিকাৰ হ’ল আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সহযোগিতা। ইয়েই হৈছে একমাত্ৰ আশা, অধিক ন্যায্য, অধিক স্থিতিস্থাপক ভৱিষ্যতৰ বাবে আৰু ই সকলোৰে কৰ্তব্য”
অভিজ্ঞতাৰ পৰা আমি জানো যে সংঘাত হৈছে উন্নয়ন আৰু সমৃদ্ধিৰ শত্ৰু। যুদ্ধক্ষেত্ৰৰ উচ্চ খৰচে ইতিপূৰ্বে বহুবোৰ দেশক পংগু কৰি পেলাইছে আৰু এতিয়াও কৰিয়েই আছে। যুদ্ধবাজ নেতাসকলক আৰু যুদ্ধাস্ত্ৰ নিৰ্মাতাসকলক বাদ দি অইন সকলোৱে শান্তিৰ আশা কৰাৰ দৰেই ইউক্ৰেইন আৰু সকলো প্ৰভাৱিত দেশক সহায় কৰিবলৈ সকলোৱে যিমান পাৰে, সিমান কৰিব লাগিব।
ইউক্ৰেইনৰ তাৎক্ষণিক ব্যয়ৰ প্ৰয়োজনীয়তা পূৰণ কৰাত সহায় কৰিবলৈ আই এম এফে জৰুৰীকালীন বিত্তীয় সাহায্যৰ ক্ষেত্ৰত ১৪ বিলিয়ন ডলাৰৰ সহায়ত পদক্ষেপ গ্ৰহণ কৰিছে। ২০২২ চনৰ জুলাই মাহত এটা বিশেষ একাউণ্টো আৰম্ভ কৰিছে, যিয়ে ইউক্ৰেইনক অধিক ধন প্ৰদানৰ এক সুৰক্ষিত উপায় প্ৰদান কৰিব। আৰু, আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় অংশীদাৰসকলৰ সৈতে মিলি আমি প্ৰয়োজনীয় হ’বলগীয়া বৃহৎ পুনৰ্গঠন প্ৰচেষ্টাৰ বাবে প্ৰস্তুতি চলাইছে। একেসময়তে শ্ৰীলংকাৰ তীব্ৰ অৰ্থনৈতিক সংকটৰ সমাধানৰ বাবেও চেষ্টা চলি আছে। এছিয়া, আফ্ৰিকা, লেটিন আমেৰিকাৰ বহু দেশ ককবকাই আছে আৰু সেই সংকটসমূহ সমাধান নহ’লে বিশ্বৰ বিকাশ সম্ভৱপৰ হৈ উঠা জটিল।
একে সময়তে কৰ’নাই অব্যাহত ৰাখিছে মাৰাত্মক যাত্ৰা। ইয়াৰ বিৰুদ্ধে যুঁজিবলৈ সকলোকে এক বিস্তৃত সঁজুলিৰ প্ৰয়োজন য’ত ভেকচিন, পৰীক্ষা, আৰু এন্টি-ভাইৰেল চিকিৎসা আদি অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হ’ব। ইয়াক সকলোতে প্ৰয়োগ কৰিব লাগিব।
আই এম এফৰ কৰ্মচাৰী আৰু অংশীদাৰসকলৰ পৰা প্ৰাপ্ত শেহতীয়া বিশ্লেষণে দেখুৱাইছে যে এই বছৰ ১৫ বিলিয়ন ডলাৰেৰে, আৰু তাৰ পিছত প্ৰতি বছৰে ১০ বিলিয়ন ডলাৰ ব্যয়েৰে এই কাম কৰিব পৰা যাব। নিশ্চিতভাৱে ক’ৰোনা মহামাৰীৰ পৰা যদি বিশ্ববাসীয়ে কিবা শিকিছ, সেয়া হ’ল- স্বাস্থ্য সুৰক্ষা হ’ল অৰ্থনৈতিক সুৰক্ষা।
অৰ্থনৈতিক স্বাস্থ্যৰ সুৰক্ষাৰ বাবেও ঠিক একেদৰেই গুৰুত্বপূৰ্ণ হ’ল – মুদ্ৰাস্ফীতিৰ সৈতে মোকাবিলা কৰা।
