৯৫ দিনৰ পিছত সৈন্যৰ ঘাঁটি দখল ম্যানমাৰৰ বিদ্ৰোহীৰ

-দিলীপ দৈমাৰী |

ফেব্ৰুৱাৰী মাহৰ সেনা অভ্যুত্থানৰ পিছৰে পৰাই ম্যানমাৰৰ পৰিস্থিতি ক্ৰমশঃ জটিল হৈ পৰিছে। গণতন্ত্ৰকামীসকলৰ প্ৰচণ্ড বিক্ষোভৰ পিছত এইবেলি বাৰ্মিজ সেনাৰ বিৰুদ্ধে মৰ্চা গঠন কৰি বহুকেইটা বিচ্ছিন্নতাবাদী সশস্ত্ৰ সংগঠনে ম্যানমাৰ দখলৰ অভিযানত নামি পৰিল। সামৰিক জুন্টা শাসনৰ বিৰুদ্ধে ঐক্যবদ্ধ সংগ্ৰামৰ আহ্বান জনাইছে বিদ্ৰোহী সংগঠন সমূহে। ১ ফেব্ৰুৱাৰী তাৰিখৰ সেনা অভ্যুত্থানৰ ৯৫ দিনৰ পিছত প্ৰথমবাৰৰ বাবে বাৰ্মিজ সেনাৰ এটা ঘাঁটি দখল কৰিবলৈ সক্ষম হ’ল বিচ্ছিন্নতাবাদী সংগঠন কাৰেন-ৰ সমৰ্থকসকলে।

যোৱা শুক্ৰবাৰ, ৭ মে’,২০২১ তাৰিখে ম্যানমাৰ থাইলেণ্ড সীমান্তত চেল্উইন নদীৰ কাষৰ টাটমাদাও বা বাৰ্মিজ সেনাৰ ঘাঁটিত প্ৰচন্ড আক্ৰমণ চলায় বিদ্ৰোহী সংগঠন কাৰেন নেশ্যনেল ইউনিয়নৰ সামৰিক শাখা কাৰেন নেশ্যনেল লিবাৰেশ্যন আৰ্মি-এ। বি.বি.চি. সূত্ৰৰ পৰা লাভ কৰা খবৰ অনুসৰি কিছু ৰাউন্ড গুলীচালনাৰ পিছত প্ৰায় বিনাযুদ্ধে সেনাশিবিৰটো দখল কৰে কাৰেন নেশ্যনেল লিবাৰেশ্যন আৰ্মি-এ। উল্লেখযোগ্য যে বিগত ২৮ এপ্ৰিল তাৰিখে চেল্উইন নদীৰ পাৰৰ পৰা ১৫ কিলোমিটাৰ দূৰত থকা সেনাবাহিনীৰ এটা ঘাঁটি জ্বলাই দিছিল কাৰেন বিদ্ৰোহীসকলে আৰু এতিয়াও জুন্টা সেনাসকলে সেই ঘাঁটি নিজৰ দখললৈ নিব পৰা নাই। আন্তৰ্জাতিক মহলৰ মতে সমগ্ৰ ম্যানমাৰত ক্ৰমশঃ পিছুৱাই যাবলৈ বাধ্য হৈছে জুন্টা বাহিনী।

মে’ মাহৰ ৩ তাৰিখে কাৰেন নেশ্যনেল ইউনিয়নে সমগ্ৰ দেশজুৰি গণবিদ্ৰোহৰ আহ্বান জনাইছিল। সেই আহ্বান জনোৱা গোহাৰিত ইউনিয়নৰ লেফটেনেন্ট জেনেৰেল বাও কেয়াও হেহ-এ লিখিছিল, ” সত্তৰ বছৰতো এনে সুযোগ আমাৰ সন্মুখলৈ অহা নাছিল। এই সুযোগক কামত লগাই আমি সকলোৱে ঐক্যবদ্ধ হৈ জুন্টা সেনাৰ স্বৈৰাচাৰী শাসনৰ বিৰুদ্ধে যুদ্ধ চলাব লাগিব।আমি ঐক্যবদ্ধ হৈ জুন্টা সেনাক প্ৰতিহত কৰিম।” এই গোহাৰিৰ দুই তিনিদিন পিছতেই দুটা বিদ্ৰোহী জনগোষ্ঠী ডেম’ক্ৰেটিক কাৰেন বুদ্ধিস্ট আৰ্মি আৰু কে.এন.ইউ. পিচ কাউন্সিল-এ সহমত জনাই গণতন্ত্ৰকামী মানুহক এটা শিৱিৰলৈ আনি সেনাবাহিনীৰ বিৰুদ্ধে যুঁজ দিবলৈ আহ্বান জনাইছিল।

