শব্দ আৰু অৰ্থ

-সংগ্ৰহঃ কল্যাণ বসুমতাৰী |

১)ধান থোৱা ঘৰ= ভঁৰাল

২)যি অনাই বনাই ঘূৰি ফুৰে=যাযাবৰ

৩)নাম নধৰাকৈ দিয়া গালি=গুৱালগালি

৪)দেউতাকৰ সখিয়েক= তাৱৈ

৫) তাৱৈৰ ঘৈণীয়েক=আমৈ

৬) যি আনৰ অধীন নহয়= স্বাধীন

৭)যি আনৰ অধীন=পৰাধীন

৮)গৰু বন্ধা ঘৰ=গোহালি

৯)ঘোঁৰা বন্ধা ঘৰ=অস্তাবল

১০) যি পথৰ পৰা বিচলিত= পথভ্ৰষ্ট

১১)যি কথাৰ অৰ্থ নাই=অৰ্থহীন; নিৰৰ্থক

১২)যি পৰৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল =পৰনিৰ্ভৰশীল

১৩)যি নিজৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰে=আত্মনিৰ্ভৰশীল; স্বাৱলম্বী

১৪)যাক কল্পনা কৰিব নোৱাৰি =কল্পনাতীত

১৫)যাৰ আদি নাই= অনাদি

১৬)যাৰ অন্ত নাই=অনন্ত

১৭) যাৰ সীমা নাই= অসীম

১৮)যাক বৰ্ণনা কৰিব নোৱাৰি=অবৰ্ণনীয়

১৯) যাক বাৰণ কৰিব নোৱাৰি =অনিবাৰ্য

২০)যাক লংঘন কৰিব নোৱাৰি=অলংঘ্য

২১)যাক দেখা নাযায়=অদৃশ্য

২২)যাক সহজে লাভ কৰিব নোৱাৰি=দুৰ্লভ

২৩)যাক সহজে পোৱা যায়=সুলভ

২৪)যাৰ নাম নাই =অনামী

২৫)যাৰ সীমা আছে= সসীম

২৬)যাক পৰিহাৰ কৰিব নোৱাৰি=অপৰিহাৰ্য

২৭)যাৰ ধাৰ আছে =ধৰুৱা

২৮) যি অলপতে শুনে=শহাকণীয়া

২৯)যি কাৰো পক্ষত নাথাকে=নিৰপেক্ষ

৩০)যি নিশা চৰে= নিশাচৰ

৩১)যি সহ্য কৰিব পাৰে =সহনশীল

৩২)যি মাছ-মাংস নাখায়=নিৰামিষাহাৰী

৩৩) ভিক্ষা কৰে যি=ভিক্ষাৰী

৩৪)যি খুজি মাগি খায়=খোজনীয়া; মগনিয়া

৩৫)যি আনৰ বস্তু বলেৰে নিয়ে=ডকাইত

৩৬)যি কথা জনা নাযায়=অজ্ঞাত

৩৭)যি কাৰো লগত মিলিব নোৱাৰে=অজীন-পাতকী

৩৮)দুটা মাহৰ মাজৰ দিন=দোমাহী বা সংক্ৰান্তি

৩৯) যি জনে নিয়মমতে খৰচ কৰে — মিতব্যয়ী

৪০) যি সঁচা কথা কয়=সত্যবাদী

৪১)যি মিছা কথা কয়=মিছলীয়া

৪২) যি ঘৰত ওপজে=ঘৰ-ওপজা

৪৩)যি বনত ওপজে=বনজ

৪৪)যি নগৰত থাকে=নগৰীয়া

৪৫)যি গাঁৱত থাকে =গাঁৱলীয়া

৪৬)যি বিদেশত থাকে =প্ৰবাসী

৪৭)বিদেশৰপৰা অহা লোক=বিদেশী

৪৮)যি ভয় নকৰে=নিৰ্ভীক

৪৯) আনৰ ভাল দেখিব নোৱাৰা =চকুচৰহা, পৰশ্ৰীকাতৰ

