এছ.এল.ডি
সংঘমিত্ৰা কাশ্যপ
আপোনাৰ সন্তানে বিদ্যালয়লৈ যাবলৈ অনিচ্ছা কৰে নেকি? তেওঁলোকে সৰুৰে পৰাই ডাঙৰকৈ পঢ়িবলৈ, লিখিবলৈ বা গণিতৰ মোকাবিলা কৰিবলৈ ভয় কৰে নেকি?
বয়স অনুসৰি হ’বলগীয়া পঢ়া শুনা বোৰ তেওঁলোকে অলপ কঠিন পাইছে নেকি? উদাহৰণস্বৰূপে b আৰু d ৰ মাজৰ পাৰ্থক্য বুজি পোৱাত অসুবিধা যদি হৈছে তেনেহলে হয়তো তেওঁৰ শিকাৰ অক্ষমতাও হব পাৰে।
শিকাৰ অক্ষমতানো(এছ.এল.ডি) কি বাৰু?
শিকাৰ অক্ষমতা হৈছে এক স্নায়বিক স্থিতি যি মস্তিষ্কৰ তথ্য প্ৰেৰণ, প্ৰাপ্ত আৰু প্ৰক্ৰিয়া কৰাৰ ক্ষমতা প্ৰভাৱিত কৰে।ডি.এছ.এম.-5 (DSM5) য়ে এছ.এল.ডি.(SLD) ক এক প্ৰকাৰৰ নিউৰোডেভেলপমেণ্টেল ডিচঅৰ্ডাৰ বুলি বিবেচনা কৰে যি নিৰ্দিষ্ট শৈক্ষিক দক্ষতা শিকা বা ব্যৱহাৰ কৰাৰ সামৰ্থ্যত বাধা দিয়ে (যেনে পঢ়া, লিখা, বা পাটিগণিত), যি হৈছে অন্যান্য শৈক্ষিক শিক্ষাৰ আধাৰ।
শিকাৰ অক্ষমতা থকা শিশু এজনৰ পঢ়া, লিখা, কোৱা, শুনা, গাণিতিক ধাৰণা বুজি পোৱা, আৰু সাধাৰণ বুজাত অসুবিধা হ’ব পাৰে। শিকাৰ অক্ষমতাৰ ভিতৰত আছে ডিচলেক্সিয়া, ডিচপ্ৰেক্সিয়া, ডিচকেলকুলিয়া আৰু ডিচগ্ৰাফিয়াৰ দৰে বিকাৰৰ এক গোট। প্ৰতিটো প্ৰকাৰৰ বিকাৰ এটাৰ লগত আন এটা কেতিয়াবা সংযুক্ত হৈ থাকে। তলত এই ভাগ সমূহৰ বিষয়ে অলপ উল্লেখ কৰা হ’ল –
ডিচলেক্সিয়া : ডিচলেক্সিয়া হৈছে এক ৰোগ যি ভাষা আহৰণ আৰু প্ৰক্ৰিয়াকৰণত অসুবিধা বুজায় যি সাধাৰণতে পঢ়া, বানান আৰু লিখাত অভাৱ বা দক্ষতাৰ দ্বাৰা প্ৰকাশিত হয়। ডিচলেক্সিয়া থকা লোকসকলে তেওঁলোকে কৰা শব্দৰ সৈতে পৃষ্ঠা এটাত দেখা আখৰবোৰ সংযোগ কৰাত অসুবিধা হয়।
ডিচকেলকুলিয়া: ডিচকেলকুলিয়া হৈছে সংখ্যা সম্পৰ্কীয় ধাৰণা শিকা বা গণিত গণনা কৰিবলৈ চিহ্ন ব্যৱহাৰ কৰাত অসুবিধা। গণিতৰ সমস্যাবোৰত অন্তৰ্ভুক্ত থাকিব পাৰে সংখ্যা বোধৰ সৈতে অসুবিধা, গণিতৰ তথ্য মনত ৰখা, গণিতগণনা, গণিতৰ যুক্তি আৰু গণিতৰ সমস্যা সমাধান।
ডিচগ্ৰাফিয়া: ডিচগ্ৰাফিয়া হৈছে এক শিকাৰ অক্ষমতা যি লিখাৰ ক্ষমতাক প্ৰভাৱিত কৰে। ই বানান, দুৰ্বল হস্তাক্ষৰ আৰু কাগজত নিজৰ চিন্তা প্ৰকাশিত কৰাত সমস্যাৰ সৃষ্টি কৰে। ইয়াৰ বাহিৰেও অমৌখিক শিকাৰ অক্ষমতাও ইয়াৰ এটা মুখ্য ভাগৰ ভিতৰত পৰে।
