বাংলাদেশে মহম্মদ ইউনুছৰ ওপৰত নিৰ্যাতন বৃদ্ধি কৰিছে!

মহম্মদ ইউনুছৰ ওপৰত নিৰ্যাতন বৃদ্ধি

তনয় চক্ৰৱৰ্তী

এই নিৰ্যাতন হ’ল নোবেল বঁটা বিজয়ীগৰাকীৰ বিৰুদ্ধে চলোৱা অভিযান বহল দমনৰ অংশ!

২০০৬ চনত যেতিয়া তেওঁ শান্তিৰ নোবেল বঁটা লাভ কৰা প্ৰথমজন বাংলাদেশী হিচাপে স্বীকৃত হৈছিল, তেতিয়া মহম্মদ ইউনুছৰ দেশবাসীসকলে ৰাজপথত উৎসৱ উদযাপন কৰিছিল।

Climate Change: Individual Action Versus Collective Action

১৯৮০ চনত ইউনুছে আৰম্ভ কৰা দৰিদ্ৰসকলক দিয়া ক্ষুদ্ৰ “মাইক্ৰ’লোন”ৰ আৰ্হিটোৱে বিশ্বৰ লাখ লাখ লোকক নিজকে দৰিদ্ৰতাৰ পৰা মুক্ত কৰাত সহায় কৰিছিল। দেশ-বিদেশত উদ্যমীজন আছিল এক প্ৰিয় ঘৰুৱা নাম।

বাংলাদেশত অন্ততঃ সেইটো সলনি হৈছে। আজিৰ বাংলাদেশত ইউনুছক খেদি ফুৰাতকৈ বৰং কমকৈ তেওঁৰ বিষয়ে উল্লেখ কৰা হয়।

এই মাহত তেওঁক দেশৰ দুৰ্নীতি বিৰোধী আয়োগৰ আগত টানি আনি তেওঁৰ ব্যৱসায়ক লৈ প্ৰশ্নৰ সন্মুখীন কৰোৱা হৈছে।

তেওঁৰ সহযোগীসকলৰ ক্ৰমবৰ্ধমান তালিকাৰ লগতে তেওঁক দেশ এৰি যোৱাত বাধা দিয়াৰ আশংকা কৰিছে।

আয়োগৰ পৰা অহা এই চমন হৈছে বাংলাদেশৰ প্ৰধানমন্ত্ৰী শ্বেইখ হাছিনা ৱাজেদে ইউনুছৰ বিৰুদ্ধে চলোৱা এক দশকজোৰা অভিযানৰ শেহতীয়া ক্ষেপনাস্ত্ৰ সদৃশ।

হাছিনা চৰকাৰে দাবী কৰিছে যে ইয়াৰ লক্ষ্য হৈছে দুৰ্নীতি নিৰ্মূল কৰা।

বাংলাদেশে মহম্মদ ইউনুছৰ ওপৰত নিৰ্যাতন বৃদ্ধি কৰিছে!

কিন্তু ইউনুছৰ তদন্ত হ’ল বাংলাদেশত বৃদ্ধি পোৱা স্বৈৰাচাৰীতাবাদৰ প্ৰমাণ, যিয়ে দেশখনে এসময়ত লালন-পালন কৰিব বিচৰা নাগৰিক সমাজৰ বাবে স্থান ক্ৰমান্বয়ে পৰিসীমাবদ্ধ কৰি তুলিছে।

ইউনুছৰ ভাগ্যই বাংলাদেশত সামাজিক উদ্যোগ আৰু বেচৰকাৰী সংগঠনসমূহৰ পৰিৱৰ্তিত অৱস্থাৰ ইংগিত দিয়ে। ১৯৭০ চনৰ পৰা আৰম্ভ কৰি দেশৰ উন্নয়ন বৃদ্ধিৰ বাবে আগ্ৰহী একেৰাহে চৰকাৰসমূহে ইউনুছৰ গ্ৰামীন বেংকৰ দৰে সংগঠনৰ কাম-কাজক আকোৱালি লৈছিল। কিন্তু অৱশেষত তেওঁলোকে চিন্তা কৰিবলৈ ধৰিলে যে এনে গোটবোৰে নিজৰ অত্যধিক ক্ষমতা জমা কৰি আছে।

শ্বেইখ হাছিনাই এদশকৰো অধিক পূৰ্বে ইউনুছৰ ব্যৱসায়ৰ তদন্ত আৰম্ভ কৰিছিল, যেতিয়া নৰৱেৰ এখন তথ্যচিত্ৰই অভিযোগ কৰিছিল যে তেওঁ ১৯৯০ চনত নৰৱেৰ সাহায্য সংস্থাৰ পৰা অনুদানসমূহ ডাইভাৰ্ট কৰিছিল (নৰৱে চৰকাৰৰ তদন্তত এই দাবীৰ সমৰ্থনত কোনো প্ৰমাণ পোৱা নগ’ল)। শ্বেখ হাছিনাই কাৰাগাৰত কটোৱা সামৰিক শাসনৰ সময়ছোৱাত ২০০৭ চনত ৰাজনীতিত চমুকৈ ডুব যোৱা ইউনুছ ডাঙৰীয়াই হয়তো চিন্তিত হৈ পৰিছিল যে তেওঁ এজন কাৰ্য্যকৰী ৰাজনৈতিক বিৰোধীলৈ পৰিণত হ’ব পাৰে।

