জেমছ ৱেব স্পেচ টেলিস্কোপ
তনয় চক্ৰৱৰ্তী
নাছাই দুদিন আগতে, প্ৰথমবাৰৰ বাবে জেমছ ৱেব স্পেচ টেলিস্কোপে তোলা পাঁচখন ছবি প্ৰকাশ কৰে।
এই ছবিবোৰ একেলগে—তৰাৰ জন্মৰ পৰা আৰম্ভ কৰি মহাকাশৰ দূৰ-দূৰণিৰ গভীৰতালৈ চোৱালৈকে—আমাৰ বিশ্বব্ৰহ্মাণ্ডৰ আৰম্ভণিৰ কিছুমান আটাইতকৈ বিশদ আভাস প্ৰদান কৰে।
ইয়াত প্ৰতিখন ছবিয়ে কি দেখুৱাইছে আৰু ই আমাক অকল্পনীয় স্থানবোৰ ভালদৰে বুজিবলৈ কিয় সহায় কৰে?
জেমছ ৱেবৰ কেমেৰাই মহাকাশৰ গভীৰতালৈ আৰু বহু দূৰ অতীতলৈও চাব পাৰে। ৱেবৰ ১৩.৬ বিলিয়ন আলোকবৰ্ষ দূৰলৈ দেখাৰ ক্ষমতা আছে—যিটো হ’ব আমি মহাকাশলৈ দেখা আটাইতকৈ দূৰত্ব।
SMACS 0723 নামেৰে জনাজাত তাৰকাৰাজ্যৰ থুপৰ এই ছবিখনত হাজাৰ হাজাৰ তাৰকাৰাজ্য আছে, ইয়াৰে কিছুমান ১৩.১ বিলিয়ন আলোকবৰ্ষ পৰ্যন্ত দূৰত। (এটা আলোকবৰ্ষ ৬ ট্ৰিলিয়ন মাইলৰ অলপ কম।) যিহেতু পোহৰে ইমান দূৰ যাত্ৰা কৰিবলৈ বহু সময় লাগে, গতিকে আমি তাৰকাৰাজ্যবোৰক আজিৰ দৰে নহয়, ১৩.১ বিলিয়ন বছৰৰ আগতে দেখাৰ দৰে দেখিবলৈ পাইছো।
এছ এম এ চি এছ ০৭২৩ (SMACS 0723)
নীলা ৰঙৰ তাৰকাৰাজ্যবোৰ অধিক পৰিপক্ক, ইয়াত বহুতো তৰা আৰু অলপ ধূলি থাকে। ৰঙা তাৰকাৰাজ্যবোৰত অধিক ধূলি থাকে, যাৰ পৰা এতিয়াও তৰা গঠন হৈ আছে।
কেৰিনা নেবুলা (Carina Nebula)
আমাৰ বাকীসকলৰ দৰেই তৰাবোৰৰ জন্ম হয়, বয়স হয় আৰু মৃত্যু হয় আৰু পৃথিৱীৰ পৰা ৭৬০০ আলোকবৰ্ষ দূৰত অৱস্থিত কেৰিনা নেবুলা হৈছে মহাবিশ্বৰ অন্যতম মহান নক্ষত্ৰীয় নাৰ্চাৰী। শিলৰ দৰে দেখা যোৱা গঠনবোৰ ধূলি আৰু গেছৰ বিশাল শিখৰ, কিছুমানৰ উচ্চতা সাতোটা আলোকবৰ্ষ। হাবল স্পেচ টেলিস্কোপে ইয়াৰ আগতেও কেৰিনাৰ ছবি তুলিছে, কিন্তু জেমছ ৱেবে আগবঢ়োৱা ছৱি চকু কপালত তুলিব পৰা । এই অশান্ত অঞ্চলত ডেকা তৰাৰ জন্ম হৈছে, চাৰিওফালৰ পদাৰ্থৰ পৰা একত্ৰিত হৈ। তৰাবোৰ গঠন হোৱাৰ লগে লগে ইহঁতে বিপুল পৰিমাণৰ শক্তি নিৰ্গত কৰে যিয়ে সামগ্ৰিক নিহাৰিকাটোক ইয়াৰ আকৃতি দিয়াত সহায় কৰে। ছবিখনত থকা ৰঙা বিন্দুবোৰ হৈছে বৃদ্ধি পোৱা, শিশু তৰাবোৰে নিৰ্গত কৰা শক্তিৰ জেট।
ষ্টেফান’ছ কুইণ্টেট (Stephan’s Quintet)
জেমছ ৱেবে ষ্টেফানৰ কুইণ্টেটৰ এতিয়ালৈকে তোলা আটাইতকৈ ডাঙৰ ছবিখন বন্দী কৰিছিল, যিটো পাঁচটা তাৰকাৰাজ্যৰ এটা থুপ, যিটো প্ৰথমবাৰৰ বাবে ১৮৭৭ চনত জ্যোতিৰ্বিজ্ঞানীসকলে দেখা পাইছিল । বাকী চাৰিটা বহুত বেছি দূৰত, ২৯ কোটি আলোকবৰ্ষ দূৰত অৱস্থিত। ঘনিষ্ঠভাৱে গোট খোৱা চাৰিটা তাৰকাৰাজ্যই পাৰস্পৰিক ক্ৰিয়া কৰে, ধূলি আৰু তৰাবোৰ মাধ্যাকৰ্ষণীয়ভাৱে ইটোৰ পৰা সিটোলৈ টানি অনা হয়—ইহঁতৰ পদাৰ্থবোৰ মিহলাই দিয়ে। ছবিখনত তৰুণ তৰাৰ থুপবোৰ উজ্জ্বল ঝলমলীয়া ৰূপত দেখা যায় আৰু পটভূমিত হাজাৰ হাজাৰ অধিক দূৰৰ তাৰকাৰাজ্য দেখা যায়।
