জীৱনৰ অভিজ্ঞতাৰ নিগূঢ়তা
পৰেশ বৈশ্য

” Pure logical thinking can not yield us any knowledge of the empirical world; all knowledge of reality starts from experience and ends at it” – Albert Einstein
জীৱন এক অসাধাৰণ যাত্ৰা।
ই অসংখ্য অভিজ্ঞতাৰে ভৰা যিয়ে আমাৰ অস্তিত্বক গঢ় দিয়ে। জীৱনৰ অভিজ্ঞতাই আমাক আমাৰ চৌপাশৰ জীৱন- জগত সম্পৰ্কে গভীৰ বুজাবুজি প্ৰদান কৰে।
আমাৰ জীৱনৰ বছৰবোৰৰ সলনি যে বছৰবোৰৰ জীৱনটোহে মূল্যৱান তাৰো শিক্ষা জীৱনৰ অভিজ্ঞতাই দিয়ে।অভিজ্ঞতাবোৰ আনন্দদায়ক বা প্ৰত্যাহ্বানমূলক যিয়েই নহওক কিয় ই আমাৰ বৃদ্ধি, প্ৰজ্ঞা আৰু প্ৰকৃত সম্ভাৱনাক উপলব্ধি কৰাত অৰিহণা যোগায়। জীৱনৰ উদ্দেশ্য কেৱল সুখী হোৱাই নহয় বৰঞ্চ ই উপযোগী, সন্মানীয় আৰু অৰ্থবহ হোৱা উচিত।
জীৱনৰ অভিজ্ঞতাৰ নিগূঢ়তা বা গভীৰতা আমি শিকি অহা পাঠ, আমি গঢ়ি তোলা সংযোগ আৰু আমাৰ অস্তিত্বৰ সৌন্দৰ্য্য আৰু জটিলতাৰ প্ৰতি আবেদন আদিও নিহিত হৈ আছে। আনহাতে অভিজ্ঞতাৰ নিগূঢ়তাৰ অন্যতম এটা মাপকাঠি হ’ল পৰিবৰ্তনৰ পৰা জীৱনৰ যুক্তিযুক্ততা লাভ কৰা। তাৰ বাবে জীৱনটো কাঁইটীয়া বাটত পোত খালেও আগবঢ়াই নিয়াৰ মানসিকতা গঢ়িব লাগিব।
আমাৰ বৈষয়িক পৃথিৱীখন আমাৰ চিন্তা চেতনাৰ এক প্ৰক্ৰিয়া মাথোঁ, আমাৰ চিন্তা চেতনাক সলনি নকৰাকৈ পৃথিৱীখন সলনি কৰিব পৰা নাযায়। সেইদৰে জীৱনৰ অমোঘ শক্তিৰ সাফল্য ব্যৰ্থতাৰ সন্মুখীন নোহোৱাটো নহয়, পতনৰ পৰা বলিষ্ঠভাৱে উঠি অহাটোহে ।
জীৱন নিজেই এক দু:সাহসিক অভিযান। অসুবিধাৰ মাজতো যে সুযোগ নিহিত থাকে তাৰ সোৱাদ পৰীক্ষিত অভিজ্ঞতাৰ দ্বাৰা ল’ব লাগিব। অপৰীক্ষিত জীৱন এটা
জীয়াই থকাৰ বাবে যোগ্য নহয়।
এটা মন কৰিবলগীয়া কথা যে প্ৰতিটো অভিজ্ঞতাই মানৱসত্তাক পূৰ্ণতা প্ৰদানত সহায় কৰে। অভিজ্ঞতাই স্ব-দৰ্শনত(Vision) স্পষ্টতা আনে। প্ৰজ্ঞাও ( Wisdom ) আহে অভিজ্ঞতাৰ পৰাই। আনহাতে ” Experience is a cruel teacher. It gives a test before presenting a lesson.” অভিজ্ঞাতাক কোনেও শিকাব নোৱাৰে, ই নিজে শিকে।

