চীন
• দিলীপ দৈমাৰী
বিশ্বৰ সৰ্বাধিক জনসংখ্যাৰ দেশ চীনে বহুবছৰৰ আগতেই জন্ম-নিয়ন্ত্ৰণৰ সফলতাৰ বাবে ‘চিঙ্গল চাইল্ড’ নীতি গ্ৰহণ কৰিছে। কিন্তু এতিয়া চীন বিপাঙত পৰিছে, কাৰণ নৱজাতকৰ সংখ্যা কমি যোৱা হেতুকে চীনত বয়সস্থ মানুহৰ সংখ্যা ক্ৰমশঃ বৃদ্ধি পাইছে। ফলত কৰ্মক্ষম যুৱকৰ সংখ্যা হ্ৰাস পাইছে। এনে অৱস্থাত এতিয়া সম্পূৰ্ণ বিপৰীত দিশত আগবাঢ়িবলৈ সিদ্ধান্ত লৈছে চীনৰ শ্বি জিনপিং চৰকাৰে।
নতুন নিয়মত কোৱা হৈছে যে কল-কাৰখানাৰ কৰ্মী সংকট দূৰ কৰিবলৈ চীনৰ নাগৰিকে এতিয়া অধিক সন্তান জন্ম দিব লাগিব। চীনৰ চৰকাৰৰ এনে ঘোষণাৰ পিছতেই চীনৰ এক সংস্থাই তেওঁলোকৰ ‘বাম্পাৰ অ’ফাৰ’ ঘোষণা কৰিছে। সেই সংস্থাই ঘোষণা কৰিছে যে তেওঁলোকৰ কৰ্মীয়ে দুটাতকৈ অধিক, অৰ্থাৎ তৃতীয় সন্তান জন্ম দিলেই বছৰটোত দৰমহা সহকাৰে এবছৰৰ ছুটী লাভ কৰিব। আৰু বছৰেকত পাব ভাৰতীয় মুদ্ৰাৰে প্ৰায় ১২ লাখ টকাৰ বোনাচ!

পূৱ চীনৰ জিয়াংশি প্ৰদেশৰ পৰা আৰম্ভ কৰি দক্ষিণ-পশ্চিম চীনৰ চিছুৱান প্ৰদেশৰ যিসকল কৰ্মচাৰীৰ ঘৰত তিনিবছৰৰ অনুৰ্ধ্ব সন্তান আছে, সকলোকে কেইবছৰমান ধৰি বছৰি বিশেষ ১০ দিনৰ ছুটী দিয়া হৈছিল। কোনো কৰ্মীয়ে বিয়া কৰালে ১৫ দিনৰ ছুটী দিয়া হৈছিল। সেই দুয়োখন প্ৰদেশত অন্তঃসত্ত্বা হোৱাৰ পৰা আৰম্ভ কৰি শিশু জন্মাৰ পিছত মাতৃক দিয়া হৈছে দৰমহা সহকাৰে ৯০ দিনৰ ছুটী। লগতে সন্তানৰ পিতৃয়েও লাভ কৰিছে দৰমহা সহকাৰে ৩০ দিনৰ ‘নাৰ্চিং লিভ’। পূৱ চীনৰ আনহুই প্ৰদেশৰ স্থানীয় চৰকাৰ ঘোষণা কৰিছে যে ‘চিঙ্গল চাইল্ড’ নীতি কাৰ্যকৰী কৰিবলৈ গৈ তেওঁলোকৰ প্ৰদেশৰ জনভাৰসাম্য নোহোৱা হৈ পৰিছে। প্ৰৱীণ সকলৰ সংখ্যা বৃদ্ধি পাইছে, আৰু দ্ৰুতগতিত হ্ৰাস পাইছে নৱীনৰ সংখ্যা। গতিকে, এক সন্তানৰ নীতি এতিয়া আৰু নচলে!
চীনৰ দৈনিক ‘ নেশ্যনেল বিজনেছ ডেইলি’ কাকতত এই সম্পৰ্কে প্ৰকাশিত হোৱা এক প্ৰতিবেদনত কোৱা হৈছে যে চীনৰ চৰকাৰে ঘোষণা কৰিছে – চৰকাৰী কৰ্মচাৰীয়ে সন্তানৰ পিতৃ বা মাতৃ হ’লেই দৰমহা সহকাৰে ছুটী দিয়া হ’ব। লগতে কৰ ৰেহাই আৰু নগদ ধনৰ পুৰস্কাৰ দিয়াও হ’ব। সমগ্ৰ প্ৰকল্পৰ নাম দিয়া হৈছে ‘বেবী বোনাচ’! আনকি নৱজাতকৰ লালন পালনৰ বাবেও সংশ্লিষ্ট কৰ্মচাৰীক উৎসাহ ভাট্টা চৰকাৰৰ তৰফৰ পৰা দিয়া হ’ব। ইয়াতেই শেষ নহয়, চৰকাৰৰ এনে ঘোষণাত উদ্বুদ্ধ হৈ কিছুমান বেচৰকাৰী সংস্থাইও সুৰতে সুৰ মিলাই চমকপ্ৰদ ঘোষণা কিছুমান কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰিছে। এইবোৰৰ ভিতৰত ভাল অ’ফাৰ ঘোষণা কৰিছে ‘বেইজিং দাবিনং টেকন’লজি গ্ৰুপ’ নামৰ এক সংস্থাই। তেওঁলোকে কৈছে যে তেওঁলোকৰ যিকোনো পদমৰ্যদাৰ কৰ্মীয়ে তৃতীয় সন্তান জন্ম দিলে ততিনি বছৰত উৎসাহ ভাট্টা পাব ৯০০০০ য়ুৱান, অৰ্থাৎ ভাৰতীয় মুদ্ৰা অনুসৰি প্ৰায় ১২ লাখ টকা। কৰ্মী যদি মহিলা হয়, বোনাচৰ বাহিৰেও পাব এবছৰৰ দৰমহা সহকাৰে ১২ মাহৰ ছুটী। কৰ্মী পুৰুষ হ’লে পাব অতিৰিক্ত ৯ মাহৰ ছুটী।

কেৱল তৃতীয় সন্তান নহয়, প্ৰথম সন্তান জন্ম দিলেও পাব ৩০০০০ য়ুৱান, ভাৰতীয় মুদ্ৰা অনুসৰি প্ৰায় ৩৫৪০০০ টকা ; দ্বিতীয় সন্তান জন্ম দিলে (পুৰুষ-মহিলা সকলোকে) পাব ৬০০০০ য়ুৱান, অৰ্থাৎ ভাৰতীয় মুদ্ৰা অনুসৰি প্ৰায় ৭০০০০০ টকা!
চীনৰ ভালেমান পৌৰসভাইও ঘোষণা কৰিছে যে দ্বিতীয় আৰু তৃতীয় সন্তান জন্ম দিলে প্ৰতি মাহে কৰ্মীসকলক বোনাচ দিয়াৰ বাহিৰেও মহিলাৰ ক্ষেত্ৰত দৰমহা সহকাৰে ৯৮ দিনৰ ছুটী দিয়া হ’ব।