বলবৎকাৰী সঞ্চালকালয়, পিএমএলএ ৰে বিৰোধীক লক্ষ্য কৰি লোৱা হৈছে নেকি?

বলবৎকাৰী সঞ্চালকালয়, পিএমএলএ

কাকলি দাস

৩ জুলাই, ২০২২ তাৰিখে মহাৰাষ্ট্ৰৰ বিধানসভাত বিদ্ৰোহী বিধায়িকা য়ামিনি যশৱন্ত যাদৱে ভোটদান কৰি থকাৰ সময়তে সদনত ‘ইডি, ইডি‘ বুলি চিঞৰা শুনা গৈছিল!

Gaza Crisis: Children Forced to Work as Families Struggle Amid Conflict

War, Climate Change, and the Looming Humanitarian Crisis !

December 10, 2024

Manipur: A Humanitarian Crisis Ignored !

December 9, 2024

অৰ্থাৎ, বলবৎকাৰী সঞ্চালকালয়ে সদনতো নিজৰ স্থিতি প্ৰতিষ্ঠা কৰিছে। দেৱেন্দ্ৰ ফাডনাভিছে বিষয়টো চম্ভালি সকলোৰে সন্মুখত স্বীকাৰ কৰিলে, “হয়, এইখন ইডিৰ দ্বাৰা পৰিচালিত চৰকাৰ” – ‘ইডি‘, অৰ্থাৎ একনাথ দেৱেন্দ্ৰ। তেওঁৰ দ্বাৰা কি যে এক তাৎক্ষণিক উপস্থাপন ! (ধীৰে ধীৰে হাত চাপৰি)

সেইদিনা সদনৰ ‘ইডি’ মানে একনাথ দেৱেন্দ্ৰ বুলি আমি ধৰি ল’লোৱেই যেনিবা, কিন্তু আনটো ‘ইডি’, অৰ্থাৎ ‘বলবৎকাৰী সঞ্চালকালয়’ৰ কথা কি ক’ব? ক্ষমতা পৰিৱৰ্তনত ইয়াৰ ভূমিকা কি আছিল? আজি ইডি কেনেকৈ চিবিআইতকৈও শক্তিশালী হৈ উঠিছে? ইডিৰ অপব্যৱহাৰ হৈছে বুলি বিৰোধীয়ে কিয় কৈছে? কংগ্ৰেছে কেনেকৈ ‘কিউৰেট’ কৰিছে আৰু বিজেপিয়ে বলবৎকাৰী সঞ্চালকালয়ক কেনেকৈ উন্নীত কৰিছে?

যোৱা বছৰ আৰিয়ান খানক গ্ৰেপ্তাৰ কৰাৰ পিছত এনচিবিৰ বিষয়া সমীৰ ৱানখেদেৰ ওপৰতো শিৰোনাম দখল কৰিছিল নবাব মালিকে। ‘মূলসুঁতি’ৰ সংবাদ মাধ্যমতো তেওঁ আখ্যান নিয়ন্ত্ৰণ কৰিছিল। অৱশেষত আদালতৰ পৰা ক্লীন চিট পালে আৰিয়ান খানে। কিন্তু পৰৱৰ্তী সময়ত বলবৎকাৰী সঞ্চালকালয়ে নবাব মালিকক ধন সৰবৰাহৰ প্ৰতিৰোধ আইন(PMLA)ৰ অধীনত ধন সৰবৰাহৰ গোচৰত গ্ৰেপ্তাৰ কৰে– ২২ বছৰ পূৰ্বে কৰা লেনদেনৰ বাবে।

এইখিনিয়েই নহয়, তাতোকৈ বেছি আছে। মহাৰাষ্ট্ৰৰ ৰাজনীতিয়ে কেইমাহমানৰ আগতে সকলোৰে দৃষ্টি আকৰ্ষণ কৰিছিল, কাৰণ ক্ষমতা একনাথ শিণ্ডেৰ হাতলৈ গতি কৰিছিল। কিন্তু পটভূমিত কি চলি আছিল?