Immanuel Kant ৰ ভাষাত: “Experience with theory is blind,but theory without experience is more intellectual play.” জীৱনৰ অভিজ্ঞতাৰ অন্যতম গভীৰ দিশ এটা হ’ল জ্ঞানৰ সন্ধান আৰু আত্ম-আৱিষ্কাৰ। শিক্ষা, অন্বেষণ আৰু ব্যক্তিগত আত্মনিৰীক্ষণৰ জৰিয়তে আমি পৃথিৱীৰ ৰহস্যবোৰ উন্মোচন কৰি নিজৰ বিষয়ে গভীৰ বুজাবুজি লাভ কৰিব লাগিব।
কিতাপৰ জৰিয়তে হওক, কথোপকথনৰ জৰিয়তে হওক বা ব্যক্তিগত অভিজ্ঞতাৰ জৰিয়তে হওক, প্ৰতিটো নতুন মুখামুখিয়ে আমাৰ দৃষ্টিভংগী বহল কৰি তোলে আৰু আমাৰ জীৱনক সমৃদ্ধ কৰে। জ্ঞান আহৰণে আমাক জ্ঞাত সিদ্ধান্ত ল’বলৈ, পূৰ্বধাৰণাক প্ৰত্যাহ্বান জনাবলৈ আৰু উদ্দেশ্যপ্ৰণোদিত জীৱন গঢ় দিবলৈ সক্ষম কৰে। জীৱনৰ অভিজ্ঞতাৰ জৰিয়তে আমি এই কথাও উপলব্ধি কৰিব লাগিব যে জ্ঞানতকৈ অৰ্থবহ কল্পনা শ্ৰেষ্ঠ।
জ্ঞানৰ পৰিসৰ সীমিত, কল্পনাৰ জৰিয়তেহে সমগ্ৰ বিশ্বক আঁকোৱালি ল’ব পাৰি। কল্পনা উন্নতিৰ উদ্দীপক আৰু বিৱৰ্তনৰ অনুঘটক। আনহাতে বুদ্ধিমত্তাৰো যে প্ৰকৃত চিন জ্ঞান নহয় কল্পনাহে এইবোৰ কথাৰ মাজতো জীৱনৰ অভিজ্ঞতাৰ নিগূঢ়তা সংপৃক্ত হৈ আছে। কৌতুহলৰ অস্তিত্বৰ নিজস্ব কাৰণ থাকে, কিন্তু প্ৰশ্ন কৰাটো বন্ধ নকৰাটোৱেহে জীৱনৰ অভিজ্ঞতাক গতিশীল কৰে। আমি যিমানেই প্ৰকৃতিৰ গভীৰতালৈ দৃষ্টি নিক্ষেপ কৰিব পাৰিম, সিমানেই জীৱনৰ অভিজ্ঞতায়ো গভীৰৰ পৰা গভীৰতমলৈ ধাৱমান হ’ব।
“জীৱন নিজেই এক দু:সাহসিক অভিযান। অসুবিধাৰ মাজতো যে সুযোগ নিহিত থাকে তাৰ সোৱাদ পৰীক্ষিত অভিজ্ঞতাৰ দ্বাৰা ল’ব লাগিব। অপৰীক্ষিত জীৱন এটা
জীয়াই থকাৰ বাবে যোগ্য নহয়।”
আমি অভিজ্ঞতাক এনেদৰে অনুপ্ৰাণিত কৰিব লাগিব যে আমি একো নাজানো বুলি জনাটোৱেই প্ৰজ্ঞাৰ আধাৰ ।
আনহাতে আমি যে কাকো শিকাব নোৱাৰোঁ,কেৱল চিন্তা কৰিবলৈহে সহায় কৰিব পাৰোঁ তাকো অভিজ্ঞতাই শিকনি দিব লাগিব। শিক্ষাৰ শেষ উৎপাদন সৃষ্টিশীল মানৱ সম্পদহে , কিন্তু কেৱল বৌদ্ধিক বা মানসিক অনুশীলন যে নহয় তাৰ এক আধ্যাত্মিক উপলব্ধি কেৱল অভিজ্ঞতাৰ নিগূঢ়তাইহে দিব পাৰে।
সেইদৰে ধৰ্ম ঈশ্বৰ প্ৰাপ্তিৰ কচৰৎ নহয় বৰঞ্চ ই এক শক্তি । ই ব্যক্তিক মন আৰু শৰীৰৰ সীমাবদ্ধতাৰ উৰ্ধলৈ নি তেওঁলোকৰ পৰ্বতসম সম্ভাৱনাক উপলব্ধিৰ পৰিৱেশ অভিজ্ঞতাক দিব পাৰিলেহে জীৱন ধন্য হ’ব।