৫০)একে গুৰুৰ শিষ্য=হৰিভকত, সতীৰ্থ

৫১) একে শ্ৰেণীতে পঢ়া=সহপাঠী

৫২)একে মাকৰ সন্তান=সহোদৰ, সোদৰ

৫৩)গোটেই জীৱন জুৰি=আজীৱন

৫৪)মাগিলেও ভিক্ষা নোপোৱা সময়=দুৰ্ভিক্ষ

৫৫) জন্মৰ পৰা অন্ধ যি=জন্মান্ধ

৫৬)যি এটা চকুৰে নেদেখে =কণা

৫৭)দুয়োটা চকুৰে নেদেখা লোক=অন্ধ

৫৮)যি কথা কব নোৱাৰে=মুক; বোবা

৫৯)যি শুনাও নাপায়; কথাও ক’ব নোৱাৰে=মুকবধিৰ

৬০)শাৰীৰিকভাৱে অক্ষম যি=প্ৰতিবন্ধী

৬১)যাৰ মাক পিতাক মৰিছে=মাউৰা

৬২) যি পুৰুষৰ তিৰোতা (ঘৈণীয়েক) মৰিছে =বৰলা; বিপত্নীক

৬৩)যি তিৰোতাৰ পুৰুষ (স্বামী) মৰিছে =বিধৱা

৬৪)স্বামী থকা তিৰোতা=সধৱা; আয়তী

৬৫)নাম গোৱা তিৰোতা=নামতী

৬৬)বিহুৰ আগ দিনা=উৰুকা

৬৭)যি দিনত নেদেখে= দিনকণা

৬৮)যি ৰাতি নেদেখে=কুকুৰীকণা

৬৯) দুই ঘৰৰ মাজৰ ঠাই=দোঘোৰা

৭০) ঘৰৰ চালৰ পানী পৰা ঠাই =পানী পচা

৭১)এবাৰ ফল দি মৰা গছ=ওষধি

৭২)দুই বছৰৰ মূৰত পোৱালি দিয়া গাই=দুৰচী;দোৰাহী

৭৩)পনীয়া গাখীৰ দিয়া গাই=জলাহী

৭৪)শিং নথকা গৰু=লাওমূৰা

৭৫)হাল বোৱা গৰু=বলধ

৭৬)ঠেং নথকা ভেকুলীৰ পোৱালি=লালুকী

৭৭)স্মৰণ কৰিবলগীয়া=স্মৰণীয়

৭৮)যাৰ বিয়া হোৱা নাই=অবিবাহিত;আবিয়ৈ

৭৯)যাৰ বিয়া হৈছে=বিবাহিত

৮০)জিভাৰে চেলেকি চাব পৰা বস্তু = লেহ্য

৮১)জন্তুৰ নিচিনা যি=জান্তব

৮২)যি গৰমো নহয় ঠাণ্ডাও নহয় =কুহুমীয়া

৮৩)যি বতৰ শীতো নহয় উষ্ণও নহয়=নাতিশীতোষ্ণ

৮৪) যি ফল কেঁচাও নহয় পকাও নহয়= ডহেচীয়া

৮৫)মাৰ ভনীয়েক =মাহী

৮৬)দেউতাৰ ভনীয়েক=পেহী

৮৭)মাৰ সতিনীয়েক=বিমাতা, মাহীমা

৮৮)ককাৰ দেউতাক=আজোককা

৮৯)কঁঠালৰ সৰু কলি =মুচি

৯০)খাবলৈ অনা সৰু কলপুলি=পচলা

৯১)দাঁত ওলোৱা হাতী=দঁতাল

৯২)মাছ মৰা লোক=মাছুৱৈ; মাছমৰীয়া

৯৩)যি জলত চৰে=জলচৰ

৯৪)যি স্থলত চৰে=স্থলচৰ

৯৫)জল আৰু স্থল উভয়তে চৰে যি=উভচৰ

৯৬)যি কণীৰপৰা জন্মে=অণ্ডজ

৯৭)ঈশ্বৰক বিশ্বাস কৰা লোক=আস্তিক

৯৮)ঈশ্বৰক বিশ্বাস নকৰা লোক=নাস্তিক

