বিহাৰৰ বেতিয়া ষ্টেচনৰ আকৰ্ষণঃ 'ডিজিটেল ভিক্ষাৰী ৰাজু'!

• তনয় চক্ৰৱৰ্তী

বিহাৰ:

Syria: Decade of brutal war left nearly 307,000 civilians dead

June 29, 2022

‘ডিজিটেল লেনদেন’ৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰাৰ পিছত ভাৰতবৰ্ষত ডিজিটেল লেনদেনে কেনে ৰূপ ধাৰণ কৰিছে – তাৰেই এক চমকপ্ৰদ ঘটনা পোহৰলৈ আহিছে। ঘটনাৰ স্থান বিহাৰৰ বেতিয়া ষ্টেচন।

ঘটনাৰ নায়কৰ নাম ৰাজু প্ৰসাদ, বয়স ৩৯ বছৰ, স্বাস্থ্য-পাতি আকৰ্ষণীয়, চুলিবোৰ বিন্যস্ত হ’লেও চেহেৰাত অপুষ্টিৰ কোনো চিন-মোকাম নাই। হাঁহিমুখে থাকে। তেওঁৰ জীৱিকা হ’ল ভিক্ষাবৃত্তি। হাঁহিমুখেই ভিক্ষা খোজে তেওঁ। কিন্তু অইন ভিক্ষাৰীসকলৰ দৰে ভিক্ষাৰী তেওঁ নহয়। তেওঁ হ’ল ‘ডিজিটেল ভিক্ষাৰী’! ৰাজু প্ৰসাদে গলত ‘কিউ-আৰ স্কেন-কোড’ ওলোমাই লৈ ৰেলষ্টেচনৰ প্লেটফৰ্মত বিচৰণ কৰি নিজৰ মেজাজেৰে ভিক্ষা খোজে। ভাৰতবৰ্ষৰ অগণন ভিক্ষাৰীৰ মাজত থকা তেওঁ এতিয়া নিজৰ স্বতন্ত্ৰ পৰিচয় তৈয়াৰ কৰিবলৈ সক্ষম হৈছে। নগদ ধনৰ ভিক্ষা তেওঁ নিবিচাৰে। গলত ওলোমাই থোৱা জনপ্ৰিয় ‘ই-ৱালেট’ সংস্থাৰ ‘কিউ-আৰ কোড’ দেখুৱাই ৰাজুৱে অনুৰোধ কৰে – তেওঁক যেন ফোন-পে, পেটিএম, গুগল পে, ফ্ৰিচাৰ্জ – জাতীয় ডিজিটেল মাধ্যমেৰে ভিক্ষা প্ৰদান কৰা হয়। বিহাৰৰ পশ্চিম চম্পাৰন জিলাৰ বেতিয়া ৰেলষ্টেচনৰ প্লেটফৰ্মত ৰাজুৱে ভিক্ষা বিচৰা শৈলী দেখিলে তেওঁৰ ৰাজকীয় মেজাজৰ উমান পোৱা যায়। ৰাজুই নিজে কয় যে,’ মই আধুনিক সময়ৰ তালে তালে সলনি হোৱা এজন আধুনিক ভিক্ষাৰী। সন্মুখত বাতি বা কাঁহী লৈ বহি থাকিবলৈ মই ভাল নাপাওঁ। হাতে ভৰিয়ে বেন্ডেজ লগাই কুষ্ঠৰোগী হৈ বহি থাকিবলৈ মোৰ অকণো ইচ্ছা নাই। মোৰ সন্মুখত কোনোবা আহি থিয় হ’লে হাতযোৰ কৰি ভিক্ষা বিচাৰো মই। যিসকলে দিবলৈ ৰাজী হয়, মই তেওঁলোকক ডিজিটেল পদ্ধতিৰে ভিক্ষা দিবলৈ কওঁ। এনে ক্ষেত্ৰত যিসকলে মোক দিবলৈ ৰাজী হয়, কিন্তু ডিজিটেল পদ্ধতিৰে লেনদেন নকৰে, তেওঁলোকে মোক মুদ্ৰা বা নোট প্ৰদান কৰিলে মই লবলগীয়া হয়।’

