নুশুনা হ'ম নেকি মৌমাখিৰ গুণগুণ?

মৌমাখিৰ গুণগুণ

মোহন‌ খাউন্ড

আমি লাহে লাহে নুশুনা হ’ম নেকি মৌমাখিৰ গুণগুণ?

সকলো মৌমাখি নোহোৱা হৈ গ’লে কি হ’ব?

Climate Change: Individual Action Versus Collective Action

হয়, প্ৰাকৃতিক নানা পৰিৱৰ্তনৰ ফলত মৌমাখিৰ বহুকেইটা প্ৰজাতি এতিয়া বিপন্ন হৈছে। আমেৰিকাৰ হাৱাই দ্বীপৰ ৭ ধৰণৰ প্ৰজাতিক বিপন্ন প্ৰজাতি হিচাপে তালিকাভুক্ত কৰা হৈছে। আমেৰিকাৰ এক প্ৰতিবেদনত উল্লেখ কৰা হৈছে যে মৌমাখি পালকসকলে দেখিছে, বছৰটোৰ ভিতৰত প্ৰায় আধাৰো অধিক মৌচাক নষ্ট হৈ পৰিছে। অদৃশ্য হৈ গৈছে মৌচাকৰ বাসিন্দাবোৰো ! হাৱাই দ্বীপৰ হালধীয়াৰঙী মুখৰ সাতটা প্ৰজাতি ৰ ক্ষেত্ৰত বিপদঘন্টা বাজিছে।

আমেৰিকাৰ বন্যপ্ৰাণী কৰ্তৃপক্ষই এই সাতটা প্ৰজাতিক বিপন্ন প্ৰজাতি হিচাপে অন্তৰ্ভুক্ত কৰিবলৈ প্ৰস্তাৱ আগবঢ়ায়। পৰিৱেশ ৰক্ষাৰ ক্ষেত্ৰত কাম কৰি থকা ‘এক্সাৰচেছ চোছাইটি’ নামৰ এক সংস্থাই হাৱাইত মৌমাখিৰ ওপৰত বহুদিন ধৰি গৱেষণা কৰিছে। সেই সংস্থাৰ সঞ্চালক শ্বাৰিনা জেপছনে কৈছে, মৌমাখিয়ে পৰাগসংযোগৰ কাম কৰে আৰু পৰিৱেশৰ ভাৰসাম্য বজাই ৰাখে। পৃথিৱীৰ অইন ঠাইত হয়তো এনে হালধীয়াৰঙী মুখমণ্ডলৰ মৌমাখি থাকিব পাৰে, কিন্তু এইবোৰ মূলতঃ হাৱাই দ্বীপপুঞ্জৰ মৌমাখি তথা কেৱল হাৱাইত এনে কিছুমান উদ্ভিদ আছে – যিবোৰৰ পৰাগসংযোগ এইবোৰ মৌমাখিৰ দ্বাৰাহে হয়।

অৰণ্যৰ দাবানল, পৰুৱাৰ আক্ৰমণ, বনৰীয়া জন্তুৰ আক্ৰমণ, কিছুমান লতা-গুল্মৰ দ্বাৰা হোৱা ক্ষতি, আদি বিভিন্ন কাৰণত মৌমাখিৰ সংখ্যা উদ্বেগজনকভাবে কমি আহিছে। তাৰেই পটভূমিত প্ৰশ্ন উত্থাপন হৈছে, আমি লাহে লাহে নুশুনা হ’ম নেকি মৌমাখিৰ গুণগুণ? হাজাৰ হাজাৰ বছৰ ধৰি মানুহে প্ৰতিপালন কৰি অহা বিখ্যাত পশ্চিমীয়া মৌমাখি এপিছ মেলিফেৰাকে ধৰি পৃথিৱী গ্ৰহটোত ২০ হাজাৰৰো অধিক মৌমাখিৰ প্ৰজাতিৰ বিষয়ে জনা যায়। কিন্তু হঠাতে সকলো মৌমাখি নোহোৱা হৈ গ’লে কি হ’ব?