হেহ’ৰ গণঅভ্যুত্থানৰ আহ্বানৰ ঠিক এক সপ্তাহৰ আগতে ম্যানমাৰৰ বায়ুসেনাৰ ঘাঁটিত লিবাৰেশ্যন আৰ্মি-এ আক্ৰমণ কৰিছিল। মাঘ’ৱে চহৰৰ মেইকটিলা বায়ুসেনা ঘাঁটিত পাঁচটা ৰকেট আক্ৰমণৰ ঘটনাক চৰকাৰীভাবে জুন্টা চৰকাৰেও স্বীকাৰ কৰিবলৈ বাধ্য হয় – যদিও তেওঁলোকৰ দাবী আছিল ম্যানমাৰৰ বিচ্ছিন্নতাবাদী সংগঠন কাচিন ইন্ডিপেন্ডেন্স আৰ্মি(কে.আই.এ.) আক্ৰমণ চলাইছিল! ১১ এপ্ৰিল তাৰিখে তাৰপেইং দলঙৰ কাষত দুটাকৈ পুলিচ আউটপোষ্ট আৰু সেনাৰ ঘাঁটিত আক্ৰমণ কৰিছিল কে.আই.এ.ৰ বিদ্ৰোহীসকলে। তাৰপিছত তাৰেপৰাই বিমান-আক্ৰমণ হৈছিল বুলি ম্যানমাৰৰ চৰকাৰী সূত্ৰই জনাইছিল।

এই সময়ত ম্যানমাৰৰ, বিশেষকৈ থাইলেণ্ডৰ সীমান্তৱৰ্তী এলেকাত ৫০০০ কাৰেন সম্প্ৰদায়ৰ মানুহ গৃহত্যাগী। অইন এক সূত্ৰমতে ৫০০০ নহয়, ২৫০০০ মানুহে থাইলেণ্ড সীমান্তত সৰ্বস্ব হেৰুৱাই কাৰেন নেশ্যনেল ইউনিয়ন গঠন কৰিছে। এই তিনিটা বিচ্ছিন্নতাবাদী সংগঠনৰ ঐক্যবদ্ধ আক্ৰমণত নাজল নাথল অৱস্থাত পৰিছে জুন্টা প্ৰশাসন।

বিগত সপ্তাহত ম্যানমাৰলৈ শান্তি ওভোটাই আনিবলৈ ‘আছিয়ান’ বৈঠকৰ আহ্বান জনাইছিল জুন্টা সেনাসকলে। কিন্তু সেই বৈঠকত কোনো সমাধান সূত্ৰ বাহিৰ নোহোৱাত কাৰেন জনগোষ্ঠীৰ মানুহবোৰ ক্ৰমে বিদ্ৰোহী হৈ উঠে। তাৰোপৰি শান্তি বৈঠকৰ সময়ত বন্দী কৰা মানুহবোৰৰ মুক্তিৰ বিষয়েও স্পষ্টকৈ একো নোকোৱাত ম্যানমাৰৰ পৰিস্থিতি অগ্নিগৰ্ভ হৈ পৰে। উল্লেখযোগ্য যে ১ ফেব্ৰুৱাৰী তাৰিখে গণতান্ত্ৰিক চৰকাৰৰ বিৰুদ্ধে নিৰ্বাচনত জালিয়াতিৰ অভিযোগ আনি চৰকাৰক ক্ষমতাচ্যুত কৰি ম্যানমাৰৰ সেনাই ক্ষমতা দখল কৰে। বন্দী কৰা হয় কাউন্সিলৰ আং সান চ্যুকি সহকাৰে চৰকাৰৰ শীৰ্ষ কাৰ্যকৰ্তাসকলক। তাৰপিছত ম্যানমাৰৰ পৰিস্থিতি অগ্নিগৰ্ভ হৈ পৰে আৰু গণতন্ত্ৰ পুনৰ প্ৰতিষ্ঠাৰ বাবে তুমুল বিক্ষোভ আৰম্ভ হয়। এই পৰ্যন্ত সেনাৰ গুলীত প্ৰায় সহস্ৰাধিক লোকৰ মৃত্যু হৈছে আৰু ইয়াৰ ভিতৰত বহু শিশুও আছে। তাৰপিছত ম্যানমাৰৰ প্ৰত্যন্ত অঞ্চলত গেৰিলা বাহিনীয়ে সেনাৰ বিৰুদ্ধে প্ৰতিৰোধ তথা আক্ৰমণ আৰম্ভ কৰিছে। ম্যানমাৰৰ সেনাবাহিনীয়ে বিশ্বৰ বিভিন্ন দেশনায়কসকলৰ আহ্বানত সহাৰি নিদি ক্ষমতাৰ দন্ডদাল সজোৰে খামোচ মাৰি আছিল যদিও সম্প্ৰতি গেৰিলাসকলৰ সশস্ত্ৰ আক্ৰমণে বিপাঙত পেলাইছে।