প্ৰতিকূলতা আৰু প্ৰত্যাহ্বান মানৱ অভিজ্ঞতাৰ অনিবাৰ্য অংশ। ইহঁতে বিষ আৰু অস্বস্তিৰ সৃষ্টি কৰিব পাৰে যদিও ই জীৱনক সহিষ্ণুতা বৃদ্ধিৰ গভীৰ সুযোগো প্ৰদান কৰে। অসুবিধাৰ সন্মুখীন হৈ আমি আমাৰ আভ্যন্তৰীণ শক্তি, স্থিতিস্থাপকতা আৰু দৃঢ়তা আৱিষ্কাৰ কৰোঁ। এই চেষ্টা কৰা সময়বোৰতেই আমি মূল্যৱান শিক্ষা লাভ কৰোঁ, নতুন অন্তৰ্দৃষ্টি লাভ কৰোঁ, আৰু একেধৰণৰ কষ্টৰ সন্মুখীন হোৱা আনৰ প্ৰতি সহানুভূতি গঢ়ি তোলোঁ।

লিও টলষ্টয়ৰ ভাষাত: ” If you feel pain,you are alive.If you feel other people’s pain, you are human being.” বাধা অতিক্ৰম কৰাৰ ক্ষমতাই কেৱল সম্ভাৱনাৰ পৰিৱেশ গঢ়ি তোলাই নহয়, তাৰ পিছত হোৱা আনন্দ আৰু জয়ৰ প্ৰতি আমাৰ প্ৰশংসাও গভীৰ কৰি তোলে।
মানুহ সহজাতভাৱে সামাজিক জীৱ, আৰু আমি আনৰ সৈতে গঢ়ি তোলা সংযোগে আমাৰ জীৱনৰ অভিজ্ঞতাৰ গভীৰতাত যথেষ্ট অৰিহণা যোগায়। সম্পৰ্কই আমাক আৱেগিক সমৰ্থন, প্ৰেম আৰু নিজৰ বুলি অনুভৱ কৰায়। পৰিয়াল, বন্ধু-বান্ধৱী বা ৰোমান্টিক সংগীৰ সৈতে আমি কৰা বন্ধনেকে ধৰি এই সংযোগবোৰে অপৰিসীম আনন্দ আৰু পূৰ্ণতা কঢ়িয়াই অনাৰ সম্ভাৱনা আনে ।
আপোনজনৰ সৈতে আমি যি অভিজ্ঞতা লাভ কৰোঁ, আমি একেলগে সৃষ্টি কৰা স্মৃতি আৰু তেওঁলোকৰ পৰা আমি শিকি লোৱা শিক্ষাই আমাক মমতা, সহানুভূতি আৰু মানৱ সংযোগৰ মূল্যৰ বুজাবুজি ক্ষেত্ৰ এখন দিয়ে।
“প্ৰকৃততে জীৱনৰ অভিজ্ঞতাৰ গভীৰতা নিহিত হৈ আছে আমি সন্মুখীন হোৱা অভিজ্ঞতাৰ অসংখ্যতা, আমি শিকি অহা শিক্ষা আৰু সন্মুখীন হোৱা পৰিস্থিতিত । আমাৰ অভিজ্ঞতাৰ গভীৰতাৰ মাত্ৰা নিৰ্ভৰ কৰে জীৱনৰলৈ অহা সকলোবোৰ বিপদ, প্ৰত্যাহ্বান আৰু দুৰ্যোগৰ সকলোধৰণৰ অভিব্যক্তিক ইতিবাচক আৰু গতিশীল দৃষ্টিভংগীৰে আকোঁৱালি ল’ব পৰা মানসিক দৃঢ়তাৰ ওপৰত। সেইবোৰ আমাৰ বাবে আনাকাংক্ষিত বা দুৰ্ভাগ্যপূৰ্ণ হ’লেও আন্তৰিকতাৰে মোকাবিলা কৰাৰ দৃঢ়তা অভিজ্ঞতাই দিব লাগিব।”
পৃথিৱীখন বৈচিত্ৰ্যময় সংস্কৃতি, ৰীতি-নীতি আৰু পৰম্পৰাৰ ভঁৰাল। জীৱনৰ অভিজ্ঞতাৰ গভীৰতা নিহিত হৈ আছে এই বৈচিত্ৰ্যক আকোৱালি লোৱা আৰু অৰ্থপূৰ্ণ সাংস্কৃতিক আদান-প্ৰদানত লিপ্ত হোৱাত। যেতিয়া আমি আমাৰ হৃদয় আৰু মনক বিভিন্ন দৃষ্টিভংগীৰ বাবে মুকলি কৰি লওঁ, তেতিয়া আমি মানুহৰ অভিজ্ঞতাৰ সমৃদ্ধিৰ প্ৰতি গভীৰ শলাগ লওঁ। আনৰ পৰা শিকি বিভিন্ন সংস্কৃতিত নিজকে নিমজ্জিত কৰি আমি বহল বিশ্বদৃষ্টিভংগী গঢ়ি তোলোঁ, কু-সংস্কাৰ ভাঙি পেলাওঁ আৰু পাৰস্পৰিক বুজাবুজি আৰু সন্মানৰ পোষকতা কৰোঁ।