নুশুনা হ'ম নেকি মৌমাখিৰ গুণগুণ? — Photo by Lisa on Pexels.com

কৰ্নেল বিশ্ববিদ্যালয়ৰ এজন পতংগবিদ স্কট মেকআৰ্টৰ মতে, বৰ্তমান বিশ্বজুৰি মৌমাখিবোৰে কেইবাটাও ভাবুকিৰ সন্মুখীন হৈছে – য’ত আছে বাসস্থানৰ ক্ষতি, পৰজীৱী আৰু ৰোগ সৃষ্টিকাৰী জীৱাণু, কীটনাশক, জলবায়ু পৰিৱৰ্তন, খাদ্যৰ মানদণ্ড আৰু উপলব্ধতা হ্ৰাস পোৱা, আৰু বিশেষকৈ পোহনীয়া মৌমাখিৰ ক্ষেত্ৰত দুৰ্বল ব্যৱস্থাপনা পদ্ধতি।

বনৰীয়া মৌমাখিৰ কথা উল্লেখ হ’লে ক’ব পাৰি যে বনৰীয়া মৌমাখিৰ সংখ্যা নথিভুক্ত কৰাটো অধিক কঠিন। কিন্তু এইটো স্পষ্ট যে সমগ্ৰ বিশ্বতে বহু প্ৰজাতিৰ অৱনতি ঘটিছে, আনকি কিছুমানে বিলুপ্তি হৈ যোৱাৰ ভাবুকিৰ সন্মুখীন হৈছে।

উদাহৰণস্বৰূপে, ২০১৭ চনৰ এটা অধ্যয়নত দেখা গৈছে যে উত্তৰ আমেৰিকাৰ থলুৱা ৪,০০০ তকৈ অধিক মৌমাখি প্ৰজাতিৰ ভিতৰত মূল্যায়ন কৰিবলৈ পৰ্যাপ্ত তথ্য থকা প্ৰজাতিসমূহৰ ভিতৰত প্ৰায় চাৰিটাৰ ভিতৰত এটা প্ৰজাতি বিপন্ন আৰু বিলুপ্তিৰ আশংকা বৃদ্ধি পাইছে। মন কৰিবলগীয়া যে সকলো বন্য মৌমাখিৰ প্ৰজাতিৰ অৱনতি ঘটি থকা নাই, কিছুমান জনসংখ্যা সুস্থিৰ হৈ থকাৰ বিপৰীতে আন বহুতৰ সংখ্যা বৃদ্ধি পাই অধিক ব্যাপক হৈ পৰিছে।

এটা কাল্পনিক দৃশ্যপট কল্পনা কৰক, যেনে পৃথিৱীৰ সকলোবোৰ মৌমাখি হঠাতে নোহোৱা হৈ গ’ল। ইয়াৰ যথেষ্ট প্ৰভাৱ পৰা এটা ক্ষেত্ৰ হ’ব কৃষি!

মেকআৰ্টে অলপতে নিউজ উইকক কৈছে যে যদি হঠাতে মৌমাখি নোহোৱা হৈ যায় তেন্তে কৃষি আৰু আমি সকলোৱে খোৱা খাদ্যৰ ওপৰত ইয়াৰ গভীৰ প্ৰভাৱ পৰিব।

বহুতো শস্য উদ্ভিদ প্ৰকৃততে পোক-পৰুৱা, যেনে- মৌমাখি, ভেকুলী আৰু পখিলাৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল। বিশ্বব্যাপী খাদ্য শস্যৰ সংখ্যাৰ কথা আহিলে গৱেষকসকলে অনুমান কৰে যে শস্য-উদ্ভিদৰ প্ৰায় তিনি চতুৰ্থাংশই আংশিক বা সম্পূৰ্ণৰূপে ওপৰতেই নিৰ্ভৰশীল, বিশেষকৈ পৰিচালিত মৌমাখি আৰু কম পৰিমাণে বনৰীয়া মৌমাখিৰ ওপৰত।

