বিদেশী মুদ্ৰাৰ সঞ্চয়
ভাৰতৰ বিদেশী মুদ্ৰাৰ ভান্ডাৰ ( ফৰেইন এক্সচেঞ্জ, সংক্ষেপে ফোৰেক্স) উদ্বেগজনক হাৰত হ্ৰাস পাইছে। বিগত এমাহ ধৰি এই ভান্ডাৰ ক্ৰমান্বয়ে সংকুচিত হৈছে। মাৰ্চ মাহৰ শেষ সপ্তাহত নজীৰবিহীন ভাবে ভাৰতৰ বিদেশী মুদ্ৰাৰ ভান্ডাৰ সংকুচিত হৈ পৰিছে বুলি ৮ এপ্ৰিল তাৰিখ শুক্ৰবাৰে ভাৰতৰ ৰিজাৰ্ভ বেংকে বিবৃতিৰ জৰিয়তে জনাইছে।
এটা সপ্তাহৰ ভিতৰতে ফোৰেক্সৰ পৰা হ্ৰাস পাইছে ১১.১৭৩ বিলিয়ন ডলাৰ (১১১৭ কোটি ৩০ লাখ)! ফলত বিদেশী মুদ্ৰাৰ সঞ্চয়ৰ পৰিমাণ সংকুচিত হৈ ৬০৬.৪৭৫ বিলিয়ন ( ৬০৬৪৭ কোটি ৫০ লাখ) ডলাৰ হৈ পৰিছে। মাৰ্চ মাহৰ অন্তিম শুক্ৰবাৰটো আছিল ২৫ তাৰিখ। সেইদিনা বিদেশী মুদ্ৰাৰ সঞ্চয় ২০৩ কোটি ডলাৰ কমি হৈ পৰে ৬১৭.৬৪৮ বিলিয়ন ( ৬১৭৬৪ কোটি ৮০ লাখ) ডলাৰ।
১২ এপ্ৰিলৰ পূৰ্বৰ ৪ সপ্তাহৰ হিচাবত দেখা গৈছে বিদেশী মুদ্ৰাৰ সঞ্চয় হ্ৰাস পাইছে ২৭০০ কোটি ডলাৰ। টকাৰ হিচাবেৰে ২ লাখ কোটিতকৈও অধিক। ১৮ মাৰ্চৰ আগৰ শুক্ৰবাৰ আছিল ১১ মাৰ্চ। সেইদিনাও একে কোবে বিদেশী মুদ্ৰাৰ সঞ্চয় হ্ৰাস পাইছিল ৯৬০ কোটি ডলাৰ। ৰিজাৰ্ভ বেংকৰ সূত্ৰই জনোৱা অনুসৰি এপ্ৰিলৰ প্ৰথম সপ্তাহত বিদেশী মুদ্ৰাৰ সঞ্চয়ৰ পৰা খহনীয়া হৈছে পুনৰ ১০.৭২৭ বিলিয়ন (১০৭২ কোটি ৭০ লাখ) ডলাৰ! এই মুহুৰ্তত ভাৰতৰ ফোৰেক্স তহবিলত হ্ৰাস- বৃদ্ধি ডলাৰৰ উপৰিও অইন বিদেশী মুদ্ৰা , বিশেষকৈ ইউৰো, পাউণ্ড, ইয়েনৰ সৈতে টকাৰ মূল্যৰ তাৰতম্যৰ ওপৰতো নিৰ্ভৰ কৰে।
সমগ্ৰ বিশ্বতে কৰ’নাই কালৰূপ ধৰাৰ বহু আগতেই, ২০১৮ চনৰ ছেপ্তেম্বৰ মাহত হু হু কৈ সংকুচিত হৈ পৰিছিল ভাৰতৰ বিদেশী মুদ্ৰাৰ ভান্ডাৰ। কাৰণ, বিদেশৰ সৈতে অৰ্থনীতিৰ দৌৰত তাল মিলাব নোৱাৰি ফোৰেক্সৰ সঞ্চয় ভাঙি আমেৰিকান ডলাৰ বিক্ৰী কৰিবলৈ ধৰিছিল ৰিজাৰ্ভ বেংকে। গতিকে ২০১৮ চনত ছেপ্তেম্বৰৰ প্ৰথম সপ্তাহত ৪০০০০ কোটি ডলাৰৰ তললৈ নামি গৈছিল বিদেশী মুদ্ৰাৰ সঞ্চয়।