তেখেতে তেওঁক কৰ পৰিহাৰ কৰাৰ অভিযোগ উত্থাপন কৰে, তেওঁক “দুখীয়াৰ ৰক্তশোষক” বুলি অভিহিত কৰে আৰু গ্ৰামীন বেংক, মিষ্টাৰ ইউনুছৰ ক্ষুদ্ৰ ঋণ ব্যৱসায়ৰ লগতে তেওঁৰ ব্যক্তিগত বিত্তীয় তদন্ত আৰম্ভ কৰে।

শ্বেখ হাছিনাই ক্ষমতাৰ ওপৰত নিজৰ দখল কটকটীয়া কৰাৰ লগে লগে ইউনুছৰ ওপৰত তেওঁৰ সন্দেহ গভীৰ হৈ পৰিল। ২০১১ চনত চৰকাৰে ইউনুছক গ্ৰামীন বেংকৰ পৰা বহিষ্কাৰ কৰে এই ভিত্তিত যে তেওঁ বাধ্যতামূলক অৱসৰৰ বয়স ৬০ বছৰ অতিক্ৰম কৰিছে (সেই সময়ত তেওঁৰ বয়স আছিল ৭০)।

তিনি বছৰৰ পাছত বেংকৰ পৰিচালনা সমিতিৰ দায়িত্ব সম্পূৰ্ণৰূপে দখল কৰে। ২০১২ চনত বাংলাদেশৰ পদ্ম নদীৰ ওপৰেৰে এখন দলং নিৰ্মাণৰ পৰিকল্পনা সাময়িকভাৱে হাতৰ পৰা ওলাই গৈছিল যেতিয়া বিশ্ব বেংকে বাংলাদেশী বিষয়াসকলৰ দুৰ্নীতিৰ কথা উল্লেখ কৰি ১.২ বিলিয়ন ডলাৰৰ পুঁজিৰ প্ৰতিশ্ৰুতি প্ৰত্যাহাৰ কৰিছিল। পিছত প্ৰধানমন্ত্ৰীয়ে দাবী কৰে যে গ্ৰামীনৰ পৰা অপসাৰণ কৰাত ক্ষুব্ধ ইউনুছে আমেৰিকাক লবী কৰি বিশ্ব বেংকক এই প্ৰকল্পৰ পৰা আঁতৰি আহিবলৈ মান্তি কৰাইছিল।

কিন্তু ইউনুছে কোনো ধৰণৰ জড়িত হৈ থকা বুলি অস্বীকাৰ কৰিছে। জুলাই মাহত ইউনুছে লাভজনক নোহোৱা প্ৰতিষ্ঠান গ্ৰামীন টেলিকমৰ শ্ৰমিকৰ পৰা লাখ লাখ টকা আত্মসাৎ কৰা অভিযোগৰ সুকীয়া তদন্ত আৰম্ভ কৰিছিল (গ্ৰামীন টেলিকম আৰু ইউনুছে এই অভিযোগ অস্বীকাৰ কৰিছে)।তাৰ পিছত তদন্ত বহল কৰি গ্ৰামীন নাম ব্যৱহাৰ কৰা আন বহুতো কোম্পানী আৰু সংস্থাক সামৰি লোৱা হৈছে, য’ৰ কেইবাটাই বিদেশত ভিত্তি কৰি আছে।

শেহতীয়া তদন্তৰ সময়সূচী অহা বছৰ হ’বলগীয়া নিৰ্বাচনৰ পূৰ্বে শ্বেখ হাছিনাৰ ৰাজনৈতিক প্ৰতিযোগিতাৰ চিন্তাৰ বাবেই প্ৰেৰিত হোৱা যেন লাগে। আগষ্ট মাহৰ পৰা চৰকাৰে হাজাৰ হাজাৰ সমালোচক আৰু বিৰোধীৰ সদস্যৰ বিৰুদ্ধে অপৰাধমূলক অভিযোগ উত্থাপন কৰিছে বুলি ‘হিউমেন ৰাইটছ ৱাচ’ নামৰ এটা গোটে তথ্য প্ৰকাশ কৰিছে।

ঢাকা বিশ্ববিদ্যালয়ৰ আছিফ নজৰুলে হিচাপ কৰিছে যে ইউনুছৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় স্থানে তেওঁক প্ৰধানমন্ত্ৰীৰ ক্ষমতাৰ বাবে এক শক্তিশালী ভাবুকি কৰি তুলিছে: “যদি আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সমাজে এই শাসন ব্যৱস্থাৰ বিকল্প বিচাৰে, তেন্তে সেই প্ৰক্ৰিয়াত ড০ ইউনুছ অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ হ’ব পাৰে—যদি তেওঁ বিচাৰে।”

[Images from different sources]

Mahabahu.com is an Online Magazine with collection of premium Assamese and English articles and posts with cultural base and modern thinking. You can send your articles to editor@mahabahu.com / editor@mahabahoo.com ( For Assamese article, Unicode font is necessary)