মুছলমান মহিলা যাঁতত পিষ্ট: ব্যৱস্থাগত দমন আৰু বিষাক্ত ইছলামোফ’বিয়াত!

মুছলমান মহিলা যাঁতত পিষ্ট

আলিয়া বুখাৰী

‘জিন, জিয়ান ,আজাদি’ (মহিলা, জীৱন, স্বাধীনতা) হৈছে, ক’ব পাৰি, ২২ বছৰীয়া মাহছা আমিনিৰ মৃত্যুৰ পিছত বিস্ফোৰণ ঘটা তীব্ৰ প্ৰতিবাদত প্ৰতিধ্বনিত হোৱা সেই মুহূৰ্তৰ গীত!

সেই গীতটোৱেই হৈছে ‘নৈতিকতা আৰক্ষী’য়ে গ্ৰেপ্তাৰ কৰাৰ পিছত ইছলামিক দেশখনত মহিলাৰ বাবে জাপি দিয়া সাজ-পোছাক উলংঘাৰ অভিযোগ —হিজাব সঠিকভাৱে পৰিধান নকৰা।

ৰাষ্ট্ৰপতি ইব্ৰাহিম ৰাইছিৰ শাসন ব্যৱস্থাই বিৰোধীসকলৰ ওপৰত হেঁচা আৰু বল প্ৰয়োগ বৃদ্ধি কৰাৰ সময়তে অছলোস্থিত ‘ইৰাণ হিউমেন ৰাইটছ’ৰ মতে বিভিন্ন দমনমূলক অভিযানত কমেও ২২৪ জন লোকৰ মৃত্যু হৈছে।

এম্নেষ্টী ইণ্টাৰনেশ্যনেলৰ তথ্য অনুসৰি মৃত্যু হোৱা লোকৰ ভিতৰত ২৩টা শিশুও আছে। ইয়াৰ প্ৰতিক্ৰিয়াৰ ফলত হোৱাটছএপৰ দৰে ছ’চিয়েল মিডিয়া এপ্লিকেচনত নিষেধাজ্ঞা আৰোপ কৰাকে ধৰি সাংবাদিকক আটক কৰা আৰু তথ্যৰ প্ৰবাহৰ ওপৰত চেঞ্চৰশ্বিপ কৰাও দেখা গৈছে। সাংবাদিক সুৰক্ষা সমিতিৰ (চিপিজে) কমেও ২৮ জন সাংবাদিকক নিৰাপত্তা বাহিনীয়ে আটক কৰি ৰখাৰ কথা প্ৰকাশ কৰি কৰ্তৃপক্ষক জৰুৰীভাৱে মুকলি কৰি দিবলৈ আহ্বান জনায়।

ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ ভাৰপ্ৰাপ্ত উচ্চায়ুক্তই কয় যে, “মাহছা আমিনিৰ কৰুণ মৃত্যু আৰু নিৰ্যাতন আৰু দুৰ্ব্যৱহাৰৰ অভিযোগৰ তদন্ত তৎকালীনভাৱে, নিৰপেক্ষভাৱে আৰু ফলপ্ৰসূভাৱে এটা স্বতন্ত্ৰ যোগ্য কৰ্তৃপক্ষই কৰিব লাগিব, যিয়ে বিশেষকৈ নিশ্চিত কৰে যে তেওঁৰ পৰিয়ালে ন্যায় আৰু সত্যৰ সুবিধা লাভ কৰে।” মানৱ অধিকাৰ নাদা আল-নাছিফে লগতে কয় যে কৰ্তৃপক্ষই হিজাবৰ নিয়ম মানি নচলা মহিলাসকলক লক্ষ্য কৰি লোৱা, হাৰাশাস্তি কৰা আৰু আটক কৰা বন্ধ কৰিব লাগিব।

অত্যাচাৰৰ সন্মুখত ইৰাণী মহিলাসকলৰ স্থিতিস্থাপকতাই সমগ্ৰ বিশ্বতে প্ৰতিবাদৰ প্ৰেৰণা যোগাইছিল। ইউৰোপীয় চহৰ আৰু উত্তৰ আমেৰিকাত তেওঁলোকৰ স্বাধীনতাৰ সমৰ্থনত আৰু স্বৈৰাচাৰী শাসন ব্যৱস্থাৰ বিৰুদ্ধে সময়ে সময়ে ইৰাণী প্ৰবাসীসকলৰ লগতে অ-ইৰাণী কৰ্মী আৰু মহিলা অধিকাৰ সমৰ্থকৰ নেতৃত্বত বিক্ষোভ অনুষ্ঠিত হৈ আহিছে। পেৰিছৰ পৰা ইস্তানবুল, মাদ্ৰিদৰ পৰা লছ এঞ্জেলছলৈকে এক সমন্বিত বিশ্ব আন্দোলনে ছিয়া সংখ্যাগৰিষ্ঠ দেশখনৰ মহিলাৰ ওপৰত চলি থকা নিৰ্যাতন বন্ধ কৰাৰ দাবী জনাইছে।