ৰাজ্যসভাৰ সদস্য সঞ্জয় ৰাউটে ফেব্ৰুৱাৰী মাহত ৰাজ্যসভাৰ অধ্যক্ষলৈ পত্ৰ লিখি ইডিৰ বিৰুদ্ধে অভিযোগ উত্থাপন কৰিছিল। তদুপৰি পিএমএলএৰ অধীনত আন নেতাসকলক জেললৈ প্ৰেৰণ কৰাৰ ভাবুকি দিয়া হৈছিল। ২৮ জন লোকক এতিয়ালৈকে ইডিয়ে উঠাই লৈ অন্যায়ভাবে আৱদ্ধ কৰি ৰাখিছে, ৰাউটে ফেব্ৰুৱাৰী মাহত লিখিছিল – তেওঁৰ বিৰুদ্ধেও ব্যৱহাৰ কৰিব বুলি।

চিঠিখন মুকলিকৈ প্ৰকাশ হৈ ওলোৱাৰ পিছত ইডিয়ে সঞ্জয় ৰাউতৰ পত্নীৰ সম্পত্তি সংলগ্ন কৰে। ৰাউটে লিখিছে যে এই সকলোবোৰ উদ্ধৱ ঠাকৰে চৰকাৰক উৎখাত কৰাৰ বাবে কৰা হৈছে। আৰু জুন মাহত একে ঘটনাই ঘটিছিল। ইডিৰ ভয়ত কিমান টকাৰ বিনিময়ত বিধায়ক বিক্ৰী হৈছিল আৰু কিমানজন? সময়ে এদিন উন্মোচন কৰিব!

পিএমএলএ কি?

অবৈধ ব্যৱসায়ৰ বিৰুদ্ধে যুঁজিবলৈ, অবৈধ ধনৰ প্ৰচলন বন্ধ কৰিবলৈ, অবৈধ ধনেৰে ক্ৰয় কৰা সম্পত্তি জব্দ কৰিবলৈ মানি লাণ্ডাৰিং প্ৰতিৰোধ আইন, পিএমএলএ সৃষ্টি হৈছিল। ইয়াৰ আঁৰৰ যুক্তিটো হ’ল – অবৈধ কাৰ্য্যৰ পৰা উপাৰ্জন কৰা ধনৰ মূল্য আৰু সম্পত্তি নষ্ট হ’লে অবৈধ কামো বন্ধ হৈ যাব। অপৰাধৰ বিৰুদ্ধে যুঁজিবলৈ আইন কঠোৰ হ’ব লাগিব। আৰু এই ৬খন আইন অতি কঠোৰ ব্যৱস্থা, যিয়ে ইয়াৰ অধীনত ৪০টা অপৰাধৰ তালিকাভুক্ত কৰিছে।

৬ খন আইন যেনে – ড্ৰাগছ সৰবৰাহ, অবৈধ অস্ত্ৰ, বেশ্যাবৃত্তি, অবৈধ বন্যপ্ৰাণী ব্যৱসায়, দুৰ্নীতি, ৰাষ্ট্ৰৰ বিৰুদ্ধে যুদ্ধ চলোৱা – জঘন্য কাৰ্যকলাপত কঠোৰ ব্যৱস্থা গ্ৰহণ কৰা। কিন্তু লাহে লাহে ব্যৱস্থাটো ৰাজনীতিয়ে দখল কৰিবলৈ ধৰিলে। ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ আদেশৰ ভিত্তিত নিৰ্মিত পিএমএলএ ৰাজনীতিবিদৰ হাতত এটা আহিলা হৈ পৰিল ৰাজনীতিবিদৰ বিৰুদ্ধে ব্যৱহাৰ কৰিব পৰাকৈ।

ৰাজনৈতিক ‘বুলডজাৰ’ হিচাপে পিএমএলএৰ গতিশীলতা বুজি পাওঁ আহক (যিটো নিশ্চিতভাৱে সকলোৱে সচেতন)।

কংগ্ৰেছে নিজৰ ৰাজনৈতিক বিৰোধীক নিষ্প্ৰাণ কৰিবলৈ পিএমএলএ নামৰ বুলডজাৰ তৈয়াৰ কৰিছিল। পি চিদাম্বৰমে এবাৰ এই বুলডজাৰ চলাই বিৰোধীৰ ক্ৰোধৰ সন্মুখীন হৈছিল। কিন্তু, যেতিয়া বিজেপিয়ে এই পিএমএলএ বুলডজাৰৰ নিয়ন্ত্ৰণ লাভ কৰিলে, তেতিয়া তেওঁলোকে ইয়াক আপডেট কৰি ইয়াৰ গতি আৰু দিশ বৃদ্ধি কৰিলে।

২০১৯ চনত এই আইনখনৰ প্ৰসাৰ বহল কৰি কঠোৰ কৰা হৈছিল, আৰু ইয়াক পুৰ্বদৃষ্টিৰে প্ৰযোজ্য কৰি তোলা হৈছিল। গতিকে যদি আপুনি ১৯৪৭ চনত কিবা এটা অন্যায় কৰিছিল তেন্তে আপুনিও ইয়াৰ পৰিসৰৰ অধীনত আহে।