এজন বিশেষজ্ঞই কয়, “মৌমাখি নোহোৱা হৈ গ’লে বেছিভাগ ফল-মূল, বাদাম, শাক-পাচলি অধিক দামী হ’ব আৰু বিচাৰি পোৱাটো বহুত কঠিন হ’ব, কাৰণ সেইবোৰ উৎপাদন কৰাটো কঠিন হ’ব। যদি বিশ্বজুৰি সকলো ২০,০০০ প্ৰজাতিৰ মৌমাখি হেৰুৱাৰ কথা কোৱা হয়, মানুহ তথাপিও জীয়াই থাকিব, কাৰণ মানুহে খোৱা কেলৰিৰ বেছিভাগেই শস্য আৰু শস্যৰ পৰা (যেনে, ঘেঁহু, ধান, আৰু কুঁহিয়াৰ) বা উদ্ভিদৰ দ্বাৰা বংশবৃদ্ধি কৰা শস্যৰ পৰা আহে (যেনে ‘আলু’ হিচাপে)—গতিকে মানুহে অনাহাৰে নাথাকিব।”

কিন্তু মানুহৰ খাদ্যত অত্যাৱশ্যকীয় পুষ্টিকৰ উপাদান (বিশেষকৈ ভিটামিন আৰু খনিজ পদাৰ্থ) আৰু বৈচিত্ৰ্য প্ৰদান কৰা বেছিভাগ শস্য উৎপাদনৰ বাবে মৌমাখিৰ পৰগাছা অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ—আৰু বৃহৎ পৰিসৰত সলনি কৰাটো কঠিন—(মছলা আৰু বনৌষধিৰ লগতে উদ্দীপক শস্যৰ কথা ভাবিব লাগিব, যেনে চাহ আৰু কফি)।

“গতিকে, যদি সকলো মৌমাখি বিলুপ্ত হৈ যায়, তেন্তে আমি হয়তো ভোকত নাথাকিম, কিন্তু আমি সম্ভৱতঃ যথেষ্ট অসুস্থ আৰু দুখীয়া হ’ম,” বিশেষজ্ঞই কয়।

পাৰ্ডু বিশ্ববিদ্যালয়ৰ এজন পতংগবিজ্ঞানী ক্রিষ্টিয়ান ক্ৰুপকেৰ মতে, আমাৰ শস্যত মৌমাখিয়ে ক্ৰিয়া নকৰাকৈয়ে মানুহে কল্পনাতীতভাৱে জীয়াই থাকিব পাৰে যদিও আমাৰ খাদ্যাভ্যাসৰ নাটকীয় পৰিৱৰ্তন হ’ব লাগিব। তেওঁ কয় যে মৌমাখিয়ে আমাৰ বেছিভাগ ফল-মূল, বাদাম, শাক-পাচলিৰ উৎপাদন হ’বলৈ ক্ৰিয়া কৰে—মৌমাখিৰ অবিহনে আমি এই বহুতো সামগ্ৰী সপুষ্পক কৰাৰ আন এটা উপায় বিচাৰি উলিয়াব লাগিব আৰু ই নিৰৱচ্ছিন্নভাৱে কম কাৰ্যক্ষম হ’ব, যাৰ ফলত অধিক দামী খাদ্যৰ পৰিমাণ কম হ’ব।”

মৌমাখিয়ে প্ৰদান কৰা সেৱাৰ ঠাইত কিছুমান কৌশল বিকশিত কৰা হৈছে যদিও এই পদ্ধতিসমূহ বৃদ্ধি কৰাটো প্ৰত্যাহ্বানজনক।

মেকআৰ্টে কয় যে বহুতো গৱেষণা প্ৰকল্প আৰু ষ্টাৰ্টআপ কোম্পানীয়ে শস্যৰ ৰবটিক পৰাগৰেণু ক্ৰিয়াৰ ওপৰত চকু ৰাখিছে। যেনে আকাশৰ পৰা পৰাগ নিৰ্গত কৰা ড্ৰ’ন, ফুলৰ ওপৰত ব্ৰাছ কৰা ক্ষুদ্ৰ ক্ষুদ্ৰ ৰবটিক মৌমাখি, আনকি ফুলৰ আৱৰণ দিয়া পৰাগ যুক্ত চাবোনৰ বুদবুদ বিতৰণ কৰা ৰোভাৰ। কিন্তু ইবোৰ‌ ফলপ্ৰসু নহ’ব আৰু মৌমাখিৰ বিকল্প কোনোপধ্যেই নহ’ব।

( সহায় লৈ)

Mahabahu.com is an Online Magazine with collection of premium Assamese and English articles and posts with cultural base and modern thinking. You can send your articles to editor@mahabahu.com / editor@mahabahoo.com ( For Assamese article, Unicode font is necessary)