মুদ্ৰাস্ফীতি হৈছে বিত্তীয় স্থিতিশীলতাৰ প্ৰতি ভাবুকি আৰু জীৱিকা নিৰ্বাহৰ বাবে সংগ্ৰাম কৰা সাধাৰণ মানুহৰ ওপৰত জাপি দিয়া দুৰ্বিসহ কৰ-কাটল। বহু দেশত ই এক মৌলিক চিন্তাৰ বিষয় হৈ পৰিছে, আৰু মুদ্ৰাস্ফীতিৰ আশা-আকাংক্ষা ‘ডি-এংকৰ’ হোৱাৰ আশংকা বৃদ্ধি পাইছে, যাৰ ফলত মুদ্ৰাস্ফীতি অধিক শিপাই যাব পাৰে আৰু নিয়ন্ত্ৰণ কৰাটো কঠিন হৈ পৰিব পাৰে।
এই প্ৰত্যাহ্বানৰ সন্মুখত কেন্দ্ৰীয় বেংকসমূহে নিৰ্ণায়কভাৱে কাম কৰা উচিত, অৰ্থনীতিৰ স্পন্দন সম্পৰ্কে তীক্ষ্ণ দৃষ্টি ৰাখিব লাগে আৰু কিছুমান জটিল তথা পাকলগা নীতিৰ উপযুক্ত সালসলনি কৰিব লাগে।
উদীয়মান আৰু উন্নয়নশীল অৰ্থনীতিসমূহে উন্নত অৰ্থনীতিসমূহত মুদ্ৰাৰ কঠোৰতাৰ দ্বাৰা সম্ভাৱ্য স্পিলঅভাৰৰ অতিৰিক্ত আশংকাৰ সন্মুখীন হয়—কেৱল ঋণৰ ব্যয় বৃদ্ধি হোৱাই নহয়, মূলধনী বহিঃপ্ৰবাহৰ আশংকাও হয়। এই প্ৰত্যাহ্বানসমূহ মোকাবিলা কৰিবলৈ দেশসমূহে উপলব্ধ সঁজুলিসমূহৰ সম্পূৰ্ণ গোট ব্যৱহাৰ কৰিবলৈ সাজু হ’ব লাগে। ঋণৰ পৰিপক্কতা বৃদ্ধি কৰা আৰু বিনিময় হাৰৰ নমনীয়তা ব্যৱহাৰ কৰাৰ পৰা আৰম্ভ কৰি বৈদেশিক মুদ্ৰাৰ হস্তক্ষেপ আৰু মূলধনী প্ৰবাহ ব্যৱস্থাপনা ব্যৱস্থালৈকে এইবোৰৰ ভিতৰত আছে। এনে পৰিস্থিতিত দেশসমূহক চঞ্চলভাৱে সঁহাৰি জনোৱাত সহায় কৰাটোৱেই হৈছে অতীৱ প্ৰয়োজনীয় কাম।
এয়া উল্লেখযোগ্য যে কিছুমান দেশৰ বাবে—বিশেষকৈ ইতিমধ্যে ঋণৰ পিতনিত সোমাই বিপদত পৰা বা সমীপৱৰ্তী ৬০ শতাংশ কম আয়ৰ ৰাষ্ট্ৰৰ মাজত—ঋণৰ পুনৰ্গঠনৰ প্ৰয়োজন হ’ব। তেওঁলোকৰ বহুতকে সহায় কৰিবলৈ ঋণৰ বিপদ অতিক্ৰমৰ বাবে জি-২০ৰ সাধাৰণ কাঠামো ঋণী আৰু পাওনাদাৰৰ বাবে স্পষ্ট পদ্ধতি আৰু সময়সীমাৰ সৈতে উন্নত কৰিব লাগিব। ইয়াক অন্যান্য অতি ঋণী দুৰ্বল দেশসমূহলৈও সম্প্ৰসাৰণ কৰা উচিত যিয়ে পাওনাদাৰৰ সমন্বয়ৰ দ্বাৰা লাভৱান হ’ব পাৰে। সময়মতে আৰু শৃংখলাবদ্ধভাৱে ঋণ সমাধান কৰাটো ঋণী আৰু পাওনাদাৰ উভয়ৰে স্বাৰ্থত।
এতিয়া পুনৰ আটাইতকৈ গুৰুত্বপূৰ্ণ দুটা বিষয় হ’ল জলবায়ু পৰিৱৰ্তন আৰু ডিজিটেল বিপ্লৱ। ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ জলবায়ু সম্পৰ্কীয় শেহতীয়া প্ৰতিবেদনে উল্লেখ কৰা অনুসৰি আমাৰ গ্ৰহটোৰ প্ৰতি ভাবুকি দূৰ হোৱা নাই। ইয়াৰ বিপৰীতে বেয়া হৈ গৈ আছে। আমি সকলোতে ইয়াক লাঘৱ কৰিব লাগিব, প্ৰয়োজনত খাপ খুৱাব লাগিব, আৰু আহিবলগীয়া জোকাৰণিৰ বিৰুদ্ধে স্থিতিস্থাপকতা গঢ়ি তুলিব লাগিব।