দক্ষিণ আঙঠি নেবুলা (Southern Ring Nebula)
মৃত্যুমুখত পৰা তৰা এটা আচৰিত ধৰণে সুন্দৰ বস্তু হ’ব পাৰে—আৰু এনে দুটা তৰা ইয়াতকৈ দুগুণ আকৰ্ষণীয় হ’ব পাৰে। ৱেবে পৃথিৱীৰ পৰা প্ৰায় ২৫০০ আলোকবৰ্ষ দূৰত ইটোৱে সিটোক প্ৰদক্ষিণ কৰি থকা এই বৃদ্ধ তৰাটোৰ এখন ছবি বন্দী কৰিছিল। তৰাবোৰে জীৱনৰ শেষৰ ফালে প্ৰৱেশ কৰাৰ লগে লগে ইহঁতে গেছ আৰু ধূলি নিৰ্গত কৰে যিয়ে ইহঁতক আগুৰি থকা নীহাৰিকা বা ডাৱৰবোৰ গঠন কৰে। ৱেবৰ কেৱল দক্ষিণ আঙঠি নিহাৰিকাৰ ছবি নিৰ্মাণ কৰাৰ ক্ষমতাই নহয়, ইয়াৰ ৰসায়ন বিজ্ঞান বিশ্লেষণ কৰাৰ ক্ষমতা আছে, তৰাবোৰে মৃত্যুৰ লগে লগে কেনেকৈ নিজৰ পদাৰ্থটো ঢালি দিয়ে সেই বিষয়ে অধিক বুজিব পাৰে। দুয়োটা তৰাৰ ভিতৰত উজ্জ্বল তৰাটো আনটোতকৈ কম বয়সীয়া আৰু এতিয়াও ইমান পদাৰ্থ নিৰ্গত কৰা নাই। তৰাবোৰে ইটোৱে সিটোক প্ৰদক্ষিণ কৰাৰ লগে লগে ইহঁতে ফলপ্ৰসূভাৱে গেছীয় নিহাৰিকাটোক আলোড়িত কৰে, যাৰ ফলত ইয়াক ইয়াৰ আকৃতি দিয়ে।
WASP ৯৬ খ (WASP 96 b)
বৈজ্ঞানিক গ্ৰাফ এটা মহাজাগতিক ফটোৰ দৰে প্ৰায় আকৰ্ষণীয় নহয়, কিন্তু এই ক্ষেত্ৰত গ্ৰাফটোৰ ক’বলগীয়া এটা কাহিনী আছে। জেমছ ৱেবে বহিঃগ্ৰহ—বা আন তৰাৰ প্ৰদক্ষিণ কৰা গ্ৰহ—বিশেষকৈ ইয়াৰ বায়ুমণ্ডলৰ গঠনৰ বিষয়ে অধ্যয়ন কৰি আছে। গ্ৰহটোৱে নিজৰ পিতৃ তৰাৰ সন্মুখৰ পৰা পাৰ হৈ যোৱাৰ লগে লগে ৱেবে বায়ুমণ্ডলৰ মাজেৰে বৈ যোৱা তৰাৰ পোহৰ বিশ্লেষণ কৰিব পাৰে, জীৱবিজ্ঞানৰ ৰাসায়নিক আঙুলিৰ ছাপ বিচাৰিব পাৰে। এই গ্ৰাফত ৱেবে পৃথিৱীৰ পৰা ১১৫০ আলোকবৰ্ষ দূৰত অৱস্থিত বৃহস্পতিৰ দৰে গ্ৰহ WASP 96 B ৰ বায়ুমণ্ডল বিশ্লেষণ কৰিছিল। ৱেবে জীৱবিজ্ঞান বিচাৰি নাপালে, কিন্তু গ্ৰাফটোৱে দেখুৱাই দিয়াৰ দৰে ই গ্ৰহটোৰ ডাৱৰত প্ৰচুৰ পৰিমাণে পানী বিচাৰি পাইছিল—আৰু আমি জনাত পানী হৈছে জীৱনৰ মূল উপাদান।
15-07-2022 { headline Image: Scientific American]
Mahabahu.com is an Online Magazine with collection of premium Assamese and English articles and posts with cultural base and modern thinking. You can send your articles to editor@mahabahu.com / editor@mahabahoo.com ( For Assamese article, Unicode font is necessary)