ৰাজুৱে কিয় নগদ ধন নলয়, তাকে লৈ অইন ভিক্ষাৰীসকলৰ মাজতো তুমুল চৰ্চা চলিছে। নাম প্ৰকাশত অনিচ্ছুক বেতিয়া ষ্টেচনৰ এজন হকাৰে কোৱা অনুসৰি, ‘প্লেটফৰ্মত আৰু ষ্টেচনৰ বাহিৰত যিসকলে ভিক্ষা বিচাৰে – তেওঁলোকৰ অন্তৰালত ‘দাদা’ আছে। সেই ‘দাদা’ৰ অন্তৰালত ৰাজনৈতিক নেতা আৰু পুলিচৰ অদৃশ্য হাত আছে। ফলত, ভিক্ষাৰী সকলে দিনটোৰ শেষত ‘প্ৰণামী’ৰ ধন ‘দাদা’ক দিবলগীয়া হয়। ‘দাদা’ৰ অনুচৰ সকলে সন্ধিয়া ভিক্ষাৰীৰ মোনাৰ ভিতৰত হাত ভৰাই হিচাব লয়। সেইবাবেই তেনে ঝামেলাৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ ৰাজুই এনে অভিনৱ পদ্ধতি ব্যৱহাৰ কৰিছে।’

ৰাজুই নিজে অৱশ্যে এই কথা স্বীকাৰ নকৰে। তেওঁ কয় যে, ‘স্বয়ং মোডীজীয়ে সকলোকে ডিজিটেল লেনদেনৰ প্ৰতি আগ্ৰহী হ’বলৈ কৈছে। মইও মোৰ সীমিত সামৰ্থ্যৰে মোডীজীৰ আহ্বানত সহাঁৰি দিছো।’ বিহাৰত বিজেপিৰ সৈতে নীতিশ কুমাৰৰ জোঁটবন্ধনৰ চৰকাৰ চলি আছে, আৰু ৰাজুৰ মতে তেওঁ বিজেপিৰ তথা নৰেন্দ্ৰ মোডীৰ সমৰ্থক। তাৰোপৰি, চোছিয়েল মেডিয়াৰ জহত ৰাজুৰ ডিজিটেল ভিক্ষা সম্পৰ্কে ব্যাপক প্ৰচাৰ হোৱা হেতুকে ৰাজুৱে কোনো ‘দাদা’ক ‘প্ৰণামী’ দিবলগীয়া নহয়। সামাজিক মাধ্যমত ৰাজুৰ নতুন নাম হৈছে ‘ডিজিটেল কিউট ৰাজু’!

ৰাজুই ডিজিটেল ভিক্ষাৰ হিচাবে পৰীক্ষা কৰা সময়ৰ ছৱি

ৰাজু মাথো ডিজিটেল ভিক্ষাৰীয়েই নহয়, ৰাজু বেচ চতুৰ বুলিও জনাজাত। ষ্টেচনত বহি একেসময়তে লালু প্ৰসাদ যাদৱ তথা নৰেন্দ্ৰ মোডীৰ স্তুতি গীত গায় তেওঁ। ৰাজুৰ মতে পঢ়া-শুনা বেছি কৰিব নোৱৰা হেতুকে চাকৰি তেওঁৰ কপালত নাই, গতিকেই ভিক্ষাবৃত্তি। আৰম্ভণিতে তেওঁ হাত পাতি ভিক্ষা বিচাৰিছিল, পিছলৈ সেই ধনেৰে বেংকৰ একাউণ্ট খোলা, স্মাৰ্ট ফোন কিনা, ই-ৱালেট পদ্ধতিত পাৰদৰ্শিতা লাভ কৰা – ইত্যাদি বিভিন্ন অভিজ্ঞতাৰ পিছত এনে পন্হা অৱলম্বন কৰে তেওঁ। তেওঁৰ ভিক্ষা বিচৰা শৈলী ইমান আকৰ্ষণীয় যে কোনোবাই তেওঁক ভিক্ষা নিদিলেও দুইমিনিট থিয় হৈ তেওঁৰ ‘সংলাপ’ শোনে। দিনটোৰ শেষত তেওঁৰ ‘আয়’ কিমান হয় বুলি প্ৰশ্ন কৰিলে তেওঁ উত্তৰ দিয়ে – ‘ইমানখিনি ক’ব নোৱাৰি, কিন্তু চাকৰি কৰিলেও ইয়াতকৈ অধিক নহ’লহেতেন’!

ছৱিঃ ‘নৱভাৰত টাইমছ্’ আৰু ‘নৱজীৱন এক্সপ্ৰেছ’ৰ সৌজন্যত