হালধি : এবিধ বিস্ময়কৰ মছলা

– ডা০ ভূপেন শইকীয়া |

আন বহুতৰ দৰে হালধিৰ সোণোৱালী হালধীয়া ৰং মোৰো বৰ প্ৰিয় ৷ মোৰ স্মৃতিৰ মানস পটৰ এচোৱা সেই বৰণে আৱৰি ৰাখিছে ৷ পিছে আজি মই ৰঙৰ কথা নহয়, হালধিৰ গুণাৱলীৰ সৈতেহে আপোনালোকক পৰিচিত কৰাব খুজিছোঁ ৷ অসমীয়া জনজীৱনত হালধিৰ প্ৰয়োগ সকলোৱে দেখি অহা কেইটিমান হ’ল – ব’হাগ বিহুত গা ধুবলৈ মাটি মাহ আৰু কেঁচা হালধিৰ পিচা মিশ্ৰণ সানি লোৱা , অসমীয়া বিয়াত দৰা-কইনাক নোঁৱাবলৈ-ধুৱাবলৈ, মৃতকৰ সৎকাৰতো মাহ-হালধি সানি স্নান কৰোৱা, খুন্দা-খুন্দলি খালে কেঁচা হালধিৰ পিচি প্ৰলেপ দিয়া  আদি ৷ ৷ অসমৰ বহু অঞ্চলত মৰা শ যদি ৰাতি ৰাখিবলগীয়া হলে  শটো মাটিত শোৱাই চাৰিওফালে হালধিৰ গুড়িৰে বেৰি দিয়া হয়। তাৰ ফলত পোক-পৰুৱা নালাগে আৰু কোঠাটোত বেয়া গোন্ধ নোলায় !

RelatedPosts

Deroi Tea: Pioneering a Carbon-Free Tea Revolution from Assam!

September 17, 2024

Free Rs.5 lakhs health cover for India’s senior citizens aged 70 years and above !

September 16, 2024

DANIEL RAUSH, AN EUROPEAN SALT TRADER TO AHOM KINGDOM

September 16, 2024

               বহু হাজাৰ বছৰ আগৰ পৰাই আমাৰ দেশ ভাৰতবৰ্ষত নানান ৰোগৰ ঘৰুৱা আৰু আয়ুৰ্বেদিক চিকিৎসাত, সিদ্ধ আৰু য়ুনানী চিকিৎসাত হালধিৰ প্ৰয়োগ চলি আহিছে ৷ চীন দেশতো পৰম্পৰাগত চিকিৎসাত হালধিৰ প্ৰয়োগ চলি অহাৰ কথা জনা যায় ৷ ইউৰোপ মহাদেশত ১৩শতিকাৰ পৰা ব্যৱসায়ী সকলৰ যোগদি হালধিৰ প্ৰচলন আৰম্ভ হোৱা বুলি জনা যায় ৷

            বিশ্বত বছৰি ৮লাখ টন হালধিৰ উৎপাদন হয় ৷ তাৰে ৭৫শতাংশ ভাৰতে উৎপন্ন কৰে ৷ অৰ্থাৎ ভাৰত হ’ল হালধিৰ সৰ্ববৃহৎ উৎপাদনকাৰী দেশ ৷ বাংলাদেশ, পাকিস্তান,  শ্ৰীলংকা, টাইৱান, চীন, ম্যানম্যাৰ, ইণ্ডোনেচিয়া আদি হ’ল আন হালধিৰ উৎপাদনকাৰী দেশ ৷ মধ্য আৰু দক্ষিণ আমেৰিকাতো ব্যৱসায়িক ভিত্তিত হালধিৰ খেতি হয় ৷ ভাৰতবৰ্ষ আৰু দক্ষিণ-পূব এচিয়া হ’ল হালধিৰ স্বাভাৱিক বসতি স্থল ৷ প্ৰাচীন কালৰ পৰাই সেই অঞ্চলৰ লোকে হালধিক এবিধ মছলাগুণযুক্ত খাদ্য আৰু বনৌষধি হিচাবে  ব্যৱহাৰ কৰি আহিছে ৷ আমেৰিকাৰ খাদ্য আৰু ঔষধি বিভাগে হালধিক নিৰাপদ প্ৰাকৃতিক খাদ্যত মিহলাব পৰা ৰং বুলি স্বীকৃতি প্ৰদান কৰিছে ৷