৯৯)গান গোৱা লোক=গায়ক

১০০)খেলা ধুলা কৰা লোক=খেলুৱৈ

১০১)মাটিৰ বাচন বৰ্তন তৈয়াৰ কৰা লোক=কুমাৰ

১০২)লোৰ সামগ্ৰী তৈয়াৰ কৰা লোক=কমাৰ

১০৩)কাঁহৰ সামগ্ৰী তৈয়াৰ কৰা লোক=কঁহাৰ

১০৪)সোণ ৰূপৰ অলংকাৰ তৈয়াৰ কৰা লোক=স্বৰ্ণকাৰ; সোণাৰী

১০৫)চিকিৎসা কৰা লোক=চিকিৎসক

১০৬)গাঁৱৰ মুখিয়াল ব্যক্তি=গাঁওবুঢ়া

১০৭)যি উপকাৰ কৰে=উপকাৰী

১০৮)উপকাৰীৰ উপকাৰ স্বীকাৰ কৰা লোক=কৃতজ্ঞ; অকৃতঘ্ন

১০৯)উপকাৰীৰ উপকাৰ স্বীকাৰ নকৰা লোক=কৃতঘ্ন; অকৃতজ্ঞ

১১০)বৰষুণ নোহোৱা বতৰ=খৰাং

১১১)যাৰ কোনো নাই=অনাথ

১১২)ৰাতিপুৱাই স্মৰণ কৰাৰ যোগ্য=প্ৰাতঃস্মৰণীয়

১১৩)যি একো নাজানে=অজ্ঞ

১১৪)যি সকলো জানে=সৰ্বজ্ঞ; সৰ্বজান

১১৫)যাৰ হাত আঁঠুলৈ আহে=অজানুলম্বিত

১১৬)যি এই লোকৰ নহয়=অলৌকিক

১১৭)দেৱতাৰ গুণ সমৃদ্ধ=দৈৱীয়

১১৮)ৰ’দত শুকোৱাসৰিয়হৰ শুকান বঁটা=কাঁহুদি

১১৯)য’ত কোনো মানুহ নাই=নিৰ্জন

১২০)দেশক ভাল পোৱা মানুহ=দেশভক্ত

১২১)দেশৰ অপকাৰ কৰা মানুহ=দেশদ্ৰোহী

১২২)দেশৰ বাবে মৃত্যুবৰণ কৰা লোক=শ্বহীদ

১২৩)গৰু চৰোৱা লোক=গৰখীয়া

১২৪)হাতী চৰোৱা লোক=মাউত

১২৫)যি আগতে হোৱা নাই বা ঘটা নাই=অভূতপূৰ্ব

১২৬)যি আগতে হৈছে বা ঘটিছে=ভূতপূৰ্ব

১২৭)যি কেৱল নিজৰ কথা ভাৱে=স্বাৰ্থপৰ; আপোনপেটা

১২৮)যি আনৰ হিতৰ কথা ভাৱে=পৰহিতৈষী

১২৯)যি সকলোৰে মাজত প্ৰিয়=লোকপ্ৰিয়

১৩০)যাক সকলোৱে জানে=বিখ্যাত

১৩১)যাক কোনেও নাজানে=অখ্যাত; অজ্ঞাত

১৩২)কবনলগীয়া কথা; যাক কব নোৱাৰি=অবাচ্য; অকথ্য

১৩৩)যাক শুনিব নোৱাৰি=অশ্ৰাব্য

১৩৪)যাৰ জ্ঞান আছে=জ্ঞানী

১৩৫)যাৰ ধন আছে=ধনী

১৩৬)যাৰ মান আছে=মানী

১৩৭)যাৰ ঋণ আছে=ঋণী

১৩৮)যাৰ ঘৰ বাৰী নাই=অঘৰী

১৩৯)যাৰ একো নাই=নিঃস্ব

১৪০)য’ত যাব নোৱাৰি=দুৰ্গম

১৪১)য’ত যাব পাৰি=সুগম

১৪২)যি বহুত কথা কয়= বহুবল্কী

১৪৩)যি কথা ক’ব জানে; কথা সজাই ক’ব পৰা লোক=কথাচহকী

১৪৪)যাৰ মৰণ নাই=অমৰ

১৪৫)যাৰ ভয় আছে=ভয়াতুৰ

১৪৬)স্কুলত পঢ়া ল’ৰা ছোৱালী=ছাত্ৰছাত্ৰী