শুভবুদ্ধিসম্পন্ন সকলে জানে, কি কৰিব লাগিব। কাৰ্বনৰ মূল্য নিৰ্ধাৰণ আৰু নবীকৰণযোগ্য শক্তিত বিনিয়োগকে ধৰি এক ব্যাপক পদ্ধতি, সেউজ পৰিৱৰ্তনৰ ফলত বিৰূপভাৱে প্ৰভাৱিত হোৱাসকলৰ বাবে ক্ষতিপূৰণ আৰু নতুন সুযোগৰ সৈতে আগবাঢ়ি যাব লাগিব। এই ব্যৱস্থাসমূহে শক্তি সুৰক্ষাকো শক্তিশালী কৰিব পাৰে।
এইবোৰক সকলোকে চুই যোৱা চূড়ান্ত বিশ্বজনীন বিষয়টো হ’ল ডিজিটেল বিপ্লৱ। ইয়াৰ ভিতৰত আছে ক্ৰমান্বয়ে ডিজিটেল অৰ্থনীতিৰ বাবে শ্ৰমিকসকলক পুনৰ দক্ষতা প্ৰদান কৰা; কেন্দ্ৰীয় বেংকৰ ডিজিটেল মুদ্ৰাৰ দৰে উদ্ভাৱনৰ সম্ভাৱনা মুকলি কৰা; আৰু ক্ৰিপ্টো-সম্পত্তিৰ চাৰিওফালে নিয়ন্ত্ৰণ কাঠামো শক্তিশালী কৰা। ইতিমধ্যে ১০০ খনতকৈও অধিক দেশে এই গুৰুত্বপূৰ্ণ ক্ষেত্ৰখনৰ সক্ৰিয়ভাৱে অনুসন্ধান কৰি আছে। বিশ্বৰ পৰৱৰ্তী অধ্যায়ৰ ভৱিষ্যৎ হ’ল ‘ডিজিটেল’; এতিয়া ভৱিষ্যতে আহি দুৱাৰত টোকৰ দিছে, উৎপাদনশীলতা, বৃদ্ধি, আৰু চাকৰিৰ নতুন উৎসৰ সম্ভাৱনাক জাগ্ৰত কৰিছে !
বিগত কেইটামান মাহত বিশ্বই দ্বিতীয়টো বৃহৎ সংকটৰ সন্মুখীন হৈছে— মহামাৰীৰ সময়তে ভয়ংকৰ যুদ্ধ! ইয়াৰ ফলত যোৱা দুবছৰত কৰা অগ্ৰগতিৰ বহুখিনি ক্ষয় হোৱাৰ আশংকা আছে, কৰ’নাৰ পৰা ওভটনি যাত্ৰা আৰম্ভ কৰাৰ ক্ষেত্ৰত। ইয়াৰ লগত যোগ হৈছে ভূ-ৰাজনৈতিক আৰু অৰ্থনৈতিক ব্লকত বিভাজনৰ ক্ৰমবৰ্ধমান ভাবুকি।
যিখন পৃথিৱীত ইউৰোপৰ যুদ্ধই আফ্ৰিকাত ভোক , দুৰ্ভিক্ষৰ সৃষ্টি কৰে; য’ত এটা মহামাৰীয়ে দিনে দিনে বিশ্ব নামৰ গোলকটোক উৰাই-ঘুৰাই বছৰ বছৰ পিছলৈ নিব পাৰে; য’ত যিকোনো ঠাইতে নিৰ্গমনৰ অৰ্থ হ’ল সকলো দেশতে সাগৰৰ জলপৃষ্ঠ বৃদ্ধি হোৱা—গোলকীয় সহযোগিতাৰ বিচ্ছিন্নতাৰ পৰা আমাৰ সামূহিক সমৃদ্ধিৰ প্ৰতি ভাবুকিক অতিৰঞ্জিত কৰিব নোৱাৰি।
এই বিপদসমূহৰ একমাত্ৰ ফলপ্ৰসূ প্ৰতিকাৰ হ’ল আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সহযোগিতা। ইয়েই হৈছে একমাত্ৰ আশা, অধিক ন্যায্য, অধিক স্থিতিস্থাপক ভৱিষ্যতৰ বাবে আৰু ই সকলোৰে কৰ্তব্য।
[Images from different sources]
Mahabahu.com is an Online Magazine with collection of premium Assamese and English articles and posts with cultural base and modern thinking. You can send your articles to editor@mahabahu.com / editor@mahabahoo.com ( For Assamese article, Unicode font is necessary)