           বহু হাজাৰ বছৰ আগৰ পৰাই আমাৰ দেশ ভাৰতবৰ্ষত নানান ৰোগৰ ঘৰুৱা আৰু আয়ুৰ্বেদিক চিকিৎসাত, সিদ্ধ আৰু য়ুনানী চিকিৎসাত হালধিৰ প্ৰয়োগ চলি আহিছে ৷  আমাৰ দেশত হালধি ব্যৱহাৰ কৰি নিম্নলিখিত ৰোগৰ চিকিৎসা কৰা হৈছিল -গাৰ বিষ,বাত বিষ, চৰ্দি, চৰ্মৰোগ, লিভাৰৰ অসুখ, বদহজমি,শ্বাসজনিত ৰোগ, ক্লান্ত-অৱসাদ দূৰ কৰিবলৈ ৷  চীন দেশতো পৰম্পৰাগত চিকিৎসাত হালধিৰ প্ৰয়োগ চলি অহাৰ কথা জনা যায় ৷ নেপালত পৰম্পৰাগত ৰোগ চিকিৎসাত হালধি ব্যৱহাৰ কৰা হয় ৷ দক্ষিণ আফ্ৰিকাত ভাতৰ বৰণ পীত বৰণৰ কৰিবলৈ হালধিৰ প্ৰয়োগ কৰা হয় ৷ পাৰসী, ইৰাণী, মৰক্কো, ভিয়েটনামী,ইণ্ডোনেচিয়া,থাইলেণ্ড- নিবাসী আদিৰ মাজত হালধিৰ ব্যৱহাৰ অতীজ কালৰ পৰা এৰাব নোৱৰা আছিল বুলি জনা যায় ৷

           দক্ষিণ ভাৰতৰ কেৰালা, মহাৰাষ্ট্ৰ, গোৱা, কোংকন আদি অঞ্চলত খাদ্যবস্তুৰ টোপোলা বান্ধিবলৈ হালধি গছৰ পাত ব্যৱহৃত হয় ৷ উত্তৰ ভাৰতৰ বহু অঞ্চলত বিবাহত কইনাৰ গাত হালধি ঘঁহা ‘হল্দি ৰচম’ আৰু পশ্চিম বংগত ‘গায়ে হলুধ’ প্ৰথাৰ প্ৰচলন চলি আহিছে ৷ তামিলনাডু,অন্ধ্ৰ, তেলেংগানা আদি ঠাইৰ বিবাহটো হালধি অপৰিহাৰ্য্য ৷ দূৰ্গাপূজাৰ নৱপত্ৰিকা বিধানতো হালধিৰ স্থান অপৰিহাৰ্য্য ৷

          খাদ্যৰ মছলা হিচাবে ব্যৱহাৰ কৰাৰ ওপৰিও  হালধিক পুৰণিকালৰ পৰা কাপোৰত দিয়া ৰং হিচাবেও ব্যৱহাৰ কৰি অহা হৈছে ৷ বৌদ্ধ ভিক্ষুসকলে পৰিধান কৰা নিজ বস্ত্ৰত,বাংলাদেশী আৰু ভাৰতীয় কুটীৰ শিল্পীসকলে বনোৱা শাৰিত হালধিৰে প্ৰকৃতিক ৰং বুলোৱা হয় ৷

        এটা সময়ত কোনো পদাৰ্থৰ অম্লতা বা খাৰুৱা গুণ চিনাক্ত কৰিবলৈ হালধিৰে নিৰ্মিত কাগজ (Curcuma paper) ব্যৱহাৰ কৰা হৈছিল ৷ এচিড মাধ্যমত এনে কাকত হালধীয়া পৰে আৰু খাৰুৱা মাধ্যমত এনে কাকত ৰঙা-মূগা বৰণৰ হৈ পৰে ৷

            বিভিন্ন ভাষাত হালধিক কি বোলে ?