সংহতিৰ প্ৰদৰ্শনত কেইবাগৰাকীও অ-ইৰাণী মহিলা, কৰ্মী আৰু অভিনেত্ৰীয়ে চুলি কাটি পেলায়। অভিনেত্ৰী মেৰিয়ান কটিলাৰ্ড আৰু জুলিয়েট বিনোচে ইৰাণৰ মহিলাসকলৰ সমৰ্থনত চুলি কাটি থকা ভিডিঅ’ পোষ্ট কৰে।

এঞ্জেলিনা জ’লীয়ে নিজৰ ইনষ্টাগ্ৰামত পোষ্ট কৰিছিল, “মহিলাসকলৰ নৈতিকতাক পুলিচ কৰা, মন পুনৰ শিক্ষিত কৰা, বা শৰীৰ নিয়ন্ত্ৰণ কৰাৰ প্ৰয়োজন নাই। হিংসা বা ভাবুকি নোহোৱাকৈ জীয়াই থাকিবলৈ আৰু উশাহ ল’বলৈ স্বাধীনতা লাগে।”

জেৰুজালেমত অনুষ্ঠিত হোৱা এখন সন্মিলনত প্ৰতিবাদী আন্দোলনৰ সৈতে ৰাজহুৱাভাৱে সংহতি প্ৰকাশ কৰি নেচেটৰ সদস্য শ্বাৰেন হাস্কেলে চুলি কাটিছিল।

নিষ্ঠুৰতা আৰু ৰক্তপাতৰ মাজত ইৰাণৰ মহিলাসকলৰ কণ্ঠ বৃদ্ধিৰ ক্ষেত্ৰত সংগঠন আৰু ছ’চিয়েল মিডিয়াৰ সমৰ্থন অতি প্ৰয়োজনীয়। মৌলিক অধিকাৰ উলংঘা কৰা ভয়-ভাবুকি তেওঁলোকৰ দেশৰ বিভিন্ন সময়ৰ মাজেৰে বিস্তৃত হৈ তেওঁলোকৰ জীৱনত এক নিৰন্তৰ হৈ আহিছে।

১৯৩০ চনত শাসক ৰেজা শ্বাহে তেওঁৰ ৰাজত্বকালত মহিলাসকলক হিজাব পৰিধান কৰাত নিষেধাজ্ঞা আৰোপ কৰিছিল আৰু কৰ্তৃপক্ষক মহিলাৰ মূৰত গামোচা বলপূৰ্বকভাৱে আঁতৰাবলৈ নিৰ্দেশ দিয়া হৈছিল।

mahsa amini protest — A member of the Iranian community cuts her hair outside the Embassy of the Islamic Republic of Iran during a rally to defend women’s rights in Iran on Sept. 28, 2022, in Seoul

১৯৭৯ চনৰ বিপ্লৱৰ পিছত কঠোৰ আৰু সমানে পশ্চাদপসৰণশীল আৰু স্বৈৰাচাৰী পদক্ষেপত বাধ্যতামূলক সাজ-পোছাক নিয়ম জাপি দিয়া হৈছিল য’ত সকলো মহিলাই হিজাব পিন্ধিব লাগিব। নাৰীৰ নিজৰ বাবে বাছি লোৱাৰ স্বাধীন ইচ্ছাক এফালে ব্ৰাছ কৰিলে সাজ-পোছাক বা সাজ-পোছাকৰ দৰে মৌলিক কিবা এটাই নৈতিকতাৰ কেন্দ্ৰবিন্দু হৈ পৰে।

২০১৯ চনত তেহৰাণৰ এখন আদালতে হিজাব পিন্ধাটো বাধ্যতামূলক কৰা আইনৰ প্ৰতিবাদ কৰাৰ বাবে তিনিগৰাকী মহিলাক কাৰাদণ্ডৰ শাস্তি প্ৰদান কৰিছিল বুলি হিউমেন ৰাইটছ ৱাচে প্ৰকাশ কৰিছিল। একাংশই বিপ্লৱ বুলি গণ্য কৰা আজিৰ অভূতপূৰ্ব প্ৰতিবাদ হৈছে হিজাবক দমন কৰাৰ আহিলা হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰাৰ বিৰুদ্ধে মহিলাৰ নেতৃত্বত দশক দশক ধৰি চলি থকা প্ৰতিৰোধৰ ফল।

এই প্ৰতিবাদসমূহ অৱশ্যে ইছলামোফ’ব সকলেও ইছলাম, হিজাবক ঠেলি দিবলৈ আৰু তেওঁলোকৰ আখ্যানসমূহক আগুৱাই নিবলৈ ব্যৱহাৰ কৰিছে যিবোৰ ইৰাণী মহিলা বা মহিলাৰ অধিকাৰৰ চিন্তাৰ পৰা ওলাই অহাটো বাধ্যতামূলক নহয় আৰু বেণ্ডৱেগনত জপিয়াই পৰা আৰু কুসংস্কাৰীক ঠেলি দিয়াৰ সৈতে অধিক জড়িত হৈ পৰিছে , ইছলামোফ’বিক এজেণ্ডা।