জীৱনৰ গভীৰতা প্ৰকৃতি আৰু অস্তিত্বৰ সৌন্দৰ্য্যৰ সৈতে জড়িত হৈ আছে। প্ৰাকৃতিক দৃশ্যৰ পৰা আৰম্ভ কৰি জটিল পৰিৱেশ তন্ত্ৰলৈকে প্ৰকৃতিয়ে আমাক সকলো জীৱৰ মহিমা আৰু আন্তঃসংযোগৰ আভাস দিয়ে। প্ৰকৃতিৰ পৰা আহৰিত অভিজ্ঞতাৰ জৰিয়তে আমি বাস কৰা পৃথিৱীখনৰ প্ৰতি গভীৰ কৃতজ্ঞতা আৰু শ্ৰদ্ধাবোধ গঢ়ি তোলোঁ। প্ৰকৃতিয়ে আমাক বিশ্বব্ৰহ্মাণ্ডত আমাৰ স্থানৰ কথা সোঁৱৰাই দিয়ে আৰু ভৱিষ্যত প্ৰজন্মৰ বাবে ইয়াৰ ভৱিষ্যদ্বাণী সংৰক্ষণ আৰু ৰক্ষা কৰাৰ দায়িত্ব আমাৰ মাজত সোমাই দিয়ে।

প্ৰকৃততে জীৱনৰ অভিজ্ঞতাৰ গভীৰতা নিহিত হৈ আছে আমি সন্মুখীন হোৱা অভিজ্ঞতাৰ অসংখ্যতা, আমি শিকি অহা শিক্ষা আৰু সন্মুখীন হোৱা পৰিস্থিতিত । আমাৰ অভিজ্ঞতাৰ গভীৰতাৰ মাত্ৰা নিৰ্ভৰ কৰে জীৱনৰলৈ অহা সকলোবোৰ বিপদ, প্ৰত্যাহ্বান আৰু দুৰ্যোগৰ সকলোধৰণৰ অভিব্যক্তিক ইতিবাচক আৰু গতিশীল দৃষ্টিভংগীৰে আকোঁৱালি ল’ব পৰা মানসিক দৃঢ়তাৰ ওপৰত। সেইবোৰ আমাৰ বাবে আনাকাংক্ষিত বা দুৰ্ভাগ্যপূৰ্ণ হ’লেও আন্তৰিকতাৰে মোকাবিলা কৰাৰ দৃঢ়তা অভিজ্ঞতাই দিব লাগিব।
জ্ঞান আৰু আত্ম-আৱিষ্কাৰৰ অনুসন্ধানৰ পৰা আৰম্ভ কৰি সম্পৰ্কৰ শক্তি, বৈচিত্ৰ্য, প্ৰকৃতিৰ সৌন্দৰ্য্যলৈকে জীৱনৰ সমৃদ্ধি অতুলনীয়। জীৱনৰ গভীৰতাক আকোৱালি লোৱাটোৱে আমাক প্ৰজ্ঞা আৰু মমতাৰে আমি সৌভাগ্য লাভৰ বাবে অসাধাৰণ যাত্ৰাৰ বাবে খোজ পেলাব লাগিব।
তেতিয়াহে আমি অৰ্থপূৰ্ণ জীৱন যাপন কৰিবলৈ সক্ষম হ’ম। আনহাতে জীৱনৰ অভিজ্ঞতাৰ নিগূঢ়তাহে (Profoundness of experience ) যে আমাৰ প্ৰকৃত সম্পত্তি ,আন নহয় সেই কথাও শাশ্বত হৈ ৰব।
[লেখকৰ মোবাইল নম্বৰ: ৯৮৫৯২-৬৩৯৭৩]
Mahabahu.com is an Online Magazine with collection of premium Assamese and English articles and posts with cultural base and modern thinking. You can send your articles to editor@mahabahu.com / editor@mahabahoo.com ( For Assamese article, Unicode font is necessary)