               অসমীয়াত হালধিৰ আন নাম হ’ল হৰিদ্ৰা ৷  বড়ো (হালদৈ), খাচী (চিনৰাই), কাৰ্বি (থাৰমিউ), ডিমাছা (শ্লুকদি), দেউৰী (আচিৰি), টাই (থাও-মিন), বাংলা (হলুদ),মৰাঠী(হলদ), ওৰিয়া(হলদি), গুজৰাটী (হলদাৰ),কানাড়া (অৰিচিনা), কাশ্মিৰী (লেডাৰ), পঞ্জাবী (হল্দি, হলদৰ,হৰধল), তামিল (মঞ্জল), তেলেগু (পাচুপু), উৰ্দূ (হল্দি) ৷ লেটিন নাম হ’ল- Curcuma loga linn, Domestica Valeton, Cucuma aromatic আৰু ইংৰাজী নাম হ’ল –Turmeric, Indian saffron  ৷ ব’টানিকেল নাম হ’ল –Cucuma longa  ৷ বংশ- Zingiberaceae (Ginger family) – আদা আৰু ইলাচী হ’ল এই একে বংশৰ ৷

            হালধি গছৰ বৰ্ণনা : – এজোপা হালধিৰ গছ ৩ৰ পৰা ৫ফুট ওখ হব পাৰে  ৷ ২০ৰ পৰা ৩০ডিগ্ৰী চেলচিয়াচ তাপমান হ’ল ইয়াৰ বাবে উপযুক্ত বাতাবৰণ ৷ গছৰ শ্ৰীবৃদ্ধিৰ বাবে যথেষ্ট পানীৰ প্ৰয়োজন ৷  ৮৷ ১০মাহত গছ পূৰঠ হয় ৷ গছত পাতল হালধীয়া ফুল ফুলে ৷ মাটিৰ তলত আদাৰ নিচিনা থোপাথুপি শিপাৰ বিকাশ হয় ৷ এই শিপাৰ অংশ কাটি আন ঠাইত ৰুলে নতুন গছ হয় ৷ উপযুক্ত পৰিসৰ পালে টাবটো হালধি ৰোপন কৰিব পাৰি ৷ শিপা শুকুৱাই পিহিলে হালধি গুড়ি (পাউদাৰ) হয় ৷

   কি কি উপযোগী তত্ব হালধিত থাকে ?

           সেই তত্বসমূহ হ’ল ফাইটো-নিউট্ৰিয়েন্ট (কুৰকুমিন, ডিমিথস্কি-কুৰকুমিন, টিউমেৰন,

টিউমেনৰল); ডায়েটেৰী ফাইবাৰ, ভিটামিন-বি ৬, ভিটামিন-এ, ভিটামিন-ডি,ভিটামিন-চি, ভিটামিন-এ, খনিজ (আইৰণ, মেংগানিজ, প’টেচিয়াম,ক’পাৰ,কেলচিয়াম,চ’ডিয়াম), প্ৰটিন ৷ ক’লেষ্টেৰল শূণ্য ৷ কেলৰিৰ পৰিমান ২৪ ৷ কুৰকুমিন (Curcumin ) হ’ল হালধিত থকা আটাইতকৈ লাগতিয়াল তত্ব ৷ হালধিৰ বৰণ ইয়েই কৰে ৷ হালধিৰ অনেক বৈশিষ্ট  ইয়াৰ পৰাই আহিছে ৷

   হালধিৰ বিষয়ে গবেষকসকলে কি কয় ?

