টোপনি আৰু খাদ্য
সংঘমিত্ৰা কাশ্যপ

ৰাতি বাৰু কেতিয়াবা টোপনি অহাৰ পিছতো হঠাৎ সাৰ পাই কিবা খাবলৈ খুব মন যায় নে আপোনালোকৰ বা কেতিয়াবা এনেকুৱা হৈছেনে বাৰু?
সাধাৰণতে হোষ্টেলত আৰু ঘৰৰ বাহিৰত থকা ল’ৰা -ছোৱালীৰবোৰৰ মাজত এই অভ্যাস গঢ় লৈ উঠা দেখা যায়। ই যদি এদিন দুদিনৰ বাবে হয় তেনেহ’লে একো অসুবিধা নহয় , কিন্তু সময়ৰ লগে লগে এই ঘটনা যদি নিয়মিত হবলৈ ধৰে তেনেহলে ই এক বিকাৰলৈ পৰিবৰ্তন হোৱাৰ ভয় আহি পৰে।

এই অভ্যাসক তেতিয়া মনোবিজ্ঞানৰ ভাষাত ৰাতি খোৱা চিনড্ৰম বা Night Eating Syndrome বুলি কোৱা হয়। ৰাতি খোৱা চিনড্ৰম (NES) হৈছে খাদ্য গ্ৰহণৰ বিকাৰ, কিন্তু ই বিংগ ইটিং ডিছঅৰ্ডাৰৰ পৰা কিছু পৃথক , কাৰণ এই বিকাৰত ৰাতি খোৱা খাদ্যৰ পৰিমাণ বস্তুনিষ্ঠভাৱে বেছি হোৱাটো বাধ্যতামূলক নহয় আৰু খাদ্য গ্ৰহণৰ ওপৰত নিয়ন্ত্ৰণ হেৰুৱাৰ প্ৰয়োজনো নহয়।
আচলতে এই বিকাৰ হৈছে খাদ্যাভ্যাসৰ এনে এক অৱস্থা যি এজন ব্যক্তিৰ টোপনিত অসুবিধাৰ সৃষ্টি কৰিব পাৰে । কাৰণ এই চিনড্ৰম বা বিকাৰ থকা ব্যক্তি সকলৰ নিশাৰ আহাৰ গ্ৰহণ কৰাৰ পিছতো কিবা এটা খোৱাৰ cravings থাকে।
ৰাতি খোৱা চিনড্ৰমৰ ফলত মানুহে মাজনিশা সাৰ পাই খাদ্য গ্ৰহণ কৰে, যাৰ ফলত টোপনিৰ মানদণ্ড বেয়া হোৱাৰ লগতে হৃদযন্ত্ৰৰ আক্ৰমণ আৰু ডায়েবেটিছকে ধৰি বিভিন্ন ধৰণৰ দীৰ্ঘদিনীয়া স্বাস্থ্যজনিত চিন্তাৰ সৃষ্টি হ’ব পাৰে। ইয়াক প্ৰথমে উলফ, ষ্টাংকাৰ্ড আৰু গ্ৰেচে ওজন হ্ৰাসৰ চিকিৎসা বিচৰা ৰোগীৰ এটা দলত আৱিষ্কাৰ কৰিছিল।
ৰাতি খোৱা চিনড্ৰমৰ বৈশিষ্ট্য সমূহৰ তলত দিয়া লক্ষণবোৰৰ ভিতৰত অন্ততঃ তিনিটা থাকিবই লাগিব। এইয়া হৈছে :
১) ৰাতিৰ আহাৰ আৰু টোপনিৰ মাজত খাদ্য গ্ৰহণৰ প্ৰবল আগ্ৰহ,
২) ৰাতিপুৱা আৰু ৰাতিৰ সময়ত ভোকহীনতা, ৰক্ষণাবেক্ষণ বা টোপনিৰ আৰম্ভণিতে অনিদ্ৰা,
৩) কাৰণ নোহোৱাকৈ উদাস হৈ পৰা
৪) খাদ্য খোৱাৰ পিছত দৈনিক কমেও পঁচিশ শতাংশ অধিক কেলৰি ধাৰাবাহিকভাৱে গ্ৰহণ কৰা।
৫)গোটেই ৰাতিটো উঠি খাদ্য গ্ৰহণ কৰা আৰু এইয়া সপ্তাহত কমেও দুবাৰত কৈ অধিক হ’ব লাগিব।