সেই সংশোধনী আছিল মাষ্টাৰষ্ট্ৰ’ক, আৰু বিল হিচাপে গৃহীত হৈছিল – যিটো লোকসভাত উত্থাপন কৰাৰ প্ৰয়োজন । ইডিৰ দ্বাৰা ১১২টা অনুসন্ধান কংগ্ৰেছৰ কাৰ্যকালত কৰা হৈছিল (২০০৪-২০১৪)। বিজেপিৰ অধীনত মাত্ৰ ৮ বছৰত এই সংখ্যা ২৯৭৪। বিচাৰ বিভাগৰ অভিযোগো ৮ গুণ বেছি। ২০০৪-২০১৪ চনত ১০৪টা গোচৰ আদালতত উপনীত হৈছিল। ২০১৪ চনৰ পৰা আজিলৈকে ৮৩৯ টা গোচৰ আদালতত আছে। ভাল কাম হোৱা বুলি ক’ব নহয়নে? এনেদৰেও ক’ব নহয়নে যে অধিক অনুসন্ধানৰ ফলত অধিক বিচাৰৰ দিশত আগবাঢ়িছে!

কিন্তু, আইন সঠিকভাৱে ব্যৱহাৰ কৰা হৈছে নে নাই সেইটো দোষী সাব্যস্ত হোৱাৰ হাৰৰ দ্বাৰা বিচাৰ কৰা হয়। ইয়াৰে কিমানজন দোষী আছিল? পিএমএলএৰ ১৭ বছৰত ইডিয়ে মাত্ৰ ২৩টা দোষী সাব্যস্ত কৰিছিল। গতিকে, চলি থকা হাজাৰ হাজাৰ গোচৰ কিহৰ দ্বাৰা প্ৰেৰিত? ৰাজনৈতিকভাৱে পৰিচালিত হ’ব পাৰেনে?

Scroll.in ত এটা প্ৰবন্ধত এই বিষয়ে বিতংভাৱে আলোচনা কৰা হৈছিল যে ইডিক বিৰোধীৰ পিছত লাগি থাকিবলৈ অস্ত্ৰ-শস্ত্ৰৰ দৰে ব্যৱহাৰ কৰা হৈছে নে নাই। কথাটো হ’ল যদি আপুনি কোনো বিৰোধী দলত থাকে, তেন্তে ধন সৰবৰাহৰ আইন অনুসৰি আপোনাৰ বিৰুদ্ধে স্বয়ংক্ৰিয়ভাৱে গোচৰ পঞ্জীয়ন হ’ব পাৰে। Scroll.in লেখাটোত এইটোও উল্লেখ কৰা হৈছে যে যেতিয়া এই ৰাজনীতিবিদসকল (বিৰোধী) বিজেপিৰ সৈতে হাই ষ্টেক যুদ্ধত আবদ্ধ হৈ থাকে, তেতিয়া ইডিৰ অভিযানৰ সম্ভাৱনা বৃদ্ধি পায়। সেয়েহে এন চি পি, শিৱসেনা, আই এন চি, চি পি এম আদি সকলোকে বিৰোধী দল হোৱাৰ একমাত্ৰ কাৰণতেই অভিযান চলোৱা হৈছে। এই তালিকাখন চালেই বুজি পাওঁ যে সকলো চোৰ-দুৰ্নীতিগ্ৰস্ত কেৱল বিৰোধী দলত হে আছে। ভালবোৰ কেৱল শাসক অংশতহে থাকে! (‘চেনাই মোৰ ঐ…’)

অসমৰ মুখ্যমন্ত্ৰী হিমন্ত বিশ্ব শৰ্মাৰ উদাহৰণ দিয়া যাওক। চিবিআইলৈ লিখা এখন পত্ৰত সাৰদা গোটৰ প্ৰতিষ্ঠাপক সুদীপ্ত সেনে লিখিছে যে তেওঁ শৰ্মাক উৎকোচ দিছিল। সেই পত্ৰৰ ভিত্তিত ইডিয়ে টিএমচি( তৃণমূল কংগ্ৰেছ)ৰ কেইবাজনো নেতাক চাৰ্জ শ্বীট কৰিছিল, কিন্তু অসমৰ মুখ্যমন্ত্ৰীক কেতিয়াও মাতিব পৰা নাছিল।