বিশেষজ্ঞসকলৰ মতে শিকাৰ অক্ষমতাৰ কোনো একক, নিৰ্দিষ্ট কাৰণ নাই। অৱশ্যে, কিছুমান কাৰক আছে যি শিকাৰ অক্ষমতা সৃষ্টি কৰিব পাৰে:
বংশগতি : দেখা যায় যে এটি শিশু, যাৰ পিতৃ-মাতৃ বা পৰিয়ালৰ শিকাৰ অক্ষমতা আছে, একে ই বিকাৰ হোৱাৰ সম্ভাৱনা সন্তান জনৰো থাকিব পাৰে।
জন্মৰ সময়ত আৰু পিছত অসুস্থতা: জন্মৰ সময়ত বা পিছত ৰোগ বা আঘাতৰ ফলত শিকাৰ অক্ষমতা হ’ব পাৰে। অন্যান্য সম্ভৱ কাৰকবোৰ হ’ব পাৰে গৰ্ভধাৰণৰ সময়ত ড্ৰাগ বা সুৰা পান, শাৰীৰিক আঘাত, জৰায়ুৰ দুৰ্বল বৃদ্ধি, জন্মৰ ওজন কম হোৱা, আৰু অকাল বা দীঘলীয়া প্ৰসৱ।
শৈশৱকালত চাপ: জন্মৰ পিছত এক চাপপূৰ্ণ ঘটনা যেনে মূৰৰ আঘাত, বা দুৰ্বল পুষ্টি।
পৰিৱেশ: সীহৰ দৰে বিষাক্ত পদাৰ্থৰ সংস্পৰ্শ বৃদ্ধি (ৰং,পুতলা আদিত) হ’লে ই শিকাৰ অক্ষমতাৰ কাৰণ হৈ উঠিব পাৰে।
শিকাৰ অক্ষমতাৰ বিকাৰ হ’বলৈ এই কাৰণ বোৰ এজন ব্যক্তিৰ মাজত দীর্ঘ সময়ৰ বাবে থাকিব লাগিব আৰু লক্ষণ সমূহ ডি.এছ.এম.-5 নিৰ্ধাৰিত বিশেষত্বৰ লগত মিলিব লাগিব। ডি.এছ.এম.-5 ত উল্লেখিত বিশেষত্ব অনুসৰি ইয়াক ক্ৰিটেৰিয়ান এ, বি, চি আৰু ডি হিচাপত ভাগ কৰা হৈছে। ক্ৰিটেৰিয়ান এ-ৰ অৰ্থ হৈছে এছ.এল.ডি.-ৰ মুখ্য বিশেষত্ববোৰ অৰ্থাৎ অতিৰিক্ত সহায় বা লক্ষ্যযুক্ত নিৰ্দেশনা ৰখা স্বত্বেও কমেও ৬ মাহ ধৰি চলি থকা শিকাৰ অসুবিধাৰ ছয়টা লক্ষণৰ ভিতৰত যিকোনো এটাৰ উপস্থিতি।
ক্ৰিটেৰিয়ান বি-য়ে সেই বিশেষত্ববোৰৰ জোখ বুজায় , যেনে বয়স অনুসৰি সময়ত হোৱা বিকাশত বাধা আৰু বৃত্তিগত কামত ক্ষতি সাধন কৰা।
ক্ৰিটেৰিয়ান চি-ৰ অৰ্থ হৈছে সমস্যাৰ আৰম্ভণিৰ বয়স , সেই বয়সত হোৱা অসুবিধা ( বিশেষকৈ স্কুলীয়া বয়সৰ বছৰবোৰত, যদিও কিছুমান ব্যক্তিৰ যুৱ প্ৰাপ্তবয়স্ক নোহোৱালৈকে সম্পূৰ্ণৰূপে প্ৰকট নহ’ব পাৰে), আৰু ক্ৰিটেৰিয়ান ডি-য়ে নিৰ্দিষ্ট কৰে যে কোনবোৰ বিকাৰ (বৌদ্ধিক অক্ষমতা, সংশোধন নকৰা শ্ৰৱণ বা দৃশ্যত তীক্ষ্ণতাৰ সমস্যা, অন্যান্য মানসিক বা স্নায়বিক বিকাৰ) বা প্ৰতিকূল স্থিতি (মনোসামাজিক প্ৰতিকূলতা, নিৰ্দেশনাৰ ভাষাত দক্ষতাৰ অভাৱ, এছ.এল.ডি. ৰোগ নিৰ্ণয় নিশ্চিত কৰাৰ আগতে অপৰ্যাপ্ত নিৰ্দেশনা) আদি আমি এই ৰোগৰ ক্ষেত্ৰত অস্বীকাৰ কৰা উচিত।
