বাংলাদেশত চাহখেতিঃ ১ কিলো সোণালী চাহৰ দাম ১৬ কোটি টকা

চাহ

• তনয় চক্ৰৱৰ্তী

চুবুৰীয়া বাংলাদেশত এনে মানদণ্ডৰ চাহ উৎপাদন হ’বলৈ আৰম্ভণি হৈছে, সেই চাহৰ ১ কিলোগ্ৰামৰ মূল্য হ’ব কমেও ১৬ কোটি টকা। হয়, ১ কিলোগ্ৰাম চাহৰ দাম ১৬ কোটি টকা! এয়া কোনো কল্পকাহিনী নহয়, সচাঁ ঘটনা। সোণালী প্ৰলেপৰ এই সোণালী ৰঙৰ চাহ বিশ্বৰ সবাতোকৈ দামী চাহ হ’বলৈ আগবাঢ়িছে বুলি ধাৰণা কৰা হৈছে। এইহেন মূল্যবান চাহ বাংলাদেশৰ চাহবাগিচাত অতি যত্নৰে প্ৰস্তুত হ’বলৈ আগবাঢ়িছে।

প্ৰাপ্ত সংবাদ অনুসৰি ‘গোল্ডেন বেঙ্গল টি’ ( Golden Bengal Tea) নামৰ এনে বিশেষ চাহ স্বচ্ছ চাহৰ কাপত ঢালি দিয়াৰ পিছত সোণোৱালী ৰং দেখা যায়। এনে চাহত ভাঁহি উঠে খোৱাৰ বাবে উপযোগী সোণোৱালী প্ৰলেপ। এনে চাহৰ উৎপাদনকাৰী প্ৰতিষ্ঠান ‘লন্ডন টি এক্সচেঞ্জ‘-এ ‘গোল্ডেন বেঙ্গল টি’ৰ মূল্য নিৰ্দ্ধাৰণ কৰিছে প্ৰতি কিলোগ্ৰামত ১৪ লাখ পাউণ্ড! অৰ্থাৎ, বাংলাদেশৰ টকালৈ পৰিৱৰ্তন কৰিলে ১৬ কোটি টকা। এই বছৰতে মে’ মাহত এনে বিশেষ চাহ বজাৰলৈ অনাৰ পৰিকল্পনা কৰা হৈছে বুলি চাহ প্ৰস্তুকৰ্তা প্ৰতিষ্ঠানটোৱে জানিবলৈ দিছে। গ্ৰেট ব্ৰিটেইনৰ লন্ডনস্থ এই প্ৰতিষ্ঠানটোৰ তত্ত্বাৱধানত বাংলাদেশৰ চিলেট অঞ্চলত বিগত কেইটামান বছৰ ধৰি অতি গোপনীয়তা ৰক্ষা কৰি এনে চাহৰ খেতি কৰা হৈ আছে বুলি প্ৰতিষ্ঠানটোৱে সদৰি কৰিছে।

Screenshot 20220310 101418 Sangbad Pratidin

প্ৰতিষ্ঠানটোৱে জানিবলৈ দিছে যে চাহৰ প্ৰকাৰৰ দিশৰ পৰা এই চাহ ‘ব্লেক টি’ গোত্ৰীয় হ’লেও স্বচ্ছ পিয়লাত পৰিৱেশন কৰিলে সোণালী ৰং দেখা যাব। প্ৰায় চাৰে – চাৰি বছৰ ধৰি এক বিশেষ পদ্ধতিৰে এনে চাহ উৎপাদন পৰ্ব চলি থকাৰ বিষয়েও জানিবলৈ দিয়ে। ‘লন্ডন টি এক্সচেঞ্জ’ৰ প্ৰধান কাৰ্যবাহী অলিউৰ ৰহমানে বি.বি.চি. বাংলাক জনায় যে বিশেষ পদ্ধতিৰে এই চাহ প্ৰস্তুত কৰা হয়। ইয়াৰ বাবে অত্যাধিক যত্নৰ লগতে বিদেশী দক্ষ তথা প্ৰশিক্ষিত কৰ্মীসকলে চাহ প্ৰস্তুত কৰে। সম্পূৰ্ণ প্ৰক্ৰিয়াটোত কোনোধৰণৰ মেচিনৰ সহায় লোৱা নহয়। চাহ গছৰ মাত্ৰ দুটা সোণোৱালী পাতেৰে এই চাহ প্ৰস্তুত কৰা হয়।