৬) ৰাতি খোৱাৰ পৰিঘটনাৰ প্ৰতি জ্ঞানগতভাৱে সচেতন হোৱা আৰু পিছত সেইবোৰ মনত পেলাব পৰা শক্তি।
৬) ৰাতিপুৱা যিকোনো খাদ্য গ্ৰহণ কৰিবলৈ দ্বিধাবোধ কৰা, লগতে ৰাতিপুৱাৰ সময়ত একেবাৰেই ভোক নলগা।
৭) ৰাতি খাদ্য খোৱাৰ পিছতো কিবা এটা খাবলৈ অহৰহ ইচ্ছা হৈ থকা।
৮) একেৰাহে এসপ্তাহ টোপনি অহাত অসুবিধা হোৱা। টোপনি যাবলৈ খোৱাটো প্ৰয়োজনীয় বুলি এটা ভুল ধাৰণা গঠন কৰা।
৯) ৰাতি খাদ্য খোৱাৰ পৰিঘটনাৰ ফলত উদ্বেগ অনুভৱ কৰা বা দৈনন্দিন কাৰ্য্যকলাপত নেতিবাচক প্ৰভাৱ পেলোৱা।

এই বিকাৰৰ কাৰণ আজিও স্পষ্টকৈ জানিব পৰা হোৱা নাই যদিও গৱেষণা চলি আছে। চিকিৎসকসকলৰ মতে ই টোপনি-জাগৰণৰ চক্ৰ আৰু কিছুমান হৰম’নৰ সমস্যাৰ সৈতে জড়িত হ’ব পাৰে। কিন্তু ইয়াৰ বাবে এজন ব্যক্তিৰ টোপনিৰ সময়সূচী আৰু ৰুটিনৰ পৰিৱৰ্তন দায়ী নহয়। তথ্যই কয় যে ৰাতি খোৱা চিনড্ৰম বা বিকাৰ কিছুমান বিশেষ ব্যক্তিৰ ক্ষেত্ৰত হোৱাৰ সম্ভাৱনা অধিক।
সেইসকল হৈছে : অন্যান্য খাদ্যাভ্যাসৰ বিকাৰ যেনে বিংজ ইটিং ডিছঅৰ্ডাৰ , বুলিমিয়া আদি থকা ব্যক্তি সকল, আগৰে পৰা হতাশা আৰু উদ্বেগত ভুগি থকা ব্যক্তি, ধূমপানৰ অভ্যাস থকা লোকসকল, টাইপ ২ ডায়েবেটিছৰ ব্যক্তি আদি।
কিছুমান বিশেষজ্ঞৰ মতে নাইট ইটিং চিনড্ৰমৰ বংশগত ভিত্তি থাকিব পাৰে। মানসিক চাপৰ ফলত জিনীয়ভাৱে সংবেদনশীল ব্যক্তিৰ চেৰ’টনিনৰ মাত্ৰা কম হ’ব পাৰে, যাৰ ফলত ডমিনো ইফেক্ট হ’ব পাৰে, যিয়ে শৰীৰৰ আভ্যন্তৰীণত ব্যাঘাত জন্মায় আৰু পূৰ্ণতাৰ অনুভূতিত বাধা দিয়ে। ফলত খাদ্য গ্ৰহণ কৰিলেও নাই কৰা যেন অনুভৱ কৰিব পাৰে আৰু শেষত সেই পূৰ্ণতা পাবলৈ ৰাতি বাৰে বাৰে উঠি খাদ্য খাবলৈ মন কৰিব পাৰে।
তাৰ বাহিৰে দিনটোত পৰ্যাপ্ত পৰিমাণৰ কেলৰি নাপালে কেতিয়াবা এই বিকাৰ হ’ব পাৰে। দিনত dieting বুলি খাদ্য গ্ৰহণ কৰাত বাধা আৰোপ কৰা লোকসকলে কেতিয়াবা ৰাতি উঠি খাদ্য খোৱাৰ সম্ভাৱনা বেছি হ’ব পাৰে।