হিমন্ত বিশ্ব শৰ্মাই কংগ্ৰেছ এৰি বিজেপিত যোগদান কৰাৰ কেইমাহমান আগতে শৰ্মাৰ পত্নী ৰিণিকি ভূঞাৰ বিৰুদ্ধে তদন্ত হৈছিল যদিও শৰ্মাই বিজেপিত যোগ দিয়াৰ পিছত কেতিয়াও হোৱা নাই।

ইডিয়ে ৰাজস্থানৰ মুখ্যমন্ত্ৰী অশোক গেহলটৰ ভাতৃ আগৰসেন গেহলটৰ কাৰ্যালয়ত উপস্থিত হৈ পঞ্জাৱ নিৰ্বাচনৰ ঠিক আগতেই পঞ্জাৱৰ মুখ্যমন্ত্ৰী চান্নীৰ আত্মীয়ৰ বিৰুদ্ধে অভিযান চলায়। মুঠতে বিৰোধী নেতাসকল দুৰ্নীতিগ্ৰস্ত, আৰু শাসক দলৰ সদস্যসকল তুলসী পাতৰ দৰেই পৱিত্ৰ।

কংগ্ৰেছে ইডিক কেনেকৈ অস্ত্ৰ-শস্ত্ৰ প্ৰদান কৰিলে?

বিৰোধীয়ে হয়তো এতিয়া নিজৰ ভুক্তভোগী কাৰ্ড খেলি থাকিব পাৰে, কিন্তু ইডিক অস্ত্ৰ-শস্ত্ৰ প্ৰদান কৰিছিল কংগ্ৰেছে হে! ২০০৯-২০১২ চনলৈকে অনা ১৪০টা অপৰাধ সংশোধনীৰ দ্বাৰা ৩০খন আইনৰ অধীনত আছিল। আচলতে আনকি কপিৰাইট উলংঘাও ধন সৰবৰাহৰ অভিযোগৰ পৰিসৰৰ অধীনত ৰখা হয়। জামিন অবিহনে কাৰাগাৰত ভৰ্তি কৰাব পাৰিছিল। ইণ্ডিয়ান এক্সপ্ৰেছৰ বাৰ্তা অনুসৰি পি চিদাম্বৰমৰ যুগত ইডিক ৰাজনৈতিকভাবে ব্যৱহাৰ কৰা আৰম্ভ হৈছিল। ইডিয়ে তেতিয়াৰ পৰাই শিৰোনাম দখল কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰিলে। মধু কোডা গোচৰ, ২জি কেলেংকাৰী, এয়াৰচেল মেক্সিছ গোচৰ, চি ডব্লিউ জি, চাহাৰা গোচৰ, বেলাৰী মাইনিং গোচৰত বিজেপিৰ ৰেড্ডী ভাতৃসকল জড়িত আছিল, জগন মোহন ৰেড্ডী কেছ আৰু বাবা ৰামদেৱ কেছ – কিন্তু ২০১৪ চনৰ পিছত এই গোচৰবোৰৰ কি হ’ল?

কিন্তু, ভাগ্যই নিজৰ ভূমিকা পালন কৰিছিল – পি চিদাম্বৰমে নিজৰ কাৰ্যকালত ইডি আৰু পিএমএলএৰ সম্পূৰ্ণ ব্যৱহাৰ কৰিছিল, আৰু তাৰ পিছত এটা টাৰ্ণআউটত ২০১৯ চনত পি চিদাম্বৰমে ১০৬ দিন কাৰাগাৰত কটায়, এটা অপৰাধৰ বাবে – যিটো তেওঁৰ নিজৰ কাৰ্যকালত কৰা হৈছিল।

বিজেপিয়ে ইডিক কেনেকৈ ক্ষমতা প্ৰদান কৰিলে?

‘কংগ্ৰেছতকৈ ভাল’ বিজেপিয়ে পিএমএলএ আৰু ইডিক পৰৱৰ্তী পৰ্যায়লৈ লৈ গ’ল। ২০১৯ চনত পিএমএলএ আইনত হোৱা পৰিৱৰ্তনে ইডিক ক্ষমতা প্ৰদান কৰিছিল। এতিয়া পুৰ্বদৃষ্টিৰে চালে কেচ খুলিব পাৰি, ৫, ১০, ৫০, বা ১০০ বছৰৰ আগৰ ঘটনা হ’লেও কোনো কথা নাই৷ শীঘ্ৰেই নেহৰুকো ৰেইড কৰা হ’ব পাৰে!