অলিউৰ ৰহমানে কয় যে ২০১৬ চনত এনে চাহৰ খেতি আৰম্ভ কৰা হয়। বাংলাদেশৰ চিলেট অঞ্চলত কেইখনমান চাহ বাগিছাৰ বিশেষ অংশ ভাৰা লৈ তেওঁলোকে নিজৰ তত্ত্বাৱধানত এনে চাহৰ খেতি আৰম্ভ কৰে। প্ৰায় ৫ বছৰৰ পিছত ৯০০ কিলোগ্ৰাম চাহৰ পৰা মাত্ৰ ১ কিলোগ্ৰাম সোণালী চাহ উৎপাদন কৰা সম্ভৱ হৈছে। সেই চাহৰ পাতত মিশ্ৰণ কৰা হৈছে ২৪ কেৰেট সোণৰ প্ৰলেপ। উৎপাদক প্ৰতিষ্ঠানটোৰ মতে ইতিমধ্যে বিশ্বৰ বিভিন্ন প্ৰান্তৰ পৰা তেওঁলোকে অৰ্ডাৰ পাবলৈ আৰম্ভ কৰিছে। বহুত সময়ত দেখা যায় যে বহু চাহ গছত সোণালী পাত উৎপন্ন নহয়, আৰু কোনো কোনো সময়ত এনে সোণালী পাতৰ বাবে বহুদিন বহু সপ্তাহ অপেক্ষা কৰিবলগীয়া হয়। দীৰ্ঘসময় ধৰি প্ৰশিক্ষিত কৰ্মীসকলৰ মাধ্যমেৰে লাহে ধীৰে এনে চাহ পাত সংগ্ৰহ কৰা হয়।

Screenshot 20220310 102202 Chrome — পূৱ অসমৰ চাহ বাগিছাৰ মনোহৰী গোল্ড নামৰ চাহ ২০১৯ চনত প্ৰতি কিলোত ৫০০০০/- টকাকৈ বিক্ৰী হৈছিল

তাৰপিছত বিশেষ প্ৰক্ৰিয়াৰ মাজেৰে আকাংক্ষিত চাহৰ ৰূপ দিয়া হয়। এটা পৰ্যায়ত ইয়াৰ সৈতে বিধিসন্মত ভাবে ‘গোল্ড ফ্লেক্স’ বা সোণৰ গুড়ি মিহলোৱা হয়। অলিউৰ ৰহমানে কয় যে দীৰ্ঘ সময় ধৰি উৎপাদন, বিশেষ যত্ন আৰু প্ৰক্ৰিয়া, বিশেষভাৱে প্ৰশিক্ষিত কৰ্মী নিযুক্তি, ইত্যাদি বিভিন্ন কাৰণত এই চাহৰ মূল্য সৰ্বাধিক। বাংলাদেশৰ কোন কোন চাহ বাগিছাত এই চাহৰ খেতি কৰা হৈছে সেই সম্পৰ্কে সোধাত তেওঁ ব্যৱসায়িক কাৰণতে জনাবলৈ ৰাজী নহ’ল।

ইতিমধ্যে একাধিক অনুষ্ঠানত এই দামী চাহৰ প্ৰদৰ্শনী হৈছে। এই বছৰতে মে’ মাহত আনুষ্ঠানিকভাবে ‘গোল্ডেন বেঙ্গল টি’ বজাৰলৈ অনাৰ পৰিকল্পনা কৰিছে ‘লন্ডন টি এক্সচেঞ্জ’-এ। ‘লন্ডন টি এক্সচেঞ্জ’-এ বিশ্বৰ নানান দামী ব্ৰেন্ডৰ চাহ সংগ্ৰহ কৰে আৰু বিক্ৰী কৰে। এই প্ৰতিষ্ঠানটোৱে বিশ্বৰ বিভিন্ন ৰাজপৰিয়ালকো নিয়মীয়াকৈ বিশেষ চাহ যোগান ধৰে। কিন্তু এইবাৰ প্ৰথমবাৰৰ বাবে তেওঁলোকে নিজৰ তত্ত্বাৱধানত এনে চাহৰ উৎপাদন কৰিছে।

প্ৰসঙ্গতে অলিউৰ ৰহমানে কয় যে কেই বছৰমান আগতে চাহক লৈ কৰা গৱেষণাৰ সময়ত তেওঁলোকে এক বিশেষ ‌পদ্ধতি আৱিষ্কাৰ কৰিছিল আৰু দেখা গৈছিল যে বিশেষ জাতৰ ‘ব্লেক টি’ গছৰ কুমলীয়া সোণালী পাত সংগ্ৰহ কৰি বিশেষভাৱে ‘গান মেটেল’ৰ মাধ্যমেৰে তাপ দিলে পাতৰ পৰা ঘাম বিক্ৰী হয়। তাৰপিছত সেই পাত শুকুৱালে সেই পাত সোণালী বৰণৰ হৈ পৰে। কিন্তু ‘গোল্ডেন বেঙ্গল টি’ৰ উৎপাদন পদ্ধতি সম্পৰ্কে একো তথ্য পোহৰলৈ অহা নাই।