১৪৭)যাৰ শত্ৰু নাই=অজাতশত্ৰু

১৪৮)যি ইন্দ্ৰিয়ক দমন কৰিছে=জিতেন্দ্ৰিয়

১৪৯)শাক পাচলি কৰা ঠাই=শাকনি

১৫০)ধান খেতি কৰা ঠাই=ধাননি

১৫১)যাক আগতে শুনা নাই=অশ্ৰুতপূৰ্ব

১৫২)যাক গণনা কৰিব নোৱাৰি=অগণন

১৫৩)যাক কথাৰে প্ৰকাশ কৰিব নোৱাৰি=অনিৰ্বচনীয়

১৫৪)যি কথা বিশ্বাস কৰিব নোৱাৰি=অবিশ্বাস্য

১৫৫)যি কাম কৰা উচিত=কৰ্তব্য

১৫৬)যি পুৰি নাযায়=অদাহ্য

১৫৭)যি নিয়মমতে খৰচ কৰে=মিতব্যয়ী

১৫৮)যি মাটি ফুটি ওলায়=উদ্ভিদ

১৫৯)যি বিদ্যালাভ কৰিছে=কৃতবিদ্য

১৬০)বহুতৰ মাজত প্ৰধান=শ্ৰেষ্ঠ

১৬১)যাক দিব পৰা নাযায়=অদেয়

১৬২)যাক বধ কৰিব পৰা নাযায়=অবধ্য

১৬৩)যি খুউব বেছি দীঘল নহয়=নাতিদীৰ্ঘ

১৬৪)যাক নিমিষতে ভঙ্গ কৰিব পাৰি=ক্ষণভঙ্গুৰ

১৬৫)যাৰ ধৰ্মত মতি আছে=ধৰ্মপৰায়ণ

১৬৬)বিষ্ণুক উপাসনা কৰা লোক=বৈষ্ণৱ

১৬৭)শিৱক উপাসনা কৰা লোক=শৈৱ

১৬৮)শক্তিক উপাসনা কৰা লোক=শাক্ত

১৬৯)যি সহজে জীণ নাযায়=অজীৰ্ণ; গুৰুপাকী

১৭০)যি অইন ফালে মন দিয়ে=অন্যমনস্ক

১৭১)শৰৎ কালত হোৱা=শাৰদীয়

১৭২)যি গুণীৰ গুণ বুজে=গুণগ্ৰাহী

১৭৩)বাটে বাটে যোৱা মানুহ=বাটৰুৱা

১৭৪)যাৰ ধৰ্মলৈ ভয় আছে=ধৰ্মভীৰু

১৭৫)কোনো কাৰ্য কৰিবলৈ স্থিৰ কৰা=কৃতসংকল্প

১৭৬)অশেষ মূল্য যাৰ=অমূল্য

১৭৭)দৰমহা নোলোৱাকৈ কৰা কাম=অবৈতনিক

১৭৮)যোৱাৰ উচিত বা যোগ্য=গন্তব্য; গমনীয়

১৭৯)কাপোৰ বব জনা তিৰোতা=শিপীনী

১৮০)যি কাম কাজত পাকৈত=কাজী

১৮১) একে সময়তে হোৱা=সমসাময়িক

১৮২)ভৱিষ্যত চিন্তা কৰিব পৰা লোক=দূৰদৰ্শী

১৮৩)পি খোৱা বস্তু=পেয়

১৮৪)বুকুৰে বগাই যোৱা প্ৰাণী=সৰীসৃপ

১৮৫)যি বিশ্বজনৰ বাবে ভাল=বিশ্বজনীন

১৮৬)যি সৰ্বাংগ ব্যাপি আছে=সৰ্বাংগীণ

১৮৭)ফুল থোৱা পাত্ৰ=ফুলদানি

১৮৮)যি কথা কোৱা উচিত=বক্তব্য; বচনীয়

১৮৯)জুই ধৰি ৰখা ঠাই=জুহাল

১৯০)নিজৰ ওপজা ঠাই=জন্মভূমি

১৯১)বস্তু বেচা কিনা কৰা ঠাই=বজাৰ

১৯২)বহুতো ল’ৰা ছোৱালী একেলগে পঢ়া ঘৰ=পঢ়াশালি

১৯৩)বিদ্যা শিক্ষা কৰা ঘৰ=বিদ্যালয়

১৯৪)যাৰ মূৰত চুলি নাই=তপা