নাইট ইটিং চিনড্ৰমৰ চিকিৎসাৰ বাবে বিভিন্ন পদ্ধতিৰ আপোনাৰ পৰামৰ্শ আপুনি পাব পাৰে। তাৰ ভিতৰত কোনটো আপোনাৰ বাবে উপযোগী হ’ব সেয়া আপোনাক বিশেষজ্ঞ এজনেহে ক’ব পাৰিব।
যদি আভাষ দিবলৈ যাওঁ তেনেহ’লে ইয়াৰ চিকিৎসাৰ ভিতৰত আছে:
১) কগনিটিভ বিহেভিয়াৰ থেৰাপী : ই এক প্ৰকাৰৰ থেৰাপী যিয়ে আপোনাক আমনিদায়ক আচৰণ সলনি কৰি সুস্থ অভ্যাস গ্ৰহণ কৰাত সহায় কৰিব পাৰে। চিবিটিয়ে দিনত অধিক খাদ্য গ্ৰহণ কৰাত সহায় কৰিব আৰু ৰাতিৰ ভোক নিয়ন্ত্ৰণ কৰাত সহায় কৰিব।
চিকিৎসাৰ আন পদ্ধতি সমূহ হ’ল:
মন-শৰীৰৰ ব্যায়াম, যেনে প্ৰগতিশীল পেশীৰ শিথিলতা, যিয়ে আপোনাক শান্ত হোৱাত আৰু পুনৰ টোপনি অহাত সহায় কৰে।
পোহৰ চিকিৎসা (ফটোথেৰাপি) যত প্ৰতিদিনে প্ৰায় ১৫ৰ পৰা ৩০ মিনিট সময় এজন ৰোগীক কিছু বিশেষ পোহৰ ব্যৱহাৰ কৰিবলৈ দিয়া হয়। এই পোহৰে ৰোগী জনৰ চাৰ্কেডিয়ান ক্ৰম সলনি কৰাত সহায় কৰে, যাতে তেওঁৰ ৰাতি টোপনি অনুভৱ কৰিব পাৰে।

কেতিয়াবা এই চিকিৎসাত মেলাটনিনৰ ব্যৱহাৰো কৰিবলৈ দিয়া হয়, কিন্তু সেয়া বিকাৰৰ স্তৰ আৰু ব্যক্তি জনৰ বয়সৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰে। মেলাটনিন হৈছে টোপনি-জাগৰণৰ চক্ৰ নিয়ন্ত্ৰণ আৰু নিয়ন্ত্ৰণ কৰা হৰম’ন। সেয়ে কেতিয়াবা বিশেষজ্ঞ সকলে সহায় কৰিবলৈ মেলাটনিন পৰিপূৰক গ্ৰহণ কৰাৰ পৰামৰ্শ দিব পাৰে।
তাৰ বাহিৰেও আছে ওজন ব্যৱস্থাপনা কাৰ্যসূচী, যাতে ব্যক্তি জনে স্বাস্থ্যসন্মত ওজন বজাই ৰাখিব পাৰে, পুষ্টিকৰ খাদ্য বাছি ল’ব পাৰে আৰু ভাল অনুভৱ কৰিব পাৰে। তাৰ লগতে সংযুক্ত আন এটা পদ্ধতি হৈছে স্বাস্থ্যকৰ ঘৰৰ আহাৰ। এই বিকাৰ থকা ব্যক্তি সকলৰ বাহিৰেও আন সকলেও ঘৰত কেৱল স্বাস্থ্যকৰ খাদ্যহে থকাটো নিশ্চিত কৰা উচিত। অধিক চৰ্বি আৰু চেনি থকা খাদ্যৰ পৰা পৰাপক্ষত আঁতৰি থাকিব পাৰি।
টোপনিৰ ভাল পৰিষ্কাৰ-পৰিচ্ছন্নতাৰ অভ্যাস কৰাটোও বহুত জৰুৰী। এটা শোৱা কোঠাৰ উষ্ণতা আৰামদায়ক ৰাখিব লাগে আৰু প্ৰতিদিনে একে সময়তে শুবলৈ চেষ্টা কৰা ভাল। শোৱাৰ আগতে কেফেইন , যিকোনো মাদক দ্ৰৱ্য আৰু ফোনৰ ব্যৱহাৰ সম্পূৰ্ণ বন্ধ কৰিব লাগে ।