ভাৰতৰ ৰিজাৰ্ভ বেংক আৰু ভাৰতৰ বিত্ত মন্ত্ৰালয়ৰ বিভিন্ন তথ্য চালি জাৰি চাই গম পোৱা গৈছে, ২০২১ চনৰ ছেপ্তেম্বৰ মাহত ভাৰতৰ ৰাজকোষত বিদেশী মুদ্ৰাৰ ভান্ডাৰত ৬৪২০০ কোটি ডলাৰ আছিল। মাত্ৰ ৫ মাহ পিছত, যেতিয়া ৫ খন ৰাজ্যত ভোটপৰ্ব চলিছিল – তেতিয়া বিদেশী মুদ্ৰাৰ ভান্ডৰ নামি আহে ৬৩১০০ কোটি ডলাৰলৈ। ১১ মাৰ্চ তাৰিখে, যিদিনা উত্তৰ প্ৰদেশৰ লগতে অইন ৪ খন ৰাজ্যৰ নিৰ্বাচনী ফলাফল প্ৰকাশ হয় – সেইদিনা বিদেশী মুদ্ৰাৰ ভান্ডাৰ পুনৰ সংকুচিত হৈ ৬২২০০ ডলাৰ হৈ পৰে। ৰিজাৰ্ভ বেংকৰ সূত্ৰই জনোৱা অনুসৰি, ১৩-১৮ মাৰ্চৰ ভিতৰত পুনৰ ১০০ কোটি ডলাৰ হ্ৰাস পায়। ১৮-২৫ মাৰ্চৰ ভিতৰত ফোৰেক্সৰ পৰা পুনৰ কমি যায় ২৬০ কোটি ডলাৰ। কেৱল সেয়াই নহয়, ভাৰতৰ সোণৰ সঞ্চয়ো সংকুচিত হৈছে। ১১ এপ্ৰিলৰ আগৰ সপ্তাহত ৫০ কোটি ৭০ লাখ ডলাৰৰ সোণ হ্ৰাস পাইছে! বৰ্তমান যি পৰিমাণৰ সোণ ৰাজকোষত আছে, তাৰ পৰিমাণ হ’ল ৪২.৭৩৪ বিলিয়ন ডলাৰ।
বিদেশী মুদ্ৰাৰ সঞ্চয় হ্ৰাস, সোণৰ সঞ্চয় হ্ৰাস আদিৰ উপৰিও ভাৰত চৰকাৰৰ মূৰত সামগ্ৰিকভাবে ঋণ আছে ১০৭ লাখ কোটি টকা। ইয়াৰে আভ্যন্তৰীণ ঋণ হ’ল ১০০ লাখ কোটি টকা। ইয়াৰোপৰি আছে বিদেশী ঋণ – যি বিপুল পৰিমাণৰ ঋণ বিভিন্ন চৰ্তত আই-এম-এফ, বিশ্ব বেংক, বিদেশী ৰাষ্ট্ৰৰ পৰা লোৱা হৈছিল। বিদেশী ঋণৰ কিস্তিও ডলাৰ, পাউন্ড, ইউৰো আদিৰে পৰিশোধ কৰিব লাগে। সাতে পাচে, ভাৰতৰ অৰ্থনৈতিক পৰিস্থিতি মুথেও সুখকৰ নহয়! আগন্তুক দিনবোৰত কি দেখা যায়, নেদেখা জনেহে জানিব!
১৮-০৪-২০২২
( Image with heading: www.business-standard.com]
Mahabahu.com is an Online Magazine with collection of premium Assamese and English articles and posts with cultural base and modern thinking.