               পাঠকে শুনি হয়তো আচৰিত হব বিশ্বৰ বিভিন্ন ঠাইৰ পৰা ১০ হাজাৰৰো অধিক  হালধিৰ ওপৰত গবেষণামূলক প্ৰৱন্ধ প্ৰকাশিত হৈছে ৷ নিবন্ধসমূহত থোৰতে হালধিৰ নিম্নলিখিত গুণৰ ওপৰত আলোচনা হৈছে : সংক্ৰমণৰোধক, মনৰ উদাসীনতা দূৰীকাৰক, বিষহাৰক, ক’লেষ্টৰল হ্ৰাস কৰোতা, মেদবহুলতা কমোৱা গুণযুক্ত, চৰ্মৰোগৰ উপকাৰী, কৰ্কট ৰোগ ৰোধক, বাত-বিনাশক, ডায়েবেটিজ নিয়ন্ত্ৰক, এন্টিক’এগুলেন্ট  ক্ৰিয়া আদি ৷

               অন্যান্য দৰবৰ সৈতে হব পৰা সংঘাত (Drug interaction ) – পেটৰ এচিডিটিৰ চিকিৎসাত সঘনে ব্যৱহৃত হোৱা দৰব (ৰেনিটিডিন, ফেমটিডিন,চিমেটিডিন, লেন্সপ্ৰাজল,অমিপ্ৰাজল); ডায়েবেটিজৰ দৰব; এন্টিক’এগুলেন্ট দৰব (এচপ্ৰিন,ক্লপিডগ্ৰিল, ৱাৰফেৰন) আদি দৰবৰ ব্যৱহাৰ কৰোতাসকলে হালধিৰ ব্যৱহাৰত সতৰ্ক হোৱা বাঞ্চনীয় ৷

           এদিনত এজন লোকে ব্যৱহাৰ কৰা হালধিৰ পৰিমান কিমান হোৱা উচিত ?

            ৫০০মিলিগ্ৰাম দিনটোত তিনিবাৰ অৰ্থাৎ এদিনত ১৫০০মিলিগ্ৰাম হ’ল উপযুক্ত আৰু নিৰাপদ মাত্ৰা ৷ অত্যধিক সেৱনৰ পৰা হব পৰা পাৰ্শ্বক্ৰিয়াসমূহ হ’ল -বমি, ওকালি, পেটৰ অসুখ,মূৰঘূৰণি ৷

   * উপকাৰিতাৰ দীঘলীয়া তালিকাখনলৈ লক্ষ্য কৰক : –

• কৰ্কট ৰোগ প্ৰতিৰোধক – এন্টিঅক্সিডেন্টে ফ্ৰি-ৰেডিকেল বিনষ্ট কৰে ৷

• টাইপ-২ডায়েবেটিজ আৰু ইয়াৰ জটিলতাস্বৰূপে হব পৰা ৰেটিনোপেথি আৰু নিউৰোপেথি ৰোধকৰাৰ ক্ষমতাযুক্ত ৷ পৰীক্ষাগাৰত হালধিক ডায়েবেটিজৰ দৰব মেটফৰ্মিনকৈ শক্তিমন্ত দেখা গৈছে ৷