লগতে সকলো ব্যক্তিয়ে বিশেষকৈ এই বিকাৰৰ লক্ষণ থকা ব্যক্তি সকলে মানসিক স্বাস্থ্যৰ প্ৰতি সচেতন হ’ব লাগে । যদি বহু দিন ধৰি অধিক হতাশ বা চাপ যেন অনুভৱ হয় তেনেহ’লে তাৰ উচিত ব্যৱস্থা কৰিব লাগে। যদি আপুনি দুখী বা উদ্বিগ্ন অনুভৱ কৰে, তেন্তে আপোনাৰ খুব কাষৰ এজন ব্যক্তি যাক সকলো ক’ব পাৰে তেওঁৰ সৈতে কথা পাতক আৰু কাউঞ্চিলৰ ওচৰত যোৱাৰ ব্যৱস্থা কৰক।
কিছু ক্ষেত্ৰত ধ্যান আৰু গভীৰ উশাহ-নিশাহৰ দ্বাৰা মানসিক চাপ নিয়ন্ত্ৰণ কৰিবলৈ চেষ্টা কৰিব পৰা যায়। কিন্তু কাউঞ্চেলিং আৰু চিকিৎসাই আৱেগ পৰিচালনা অধিক কৰাত সহায় কৰিব পাৰে আৰু আপোনাৰ মেজাজ উন্নত কৰিব পাৰে।

শেষত, আজিকালি আমি যিহেতু হাততেই সকলো বস্তু পোৱা হৈছো সেয়ে শাৰিৰীক পৰিশ্ৰম কমি হৈছে। সেয়ে কেৱল আৰাম নকৰি দিনত সক্ৰিয় হৈ থকা কাৰ্য্য কৰিব লাগে কাৰণ ই ৰাতি ভালদৰে টোপনি অহাত সহায় কৰে। যদি আপুনি work from home কৰিছে , আৰু যদি বহু সময় কম্পিউটাৰৰ সন্মুখত বহি কাম কৰি আছে তেনেহলে মাজে মাজে নিজৰ ঠাইৰ পৰা উঠি খোজ কঢ়া কৰক লাগিলে নিজৰ কেবিন বা ৰুমতেই হওঁক।
ফাষ্ট ফুড বোৰৰ সংখ্যা যিমান পাৰে কম কৰিবলৈ চেষ্টা কৰক , কাৰণ তাত ব্যৱহৃত বিভিন্ন তেল আৰু মচলাও কেতিয়াবা এই বিকাৰৰ মূল কাৰণ হ’ব পাৰে।
চিকিৎসা নকৰাকৈ এন ই এছৰ ফলত স্বাস্থ্যজনিত সমস্যা আৰু আৱেগিক প্ৰত্যাহ্বানৰ সৃষ্টি হ’ব পাৰে। সেয়েহে যদি এই ধৰণৰ সমস্যা আপুনি নিজে ভোগ কৰি আছে নতুবা আন কাৰোবাৰ মাজত দেখিছে তেনেহলে সময় থাকোঁতেই উচিত ব্যৱস্থা গ্ৰহণ কৰি নিজৰ লগতে আন ব্যক্তিজনকো সুস্থ কৰি তোলক।
সংঘমিত্ৰা কাশ্যপ , মনোবিজ্ঞানী
Images from different sources
Mahabahu.com is an Online Magazine with collection of premium Assamese and English articles and posts with cultural base and modern thinking. You can send your articles to editor@mahabahu.com / editor@mahabahoo.com (For Assamese article, Unicode font is necessary)