উদাহৰণস্বৰূপে ভাৰতত দ্বৈত মানদণ্ড দেখা যায় য’ত এংকৰসকলে ইৰাণী মহিলাৰ সৈতে সংহতি প্ৰকাশ কৰি অন-এয়াৰত চুলি কাটিছিল যদিও নিজৰ দেশৰ মুছলমান মহিলাসকলৰ প্ৰতি কোনো সমৰ্থন প্ৰদৰ্শন নকৰে কাৰণ পিছৰগৰাকীৰ ধৰ্মীয় স্বাধীনতা অহৰহ আক্ৰমণৰ সন্মুখীন হয়।

ক্ৰমান্বয়ে প্ৰান্তীয় হৈ পৰা ভাৰতৰ মুছলমান পুৰুষ-মহিলাসকলে সোঁপন্থী ৰাজনীতিবিদ— প্ৰধানকৈ হিন্দুত্ববাদী ক্ষমাপ্ৰাৰ্থী — আৰু সংবাদ মাধ্যমৰ লক্ষ্যভিত্তিক আক্ৰমণ, কু-সংস্কাৰ আৰু হিংসাৰ ক্ষেত্ৰত আগৰণুৱা হৈ আহিছে।

বিশেষকৈ বৈষম্যমূলক নাগৰিকত্ব সংশোধনী আইন আৰু ৰাষ্ট্ৰীয়ৰ বিৰুদ্ধে বিক্ষোভৰ ঢৌৰ সময়ত হিচাপ ল’বলগীয়া এক শক্তিশালী শক্তি হিচাপে আত্মপ্ৰকাশ কৰাৰ পিছত বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ গণতন্ত্ৰত ভাৰতীয় মুছলমান মহিলাসকলে নিজৰ স্বকীয়তা বজাই ৰখা আৰু নাগৰিক স্বাধীনতা উপভোগ কৰাৰ সংগ্ৰামৰ প্ৰতি ভাবুকি আহি পৰিছে নাগৰিক পঞ্জী।

ফ্ৰান্সত প্ৰতিষ্ঠানিক পৰ্যায়ত প্ৰচলিত মুছলমান বিৰোধী বাক্যবাণ আৰু ইছলাম’ফ’বিয়াই অসমতাপূৰ্ণভাৱে ক্ষতি কৰিছে মুছলমান মহিলাসকলৰ যিসকলৰ সাজ-পোছাক অবিৰতভাৱে আলোচনা আৰু তদাৰকীৰ বিষয় হৈ আহিছে।

হিজাব পিন্ধা বা নিপিন্ধাটো এটা পছন্দ যিটো কেৱল মহিলাসকলেহে নিজৰ বাবে কৰিব লাগে আৰু এই মৌলিক অধিকাৰ, য’তেই আৰু যেতিয়াই উলংঘা কৰা হয়, মনোযোগ আৰু সমৰ্থনৰ প্ৰয়োজনীয়তা আছে।

ইৰাণৰ মহিলাসকলে কেৱল এটা সাজ-পোছাকক অৱজ্ঞা কৰি নিজৰ শাৰীৰিক স্বায়ত্তশাসনৰ বাবে যুঁজ দিয়াই নহয়, তেওঁলোকে দীৰ্ঘদিনীয়া, গভীৰভাৱে শিপাই যোৱা, ৰাষ্ট্ৰ সমৰ্থিত পিতৃতন্ত্ৰক প্ৰতিহত কৰিছে যিয়ে তেওঁলোকক হীন বুলি গণ্য কৰে আৰু অসংখ্য মহিলাক, বিশেষকৈ মুছলমান মহিলাক খেদি ফুৰিছে, পৃথিৱীৰ বিভিন্ন প্ৰান্তত।

ইছলাম’ফ’বিয়া আৰু মুছলমান বিৰোধী কুসংস্কাৰক ইন্ধন যোগোৱা আখ্যানেৰে তেওঁলোকৰ উদ্দেশ্য আৰু স্বাধীনতাৰ যুঁজখন হাইজেক কৰি প্ৰদূষিত কৰা উচিত নহয়।

(মূল ইংৰাজী লেখাৰ অসমীয়া ভাঙনিঃ অৰবিন্দ ৰাভা)

[Writer Allia Bukhari is a Pakistani journalist currently based in Prague, Czech Republic. An Erasmus Mundus scholar, she mostly writes on women’s issues and human rights.Images from different sources]

Mahabahu.com is an Online Magazine with collection of premium Assamese and English articles and posts with cultural base and modern thinking. You can send your articles to editor@mahabahu.com / editor@mahabahoo.com ( For Assamese article, Unicode font is necessary)