• ক’লেষ্টেৰল নিয়ন্ত্ৰক-  দেহৰ অপকাৰী ট্ৰাইগ্লিচাৰাইড আৰু হ্ৰাস কৰে ৷

• মেদবহুলতা কমায় ৷

• হৃদৰোগৰ পৰা সুৰক্ষা প্ৰদান কৰে ৷

• সংক্ৰমণৰোধক -এন্টিবেক্টেৰিয়েল, এন্টিভাইৰেল গুণযুক্ত ৷

• ৰোগ প্ৰতিৰোধ ক্ষমতা বঢ়ায় ৷

• মানসিক চিন্তা, ডিপ্ৰেচন কমোৱাত ফ্লোৱেক্সটিনৰ দৰে সক্ষম ৷

• স্মৃতিশক্তি বঢ়ায় ৷ এলঝেইমাৰৰ দৰে ৰোগৰ চিকিৎসাত উপযোগী ৷

• পাৰকিনচনিজম আদি স্নায়ুৰোগ ৰোধ কৰে ৷

• বাত বিষৰ উপশম ঘটায় ৷

• শৰীৰত বয়সৰ ছাপ পৰিব নিদিয়ে ৷ ছাল সোতোৰা পৰা ৰোধ কৰে ৷

• শালমন ভাল কৰে ৷

• ছালৰ দাগ আতৰ কৰাত হালধিৰ প্ৰলেপ সহায়ক ৷

• জুয়ে পুৰাৰ চিকিৎসাত উপযোগী ৷ জুয়ে পুৰাৰ চিকিৎসাত প্ৰলেপ হিচাবে প্ৰয়োগ প্ৰাচীনকালৰ পৰাই চলি আহিছে ৷ বাৰ্ণৰ গভীৰতা বেচি হলে ৩০০মিলিগ্ৰাম দিনে ৩বাৰকৈ খাব লাগিব ৷ Turmeric বা Curcumin 300 mg কেপচুল বজাৰত উপলদ্ধ ৷

• শৰীৰৰ যিকোনো ঘাঁ হালধিৰ প্ৰয়োগে শুকুৱাত সহায় কৰে।

• হালধি গাখীৰৰ লগত মিহলাই ৰাতিপুৱা খালে এলাৰ্জি ৰোগ আতৰোৱাত সহায় হয়।

• ছালৰ বিভিন্ন ৰোগৰ (লুপাচ, চ’ৰিয়াচিচ,একজিমা)  চিকিৎসাত ব্যৱহৃত হয় ৷

• বিষহাৰক, বাত,আৰ্থাইটিচ আদি ৰোগৰ চিকিৎসাত উপযোগী ৷

• পেটৰ নানাবিধ পুৰণি অসুখ যেনে আলচাৰেটিভ ক’লাইটিচ, ইৰিটেবল বাৱেল চিনড্ৰম আদিত উপযোগী ৷

• কেটেৰেক্ট, ইউভিআইটিচ আদি চকুৰ অসুখ ৰোধ কৰে ৷

• চকু ৰঙা পৰা অসুখ ( কনজাংটিভাইটিচ)ত হালধি পিহি নাইবা গুড়ি হালধি পানী মিহলাই পেষ্ট তৈয়াৰ কৰি পৰিষ্কাৰ কাপোৰত সানি লৈ চকুত মাজে মাজে লগাই থাকিলে  সকাহ পোৱা যায় ৷

• লিভাৰৰ অসুখ, আভোক, জণ্ডিচ,চিৰচিচ আদিত উপযোগী ৷

• কেচা মাংসত হালধি সানি কেবাদিনলৈ ভালে ৰাখিব পাৰি, গোন্ধ নোলায় ৷

   সতৰ্কবাণী –

• পিত্তত পাথৰ থকা লোকৰ বাবে হালধি অপকাৰী ৷ হালধিয়ে পিত্তৰ সংকোচন কৰাৰ ফলত পেট বিষ হব ৷

• কিডনিৰ পাথৰ থাকিলেও হালধি বেচি খালে কেলচিয়াম অক্সালেট বৃদ্ধি হোৱাৰ ফলত পাথৰৰ আকাৰ বাঢ়িব পাৰে ৷

• গৰ্ভৱতী মহিলাই অতিমাত্ৰাত হালধি সেৱন কৰিলে জৰায়ুৰ সংকোচন কৰাৰ ফলত গৰ্ভপাত হব পাৰে ৷

• এন্টিক’এগুলেন্ট দৰব খাই থকা ৰোগীয়ে সতৰ্কতাৰ  হালধি সেৱন কৰিব ৷

* যি কোনো কাৰণত জণ্ডিচ হলে বহুতোলোকে হালধি খাবলৈ বাদ দিয়ে ৷ সেয়া অজ্ঞতা, এটি ভুল ধাৰণা ৷ লিভাৰৰ যি কোনো অসুখত হালধি উপযোগী ৷ কিন্তু পিত্তত আৰু কিডনিত পাথৰ হলে হালধি নাখাব ৷

(ডা০ ভূপেন শইকীয়া, ডোহা, কাটাৰ)