পূৰ্বে তালাচী আৰু জব্দ কৰাৰ বাবে চাৰ্জ শ্বীটৰ প্ৰয়োজন হৈছিল। ২০০৯ চনৰ পিছত কংগ্ৰেছ কাৰ্যকালত কেৱল এফ আই আৰৰ প্ৰয়োজন আছিল। এতিয়া ২০১৯ চনৰ পিছত কোনো কাগজ-পত্ৰৰ প্ৰয়োজন নাই। এতিয়া বিচাৰ কৰাটো ইমান সহজ, নহয়নে? (হুমুনিয়াহ)

পিএমএলএ সাংবিধানিক নেকি?

এটা কথা স্পষ্ট, ক্ষমতাত থকাৰ সময়ত কংগ্ৰেছ আৰু বিজেপি দুয়োটাই পিএমএলএৰ অপব্যৱহাৰ কৰিছে। এতিয়া, পিএমএলএৰ প্ৰসাৰ বহু দূৰলৈ সম্প্ৰসাৰিত হোৱাৰ বাবে উচ্চতম ন্যায়ালয়ত প্ৰত্যাহ্বানৰ সন্মুখীন হৈছে, কিন্তু বিধানসমূহৰ বিকাশ হোৱা নাই। ইডিৰ ক্ষমতাৰ পৰিসৰৰ সিদ্ধান্ত ল’ব উচ্চতম ন্যায়ালয়ে। কিন্তু গণতন্ত্ৰত ইয়াৰ প্ৰভাৱ কি হ’ব?

আজি ইডিয়ে একো প্ৰকাশ নকৰাকৈ চমন জাৰী কৰিব পাৰে। পিএমএলএ আইনত আত্মদোষ স্বীকাৰ কৰাৰ অনুমতি দিয়া হৈছে; সাধাৰণতে, সেয়া নহয়, কিন্তু বিশেষকৈ পিএমএলএৰ অধীনত আৰক্ষীৰ সন্মুখত দিয়া বক্তব্যসমূহ আদালতত ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰি।

ইডিৰ ওপৰত কোনো দণ্ডাধীশৰ তদাৰকী নাই। আপুনি হয়তো বহুদিন ধৰি নাজানিব যে আপোনাৰ ওপৰত কি অভিযোগ আছে। পিএমএলএৰ অধীনত জামিনৰ বিধান তৰ্কসাপেক্ষভাৱে ইউএপিএতকৈ অধিক কঠোৰ, আনকি উচ্চতম ন্যায়ালয়েও সেউজ সংকেত দিছে। ন্যায়াধীশে যদি অভিযুক্তক নিৰ্দোষী হোৱা বুলি আশ্বাস পায় (বিচাৰবিহীনভাৱে), তেন্তে জামিন মঞ্জুৰ কৰিব পাৰে।

শেষত অভিযোগ দাখিল কৰাৰ আগতে ইডিয়ে সম্পত্তি সংলগ্ন কৰিব পাৰে। ছীল কৰা খামৰ শক্তিৰে সেই কামফেৰা হ’ব আৰু প্ৰতিটো সম্পত্তি ফ্ৰীজ কৰা সম্ভৱ হ’ব – ঘৰ, বেংকৰ বেলেঞ্চ ইত্যাদি।

গতিকে, এই আইনখনে ৰাজনীতিবিদসকলক সন্ত্ৰস্ত নকৰেনে? ই নিশ্চিতভাৱে এক মাষ্টাৰষ্ট্ৰ’ক। কিন্তু গণতন্ত্ৰৰ বাবে ই কোনোমতে ভাল নহ’বও পাৰে। এতিয়া ইয়াৰ ভৱিষ্যৎ সিদ্ধান্ত ল’ব উচ্চতম ন্যায়ালয়ে। কিন্তু মনত ৰখা ভাল যে ৰাজনৈতিক দলসমূহে আইন কেনেকৈ অপব্যৱহাৰ কৰে! আৰু কাইলৈ যদি কংগ্ৰেছ ক্ষমতালৈ আহে তেন্তে আইনখন পুনৰ বিৰোধীৰ বিৰুদ্ধে অপব্যৱহাৰ হ’ব পাৰে।

প্ৰায় সকলো ৰাজনীতিবিদেই ক্ষমতালোভী, গতিকে যাক বিচাৰে সমৰ্থন কৰক- কিন্তু প্ৰশ্নও কৰি থাকক!

[ কাকলি দাসৰ মূল ইংৰাজী লেখাৰ অসমীয়া ভাঙনিঃ অৰবিন্দ ৰাভা]

Mahabahu.com is an Online Magazine with collection of premium Assamese and English articles and posts with cultural base and modern thinking. You can send your articles to editor@mahabahu.com / editor@mahabahoo.com ( For Assamese article, Unicode font is necessary)