শিকাৰ বিকাৰৰ লক্ষণসমূহ বহু ল’ৰা ছোৱালীৰ মাজত আমি দেখা পাওঁ কিন্তু হয়তো আমি কথাটো আওকাণ কৰোঁ আৰু এই বিষয়ে অৱগত নোহোৱাত আমি কোনোবা সময়ত তেওঁলোকৰ অসুবিধা সমূহ হয়তো বুজি নাপাওঁ। Tare Zameen Par বোলছবি খন যদি চাইছে তেনেহলে শিকাৰ বিকাৰ আৰু এই ক্ষেত্ৰত ব্যক্তি এজনৰ হ’ব পৰা অসুবিধা সমূহ ভালদৰে হয়তো বুজি পাব।
“শিকাৰ অক্ষমতা হৈছে এক স্নায়বিক স্থিতি যি মস্তিষ্কৰ তথ্য প্ৰেৰণ, প্ৰাপ্ত আৰু প্ৰক্ৰিয়া কৰাৰ ক্ষমতা প্ৰভাৱিত কৰে।ডি.এছ.এম.-5 (DSM5) য়ে এছ.এল.ডি.(SLD) ক এক প্ৰকাৰৰ নিউৰোডেভেলপমেণ্টেল ডিচঅৰ্ডাৰ বুলি বিবেচনা কৰে যি নিৰ্দিষ্ট শৈক্ষিক দক্ষতা শিকা বা ব্যৱহাৰ কৰাৰ সামৰ্থ্যত বাধা দিয়ে (যেনে পঢ়া, লিখা, বা পাটিগণিত), যি হৈছে অন্যান্য শৈক্ষিক শিক্ষাৰ আধাৰ।”
শিকাৰ অক্ষমতাৰ কোনো নিৰাময় নাই, কিন্তু আগতীয়াকৈ যদি এই বিষয়ে অৱগত হোৱা যায় তেনেহ’ লে সেইবোৰৰ প্ৰভাৱ হ্ৰাস কৰিব পাৰে। শিকাৰ অক্ষমতা থকা লোকসকলে তেওঁলোকৰ অক্ষমতাৰ সৈতে মোকাবিলা কৰাৰ উপায় বিকশিত কৰিব পাৰে। আগতে সহায় পোৱাটোৱে বিদ্যালয়ত আৰু পিছৰ জীৱনত সফলতাৰ সম্ভাৱনা বৃদ্ধি কৰে। যদি শিকাৰ অক্ষমতা চিকিৎসা উচিত সময়ত কৰা নহয়, তেনেহ’লে শিশুটিয়ে হতাশ অনুভৱ কৰিব পাৰে, এই সমস্যাৰ পৰিমাণ বৃদ্ধি পাব পাৰে। এই ক্ষেত্ৰত বিশেষজ্ঞৰ সহায় লোৱাটো খুবেই জৰুৰী।
বিশেষজ্ঞসকলে শিশুৰ শক্তিৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰি আৰু শিশুৰ দুৰ্বলতাৰ বৈজ্ঞানিক ভাবে নিৰীক্ষণ কৰি তাৰ উপযুক্ত উপায় বিচাৰি শিশু এজনক দক্ষতা শিকাত সহায় কৰিব পাৰে। শিকাৰ অক্ষমতা থকা শিশুৱে বিশেষ শিক্ষা সেৱা প্ৰাপ্ত কৰিব পাৰে। প্ৰতিবন্ধী শিক্ষা আইন (আই.ডি.আই.এ.) অনুসৰি ৰাজহুৱা বিদ্যালয়সমূহে এই শিশুসকলক বিনামূলীয়া বিশেষ শিক্ষা প্ৰদান কৰাটো প্ৰয়োজন।
[সংঘমিত্ৰা কাশ্যপ, মনোবিজ্ঞানী]
Headline Image: caringminds.co.in
Mahabahu.com is an Online Magazine with collection of premium Assamese and English articles and posts with cultural base and modern thinking.