১৯৫)যাৰ আশ্ৰয় নাই=নিৰাশ্ৰয়

১৯৬)যি কথা লগাই ফুৰে=খলুৱা

১৯৭)যি পৰিণাম চিন্তা কৰি কাম কৰে=পৰিণামদৰ্শী

১৯৮)যি দুই হাত সমানে চলাব পাৰে=সব্যসাচী

১৯৯)যি মাটিৰ উৎপাদিকা শক্তি নাই=অনুৰ্বৰ

২০০)যি নিজে নিজে হয়=স্বয়ম্ভু

২০১)যাৰ পূৰ্বজন্মৰ কথা মনত আছে=জাতিষ্মৰ

২০২)যাৰ কথাৰ লাগ বান্ধ নাই=লপা, চেলেপু।

২০৩)যি আনৰ মুখলৈ চাই থাকে=পৰমুখাপেক্ষী

২০৪)যাৰ বিবেচনা শক্তি নাই=অবিবেচক

২০৫)সহজে যি জীণ যায়=লঘুপাকী

২০৬)যাৰ কুল আৰু শীল জনা নাযায়=অজ্ঞাতকুলশীল

২০৭)সকলোকে সমানভাৱে দেখা=সমদৰ্শী

২০৮)বিপদৰ সময়ত ওলোৱা বুদ্ধি=প্ৰত্যু্ৎপন্নমতি

২০৯)যি জানিবলৈ ইচ্ছা কৰে=জিজ্ঞাসু

২১০)যি বাঢ়িবলৈ ধৰে=বৰ্ধিষ্ণু

২১১)যি কৰ্তব্য স্থিৰ কৰিব নোৱাৰে=কিংকৰ্তব্যবিমূঢ়

২১২)যি মাতৃৰ এটি মাত্ৰ সন্তান=কাকবন্ধ্যা

২১৩)যি পুৰুষে বিয়া কৰোৱা নাই=অবিবাহিত

২১৪)যি নিজকে পণ্ডিত বুলি ভাৱে=পণ্ডিতমন্য

২১৫)আনৰ দোষ দেখা স্বভাৱ=অসূয়া

২১৬)যাৰ জন্ম নাই=অজ

২১৭)ফুল নুফুলাকৈ গুটি হোৱা গছ=বনস্পতি

২১৮)শত্ৰুক জয় কৰে যি=শত্ৰুঞ্জয়

২১৯)ৰিপুক জয় কৰে যি=ৰিপুঞ্জয়

২২০)যাৰ আগত জন্ম=অগ্ৰজ

২২১)যাৰ পিছত জন্ম=অনুজ

২২২)আগে আগে গমন কৰে যি=অগ্ৰগামী

২২৩)পিছে পিছে গমন কৰে যি=অনুগামী

২২৪)যি কম কথা কয়=মিতভাষী

২২৫)যি দিনত এবাৰ মাত্ৰ আহাৰ কৰে=একাহাৰী

২২৬)ঘৰে ঘৰে বস্তু বিক্ৰী কৰি ফুৰা তিৰোতা=পোহাৰী

২২৭)নোহোৱা বস্তু সৃষ্টি কৰা=উদ্ভাৱন

২২৮)মাটিৰে তৈয়াৰী শিল্পকৰ্ম=মৃৎশিল্প

২২৯)যি মাটিৰে নিৰ্মান কৰা হয়=মৃন্ময়

২৩০)যাৰ মৰো মৰো অৱস্থা= মুমূৰ্ষু

Tags: শব্দ আৰু অৰ্থ

শব্দ আৰু অৰ্থ

-সংগ্ৰহঃ কল্যাণ বসুমতাৰী

RelatedPosts

Share this:

Like this:

Related Posts

Popular Stories

Category

Site Links

We are Social

Welcome Back!

Retrieve your password

Are you sure want to unlock this post?

Are you sure want to cancel subscription?